Sa yan mnga lŏ truh, êa mil mta mơ̆ng đang pla kbâo prŏng ti đang pla mjing ti ƀuôn Bơ, tuôm jing krĭng lăn kƀah êa, pla ana boh kroh amâo mâo čăt đĭ mơ̆ng să Kông Lơng Khơng, kdriêk Kbang, čar Gia Lai. Ayŏng Đinh Phong, mnuih ƀuôn sang hlăm ƀuôn dôk ksiêm dlăng măi  khăt kbâo dôk hrui êmiêt ti lăn pla mjing pô. Gŏ sang ayŏng mâo jih jang 3 ha kbâo hlăm kdrăp pla mjing mơ̆ng ƀuôn, dưi pla mơ̆ng thŭn 2017 truh kơ ară anei, hnơ̆ng mâo hlăm grăp thŭn hơĭt mơ̆ng 200 – 250 tôn. Ayŏng Đinh Phong brei thâo, bruă pla kƀâo đru kơ gŏ sang ayŏng mâo hnư hrui wĭt hơĭt.

“Gŏ sang kâo pla kbâo mơ̆ng lu thŭn hŏng anei, thŭn dih gŏ sang mâo 200 tôn kbâo, mâo ba wĭt êbeh 200 êklăk prăk, leh mă jih prăk duh bi liê adôk êbeh 100 êklăk prăk. Kbâo tinei mâo anôk ba čhĭ, dưi hriăm hdră pruê hbâo, čhĭ ăt mâo ênoh hơĭt. Ară anei gŏ sang ăt blei tloh dŭm mta mnơ̆ng yuôm msĕ si tivi, huôm êăt, leh anăn srăng blei thiăm dŭm mta mnơ̆ng čiăng ƀơ̆ng tết”.

Ăt msĕ sơnăn mơh, gŏ sang amai Đinh Thị Sách ăt nao hgŭm pla 3ha kbâo ti krăn pla mjing mơ̆ng ƀuôn Bơ. Hrô kơ truh yan srăng mưn mnuih mă bruă nao koh kbâo, mâo 2 thŭn hŏng anei, anôk bruă hrui blei đru kơ mnuih ƀuôn sang hŏng măi koh hmar, koh kbâo hmar, siă phŭn, đru kơ ana kbâo čăt kpă leh anăn mđơr. Kbâo hmao dŭ ba ti sang mă, rơ̆ng mda leh anăn jăk. Ăt hluê si amai Sách, bruă hrui êmiêt hŏng măi dưi lui leh hlăm đang pla mjing hla kbâo lik, jing hbâo brŭ kơ wưng pla mjing wưng êdei.

“Êlâo dih pla kbâo ăt mưn arăng hriê koh brei, ƀiădah mơ̆ng mâo măi  koh mnuih ƀuôn sang mdul ƀiă klei suăi. Kbâo koh hŏng măi  dlăng siam, djah ƀiă, khăt wăt rơ̆k kyuanăn mnuih ƀuôn sang mdul ƀiă klei jik rơ̆k”.

            Đinh Văn Thinh, khua êpul kiă kriê drăn pla mjing kbâo prŏng mơ̆ng ƀuôn Bơ brei thâo, mnuih ƀuôn sang dưi mâo kdrăn lŏ prŏng msĕ sơnei kyua mâo klei đru mơ̆ng hdră bi hrŏ ƀun hŏng klei kjăp krĭng Lăn Dăp Kngư mơ̆ng thŭn 2017. Phung pla kbâo hlăm klei bi hmô anei lu jing phung ƀun ƀin, mâo lăn ƀiădah pla ana boh kroh amâo mâo jing, amâodah pla kbâo hliê leh anăn điêt. Khădah mâo klei đru kơ hdră kai hli lăn, mkăp brei kbâo mjeh, hdră mnêč pla mjing leh anăn ƀuăn hrui blei kbâo hlăm wưng hrui êmiêt, ƀiădah wưng anăn mnuih ƀuôn sang ăt mâo klei hŭi nao hgŭm hlăm klei bi mguôp srăng luč liê mang kyuanăn knŏng mâo mă 20 gŏ sang nao hgŭm. Êdei anei, boh tŭ dưn leh anăn klei kdlưn hĭn mơ̆ng đang pla kbâo dưi bi lar, ară anei mâo truh kơ 80 gŏ sang mnuih Bahnar ti ƀuôn Bơ hgŭm pla kbâo hŏng ênhă jih jang truh 150ha. Đinh Văn Thinh brei thâo:

