Êjai adiê mđiă không hlơr, ƀiădah hlăm đang tiu gŏ sang ung mô̆ Wưm, ti să Hà Bầu, kdriêk Đak Đoa, čar Gia Lai ăt bi kdria klei tlao mơak. Tui si Wưm, thŭn anei năng ai diñu mâo truh 3 tôn tiu. Hŏng ênoh čhĭ êbeh 90 êklăk prăk 1 tôn, gŏ sang ñu mprăp leh čiăng rŭ mdơ̆ng sang mrâo:

 “Mnuih ƀuôn sang ti Hà Bầu dôk pĕ tiu mơ̆ng mlan truh mlan 4, ară anei dơ̆ng leh. Ênoh čhĭ tiu thŭn dih jing êlưih êdi, thŭn anei yuôm hĭn leh, mnuih ƀuôn sang bŏ hŏng klei mơak”.

Ti Êpul hgŭm bruă lŏ hma Nam Yang, ti să Nam Yang, kdriêk Đăk Đoa, čar Gia Lai-anôk mâo truh 110 ƀĭng hgŭm, hŏng 80 héc ta tiu pla mjing hlue hdră êlan kjăp, snăn klei mơak jing prŏng hĭn mơh. Aduôn Nguyễn Thị Nga, K’iăng khua kiă kriê êpul hgŭm bruă lač, anôk êpul hgŭm bruă čhĭ mâo ênoh hrui blei yuôm hĭn kơ êngao 3000 prăk/1kg, hlăm 15 héc ta tiu mâo tŭ yap djăp ênoh čuăn doh snăn dưi blei hŏng ênoh yuôm hĭn mkă hŏng ti êngao truh 25%.

 “Ară anei ênoh čhĭ tiu hlăm yuôm snăn mnuih ƀuôn sang bŏ hŏng klei mơak. Thŭn dih mâo 68-70.000 prăk/kg, snăn thŭn anei đĭ mơ̆ng 92-95.000 prăk/kg leh. Ară anei mnuih ƀuôn sang hlăk lŏ mjut mjing đang tiu, hrui pĕ, prue hbâo lehanăn đa đa anôk lŏ wĭt pla gơ̆ng tiu mrâo. Čang hmăng ênoh čhĭ tiu, lehanăn dŭm boh mnga mkăn čhĭ ăt yuôm, čiăng kơ mnuih pla mjing hơĭt klei hdĭp mda, mă bruă knuă”.

Čar Gia Lai mâo 8.800 héc ta tiu hlăk hlăm thŭn mboh, ênoh mâo hlăm brô 30.000 tôn. Leh lu thŭn ênoh čhĭ tiu amâo mâo h’ĭt, ngă kơ mnuih pla mjing hia kăn jing, tlao kan jing, ƀiădah truh ti thŭn anei ƀuh ênoh tiu đĭ 90.000 prăk/kg jing leh klei pah mưn prŏng êdi hŏng mnuih dôk gĭr pla mjing ana mnơ̆ng anei. Aduôn Nguyễn Vũ Hoàng Yên, Khua să Nam Yang, kdriêk Đak Đoa, čar Gia Lai lač, mơ̆ng klei ênoh tiu čhĭ lŏ đĭ yuôm, bruă sang čư̆ êa alŭ wăl mâo mtam klei mtă kơ mnuih ƀuôn sang amâo lŏ bi kluh pŏk phai anôk pla tiu ôh, ƀiădah knŏng lŏ mjut mjing dlăng kriê bi jăk đang tiu pô leh mâo:

 “Ênoh đang tiu hlăm să jing 220 héc ta, mâo mơ̆ng 2,5 tôn truh 3 tôn/héc ta. Hŏng dŭm gŏ êsei pla mjing hlue hdră êlan doh snăn mâo leh hlăm brô 4 héc ta. Anei jing sa hdră êlan mă bruă năng pŏk mlar, kñăm mđĭ klei tŭ dưn boh mnga, lehanăn bi hơĭt ênoh tŭ dưn mơ̆ng tiu”.

Khădah ênoh čhĭ tiu hlăk đĭ yuôm, lehanăn truh leh ti ênoh 95 êbâo prăk/kg ƀiădah mnuih ƀuôn sang ti Daknông ăt ka ruăt ba čhĭ mơh. Hoàng Văn Sỹ, ti să Dak Săk, kdriêk Dak Mil mâo 1ha tiu hlăk thŭn mboh, hŏng ênoh mâo ba wĭt hlăm brô kgŭ 2 tôn. Khădah tiu hlăk mâo ênoh, ƀiădah Sỹ ăt ka ruăt čhĭ ôh. Ñu lač, knŏng čhĭ mă man djăp pioh lŏ bi liê kơ bruă knuă, lehanăn yua hlăm klei hdĭp. Dŭm adôk gŏ sang ñu pioh snăn. Tui si phung pla mjing bi tĭng mkă, klei pla mjing tiu, bi liê kơ hbâo pruê, klei krih êa, hrui pĕ boh... jing yuôm msĕ si ară anei anăn jing dah čhĭ mơ̆ng 120.000 – 150.000 prăk/kg kơ dlông kơh čhĭndah klei hdĭp mda mnuih ƀuôn sang dưi hơĭt.

Msĕ snăn mơh amai Trương Thị Hạnh ti ƀuôn hgŭm Nghĩa Trung, ƀuôn prŏng Gia Nghĩa dôk mjut mjing sa ênoh prŏng lăn pla tiu, lehanăn tiu ñu mâo boh mnga lu. Tui si ñu, ênoh čhĭ tiu msĕ si ară anei jing yuôm leh dah mkă hŏng thŭn 2023, jing êgao leh kơ ênoh 95 prăk/kg. Ƀiădah ñu ka ruăt čhĭ ôh, dah tĭng wĭt jing ka ƀuh prăk mnga ôh mkă hŏng ênoh bi liê kơ bruă.

Tui si anôk bruă lŏ hma čar Daknông, ară anei hlăm kluôm čar mâo truh 34.000ha tiu, hŏng hnơ̆ng mâo giăm 70.000 tôn. Dŭm thŭn êgao, bruă dlăng kriê wiê ênăk ana tiu mâo leh lu hdră bi mlih jăk, ba yua hdră êlan pla mjing doh, pla mjing plua hlăm đang hma. Boh nik ară anei tiu ti Daknông mâo leh anôk knăl prŏng kơ lăn ala pla mjing, anei mơh jing klei găl kơ mnuih pla mjing, kơ phung duh mkra mnia mblei tiu pai mă, mđĭ klei tŭ dưn kơ pô mgi dih. Hlăm klei hrui pĕ boh tiu, brei mnuih pla mjing mđing hĭn jing pĕ tiu bi djăp hnơ̆ng boh ksă, ƀhu bi mthu djŏ hdră, kñăm mđĭ boh tŭ kơ tiu.

Bruă bi hgŭm klei duh mkra pla mjing tiu kñăm mâo klei tŭ yap djăp ênoh čuăn, lehanăn mâo klei kuôl kă mnia mblei, lehanăn ƀrư̆ hrue pŏk mlar. Thŭn 2023, kluôm čar 23 anôk, pŏk bi lar dŭm ênoh čuăn jăk hlăm klei duh mkra pla mjing, hŏng boh prŏng êbeh 3.000ha.