Jing knuă druh mơ̆ng Anôk mtrŭt mjhar bruă lŏ hma čar Gia Lai, mơ̆ng leh êpul mtrŭt mjhar lŏ hma êpul êya să Ia Băng, kdriêk Đak Đoa dưi mkŏ mjing, ayŏng Buì Văn Thuận mâo thiăm bruă klam ktrâo lač, hrăm mbĭt hŏng phung mkăn hlăm êpul. Mbĭt hŏng êpul mtrŭt mjhar lŏ hma hŏng ayŏng Thuận, mâo mnuih jing ƀĭng lŏ hma mkra mjing mbruă, mâo pô ktrâo lač jing ngă bruă hdră mnêč lŏ hma. Grăp hruê, digơ̆ nao ti grăp đang war, grăp gŏ êsei pla kphê čiăng đru, kčĕ kơ mnuih ƀuôn sang rŭ lŏ pla kphê sui thŭn leh pla dŭm mjeh mrâo, kriê dlăng hlue si hdră mkra mjing kphê mâo hră bi mklă 4C.
Êngao anăn, êpul mtrŭt mjhar bruă lŏ hma êpul êya lŏ mkŏ mjing adŭ mtô bi hriăm kơ phung ngă lŏ hma kơ hdră mnêč pla mjing hlue si hră bi mklă, ktuê dlăng mnơ̆ng dhơ̆ng bi liê hlăm bruă lŏ hma. Krĭng pla mjing rơ̆ng leh anăn djăp kơ ênhă êpul lŏ đru kơ mnuih ƀuôn sang mkŏ hŏng anôk bruă duh mkra čiăng dưi čhĭ hŏng ênoh năng hĭn. Ayŏng Thuận brei thâo leh dŭm boh tŭ tal êlâo mơ̆ng gru hmô anei, kdriêk Phú Thiện leh anăn kdriêk Čư̆ Prŏng ăt tui hriăm leh anăn mkŏ mjing thiăm 9 êpul mtrŭt mjhar lŏ hma ti dŭm kdriêk krĭng pla mdiê, ana boh kroh ti alŭ wăl:
“Wăt tơdah 2 êpul mrâo mkŏ mjing ƀiădah ăt dưi hriăm mjuăt, mtô bi hriăm mđĭ klei thâo ngă bruă. 2 Êpul ăt bi kƀĭn, čih mkra hdră ngă bruă hlăm wưng kơ anăp. Tal sa jing bi blŭ hrăm hŏng dŭm knơ̆ng bruă čiăng bi klă klei kuôl kă ba mnơ̆ng dhơ̆ng leh anăn ba čhĭ kơ ƀĭng lŏ hma.”
Ăt msĕ snăn mơh, ti čar Kon Tum, Đới Văn Cương, Khua êpul mtrŭt mjhar lŏ hma êpul êya să Hà Mòn, kdriêk Đăk Hà, čar Kon Tum brei thâo, knŏng hlăm êbeh 1 thŭn ngă bruă, êpul bi hgŭm hŏng Anôk bruă mtrŭt mjhar lŏ hma čar Kon Tum mkŏ mjing dŭm adŭ mtô bi hriăm, ba jao hdră mnêč hlăm bruă mkra mjing lŏ hma, pŏk ngă 3 gru hmô pla pluă ana boh durian hlăm đang kphê, rŭ lŏ pla mrâo hơĭt kjăp kphê, ana măkka hlăm đang kphê…
Anăp anei, ti Kon Tum, mâo leh 840 gŏ êsei pla kphê dưi đru mơ̆ng dŭm êpul mtrŭt mjhar lŏ hma êpul êya, mkŏ mjing krĭng pla kphê hnơ̆ng čuăn 4C dŭm êtuh ha, leh anăn hlăk ƀrư̆ dưi pŏk mlar hĭn. Kyua mkra mjing kphê 4C, mnơ̆ng dhơ̆ng mnuih ƀuôn sang dưi hrui blei yuôm kơ kphê ka mkra mjing. Cương čang hmăng hlăm wưng kơ anăp, gru hmô mtrŭt mjhar bruă lŏ hma êpul êya dưi mprăp thiăm masin kdrăp mnơ̆ng čiăng kơ phung hlăm êpul hgŭm ngă bruă tŭ dưn hĭn.