“Hlăm wưng kâo hgŭm amâo mâo lu ôh mnuih ƀuôn sang hgŭm msĕ sơnei, kyuadah diñu hŭi kơ hdră mnêč, amâodah čhĭ amâo mâo ênoh. Ƀiădah ƀrư̆ ƀrư̆ dŭm gŏ sang nao êlâo mă leh anăn mâo hnư hrui wĭt hơĭt, ƀuh klă klei anăn mnuih ƀuôn sang ăt gĭr mlih ngă bruă pla kbâo. Dŭm gŏ sang nao hgŭm pla kbâo hŏng ênoh ba čhĭ hơĭt msĕ ară anei dưi mâo lu hĭn mkă hŏng klei pla hbei ƀlang êlâo dih, klei hdĭp dưi mâo klei đĭ êdah hĭn”.

Kbang jing sa hlăm dŭm đang pla mjing kbâo prŏng mơ̆ng čar Gia Lai hŏng ênhă hlăm brô 10.000ha. Lu thŭn hŏng anei, anôk bruă hrui blei kbâo mơ̆ng mnuih ƀuôn sang ti alŭ wăl – Sang măi mkra mjing sĭk An Khê đru leh kơ ƀĭng ngă lŏ hma hŏng hdră ba êdeh êdâo hlăm dŭm kdrăn lŏ prŏng kñăm mđĭ hnơ̆ng mkra mjing sĭk kñăm mđĭ hnư hrui wĭt kơ phung pla mjing kbâo, mkŏ mjing krĭng pla mjing kjăp kơ sang măi. Nguyễn Hoàng Phước, k’iăng khua kiă kriê sang măi mkra mjing sĭk An Khê brei thâo:

“ Êjai mkŏ mjing drăn pla kbâo prŏng, sang măi mkra sĭk An Khê mâo leh dŭm hdră êlan bi hrŏ ênoh bi liê kơ dŭm êpul gŏ sang nao hgŭm hlăm kdrăn pla mjing mơ̆ng 3 – 10% hluê si ênhă. Sang măi mâo hdră tă mđĭ hnơ̆ng mkra mjing mơ̆ng 20  - 25 êbâo tôn kbâo hlăm sa hruê, kyua klei anăn mnuih mă bruă ƀrư̆ hruê ƀrư̆ ƀiă leh anăn sang măi srăng kñăm kơ hdră dưn yua kdrăn pla mjing prŏng. Čiăng dưi ngă klei anăn, êngao kơ hdră duh bi liê amâo mâo mă prăk mnga, grăp thŭn sang măi lŏ ksiêm duah bi hrŏ ênoh bi liê mơ̆ng klei kai hli, pla truh kơ hrui êmiêt kơ phung pla kbâo, kñăm đru kơ diñu mâo klei hơĭt nao hgŭm hlăm kdrăn pla mjing prŏng ba wĭt boh tŭ dưn hĭn”.

Hluê ngă mơ̆ng thŭn 2017, truh kơ ară anei, kdriêk Kbang mkŏ mjing leh 8 kdrăn lŏ prŏng hŏng ênhă 500ha hŏng giăm 500 gŏ sang hgŭm, hlăm anăn, klei bi mguôp kdrăn pla kbâo prŏng mâo truh giăm 90% gŏ sang mnuih Bahnar nao hgŭm. Dŭm krĭng bruă lŏ hma mrâo mrang ƀrư̆ ƀrư̆ pŏk phai ti krĭng taih kbưi mơ̆ng čar Gia Lai, hluê anăn amâo mâo mdei mđĭ klei thâo mkra mjing mơ̆ng mnuih ƀuôn sang ti dŭm alŭ ƀuôn, mkŏ mjing bruă duh mkra kjăp./.