“Kyua jing êpul čŏng bi hgŭm, anăn êpul mtrŭt mjhar bruă lŏ hma êpul êya kƀah kdrăp mnơ̆ng ngă bruă. Tal dua jing kƀah klei thâo kơ anôk ba čhĭ, bi hgŭm mkra mjing, bi mlih mrô hlăm bruă lŏ hma. Akâo kơ Anôk bruă mtrŭt mjhar bruă lŏ hma ala čar hlăm wưng kơ anăp lŏ dơ̆ng hriăm mjuăt čiăng mđĭ klei thâo mơ̆ng êpul mtrŭt mjhar lŏ hma êpul mkra mjing leh anăn đru kơ kdrăp mnơ̆ng kơ dŭm êpul, boh nik dŭm kdrăp mnơ̆ng pioh kơ bruă mtô bi hriăm msĕ si măi tính, đĭng blŭ.”
Gru hmô mtrŭt mjhar bruă lŏ hma êpul êya hŏng krĭng pla mjing kphê, mâo Anôk bruă mtrŭt mjhar lŏ hma ala čar, Phŭn bruă lŏ hma leh anăn mđĭ kyar krĭng ƀuôn sang pŏk ngă ti 5 čar Lăn Dap Kngư truh ară anei giăm 2 thŭn. Hlue anăn, grăp čar mâo 2 êpul mtrŭt mjhar bruă lŏ hma êpul êya ti krĭng pla mjing. Hlăm wưng êgao, dŭm êpul mtrŭt mjhar bruă lŏ hma êpul êya đru leh mnuih ƀuôn sang, dŭm êpul hgŭm bruă să kơ hdră mnêč pla mjing kphê hlue si dŭm hnơ̆ng čuăn, pŏk mlar krĭng pla mjing kphê hơĭt kjăp čiăng mđĭ ênoh yuôm. Mbĭt anăn, mkŏ hŏng anôk bruă duh mkra mâo kơhưm čiăng ba čhĭ kphê mâo hră bi mklă hŏng ênoh năng djŏ./.
Hlăm dŭm thŭn êgao, gru hmô mtrŭt mjhar bruă ngă lŏ hma êpul êya ti lăn dap kngư bi êdah leh bruă klam yuôm bhăn hŏng bruă pŏk mlar lehanăn mđĭ hnơ̆ng tŭ jăk, boh tŭ yuôm krĭng pla kphê. Čiăng thâo săng klă hĭn kơ gru hmô êpul mtrŭt mjhar bruă ngă lŏ hma êpul êya, hdră êlan mđĭ boh tŭ mă bruă mơ̆ng êpul, hmei mâo klei bi blŭ hrăm hŏng Lê Quốc Thanh – Khua Anôk mtrŭt mjhar bruă ngă lŏ hma ala čar kơ klei anei:
- Alum kkuh kơ Lê Quốc Thanh! Êlâo hĭn, akâo ko ih brei thâo, mkă hŏng mta kñăm mơ̆ng hdră lông ngă, boh tŭ klă sĭt dưi mâo mơ̆ng klei bi hmô mtrŭt mđĭ bruă lŏ hma yang ƀuôn si ngă?
Lê Quốc Thanh: Ară anei, bi kơ hdră mkŏ mjing êpul mtrŭt mđĭ bruă lŏ hma ala ƀuôn hlăm hnơ̆ng kluôm lăn čar hmei dưi lač jing boh tŭ hgao hdră kčah hlăm sa hdră lông ngă. Dŭm alŭ wăl, anôk bruă dôk nao hgŭm hur har, boh nik ti dŭm krĭng lông mkŏ mjing msĕ si krĭng pla mjing kphê Lăn Dap Kngư, dŭm êpul mtrŭt mđĭ bruă lŏ hma ala ƀuôn mrâo mkŏ mjing, mŭt ngă bruă, mâo lu êpul dưi bi lar jăk boh tŭ dưn. Hmăng hmưi mơ̆ng hmei jing mkŏ mjing dŭm êpul mtrŭt mđĭ bruă lŏ hma ala ƀuôn anei si srăng ngă čiăng mkŏ phung mă bruă mrâo mrang, dưi mkŏ hŏng knơ̆ng bruă, mkŏ hŏng anôk mnia mblei. Ară anei, dŭm êpul mtrŭt mđĭ bruă lŏ hma ala ƀuôn dôk hluê ngă jăk leh anăn tŭ dưn.
- Hluê si ih, klei ngă bruă mơ̆ng êpul mtrŭt mđĭ bruă lŏ hma ala ƀuôn ti krĭng pla mjing kphê mâo mơ̆ klei dleh dlan?
Lê Quốc Thanh: Klei ngă bruă mơ̆ng êpul mtrŭt mđĭ bruă lŏ hma ala ƀuôn jing lu jơr kyua ñu amâo mâo hluê sa mta klei bi hmô ôh. Leh anăn tinei drei ăt mđĭ ai dưi ngă bruă mtrŭt mđĭ bruă lŏ hma nah gŭ si srăng ngă čiăng dưi iêo jak dŭm êpul êya nao hgŭm hlăm bruă mtrŭt mđĭ bruă lŏ hma. Kyuanăn klei dleh dlan hĭn jing ai dưi mơ̆ng êpul êya ƀĭng ngă lŏ hma amâo mâo mtăp mđơr. Mâo dŭm anôk, dŭm êpul êya mâo ai dưi srăng dưi đĭ kyar, srăng mkŏ jăk. Bi dŭm anôk mâo phung knuă druh mtrŭt mđĭ bruă lŏ hma ka mâo ênŭm ai dưi srăng lŏ dơ̆ng ngă si srăng ngă čiăng mtô mjuăt êpul mă bruă jăk hĭn.
- Sơnăn, hluê si ih, hlăm wưng kơ anăp, dŭm êpul mtrŭt mđĭ bruă lŏ hma ala ƀuôn ti Lăn Dap Kngư čiăng bi kluôm ya boh klei hlăm klei ngă bruă čiăng đru bi kluôm boh tŭ kơ bruă pla mjing kphê?
Lê Quốc Thanh: Drei mâo klei mĭn jing êpul mtrŭt mđĭ bruă lŏ hma ala ƀuôn anei jing klei ngă bruă lu jơr, amâo mâo djŏ hlăm hdră mnêč ƀiădah anei jing dŭm boh klei kơ klei mkŏ hŏng anôk mnia mblei. Kyuanăn srăng mâo dŭm klei hưn djŏ kơ klei găl mkra mjing, leh anăn mkŏ dŭm knơ̆ng bruă, knơ̆ng brư duh bi liê, knơ̆ng bruă ba čhĭ. Leh anăn lŏ ngă dŭm bruă klam mkăn. Kyuanăn yơh, bruă ba êpul êya anei hlăm klei mă bruă hlăm êpul mtrŭt mđĭ bruă lŏ hma ala ƀuôn dưi mkŏ mjing leh boh kdrŭt mtrŭt mđĭ hdơ̆ng pô. Leh anăn năng ai phung ngă bruă ăt čiăng thâo klă hĭn kơ klei hmăi hdră mnêč pô truh kơ klei čiăng anôk mnia mblei si ngă, leh anăn dŭm knơ̆ng bruă ăt thâo săng klă hĭn hŏng phung mkra ming, leh anăn phung tŭ yap ăt srăng hrăm mbĭt ngă mơ̆ng êlâo mkŏ mjing hdră êlan mkra mjiing, leh anăn dŭm anôk bruă duh mkra êpul mơ̆ng anăn ăt mđĭ kyar êpul êya. Si srăng ngă čiăng kơ drei mkŏ mjing mnơ̆ng dhơ̆ng kjăp mơ̆ng phŭn kčưm. Drei srăng mkŏ mjing hdră êlan kjăp wăt hlăm klei ngă bruă. Leh anăn knhal tuč drei srăng bi klei sa klei jing dŭm klei hrăm mbĭt msĕ sơnăn drei srăng mâo sa mnơ̆ng dhơ̆ng năng djŏ hŏng ênoh drei bi liê. Tơdah drei dưi ngă jăk bruă anăn srăng bi ngă phŭn anôk mnia mblei.
- Hlăm wưng kơ anăp, Si ngă anôk bruă mtrŭt mđĭ bruă lŏ hma ala čar srăng đru, hrăm mbĭt hŏng dŭm êpul mtrŭt mđĭ bruă lŏ hma ala ƀuôn čiăng kơ klei bi hmô anei dưi kjăp leh anăn tŭ dưn?
Lê Quốc Thanh: Bruă yuôm bhăn hĭn jing si srăng ngă čiăng mđĭ ai dưi kơ êpul. Êlâo dih dưi mtô kơ hdră tă djăp mta bruă ƀiădah hlăm boh sĭt dŭm klei hriăm anăn čiăng mâo wăl ngă bruă klă nik. Phung ngă bruă mtrŭt mđĭ bruă lŏ hma srăng mâo klei thâo kluôm, êngao kơ klei pô hriăm. Grăp thŭn, Anôk bruă mtrŭt mđĭ bruă lŏ hma ala čar jêñ jêñ mkŏ mjing dŭm adŭ mtô bi hriăm, iêo jak phung thơ̆ng kơ bruă hlăm dŭm mta bruă mdê mdê čiăng mtô kơ êpul anei hriăm dŭm hdră êlan mrâo, thâo klă dŭm boh klei mrâo leh anăn mâo ênŭm kdrăp yua, klei hriăm čiăng đru kơ bruă mkra mjing klă mngač, mâo bruă klam leh anăn tŭ dưn.
Lač jăk kơ ih lu!
Viết bình luận