Dŭm hruê anei, gŏ sang amai H’Bŭi Ayŭn ti ƀuôn Drai Sĭ, ƀuôn hgŭm Ea Tul dôk mtuk mtlak hŏng đang ana boh leh anăn mnơ̆ng rông. Amai H’Bŭi Ayŭn brei thâo, gŏ sang mâo mă knŏng 1ha kphê, klei hdĭp dleh dlan. Amai ăt lu blư̆ mĭn kơ klei čan prăk knơ̆ng prăk čiăng duh bi liê mkra mjing, ƀiădah hŭi kyua ba mgrơ̆ng ngăn dŏ, amâo tloh tla knơ̆ng prăk juă nư, kyuanăn adôk ngĭ ngơ̆ nanao.

Amâo hŏng anei 7 thŭn, hmư̆ mơ̆ng sang riêng gha leh anăn êpul bruă phung mniê ƀuôn drai sĭ, amai nao čan 70 êklăk prăk mơ̆ng knơ̆ng prăk, duh bi liê pla pluă ana ƀơ̆ng boh hlăm đang kphê, rông thiăm mnŭ ada – ŭn. Klei anei dưi đru kơ amao mâo prăk hrui wĭt hơĭt. Truh thŭn 2023 ana ƀơ̆ng boh pluă mbĭt hŏng kphê mâo boh, amai tla jih nư hđăp leh anăn lŏ dơ̆ng čan čiăng lŏ blei thiăm lăn, pŏk mlar bruă mkra mjing.

“Êlâo dih klei hdĭp dleh dlan, prăk mâo knŏng ƀiă. Kyua mâo phung amai adei mtô kơ hdră duh ƀơ̆ng, leh anăn čan prăk rông thiăm ŭn, mnŭ. Pô hriăm leh anăn thâo bruă rông mnơ̆ng, pla mjing, mlih ana pla mjing, mnơ̆ng rông găl guôp. Kyuanăn ară anei klei hdĭp gŏ sang mâo lu klei mlih, ba wĭt boh tŭ dưn klă klơ̆ng.”

Amâo mdei hlăm klei hliê điêt, ƀrư̆ hruê ƀrư̆ mâo lu ƀĭng ngă lŏ hma ti Dak Lak jhŏng bi rai klei mưng mkra mjing hliê điêt. Lu gŏ sang jhŏng lĭng čan dŭm êklai prăk čiăng duh bi liê kơ bruă lŏ hma dar, pla pluă mbĭt hŏng kdrăp pruê hbâo bi mguôp hŏng rông mnơ̆ng. Msĕ si gŏ sang ayŏng Nguyễn Văn Đức,  ti ƀuôn hgŭm Ea Ning čan leh 3 êklai prăk čiăng duh kơ kdrăp čŏng krih êa, rŭ mdơ̆ng war êning leh anăn lŏ wĭt pla đang pla mjing. Ară anei, đang kphê pla pluă hŏng ana mnang, durian mbĭt hŏng 6.000 drei bip mboh ba wĭt hlăm brô 1 êklai prăk grăp thŭn. Ayŏng Nguyễn Văn Đức brei thâo:

“Êlâo dih kâo čan 10 êklăk prăk čiăng ngă mă điêt, ară anei truh kơ dŭm êklăk prăk čiăng mđĭ kyar gru hmô. Amâo mâo prăk amâo dưi ngă ôh. Kyua mâo hdră êlan mơ̆ng knŭk kna, mơ̆ng knơ̆ng prăk pŏk ƀăng, ênưih hĭn hmei dưi mâo klei găl lĭng čan čiăng ngă bruă lŏ hma leh anăn rông mnơ̆ng.”

Ăt mơ̆ng klei kpĭ srăng tŭ dưn êjai lĭng čan, amai Dương Thị Tuyết Sương, ti ƀuôn hgŭm Ea Ktur bi klă mdei bruă ti ƀuôn prŏng, wĭt ti ƀuôn sang čô̆ bruă. Mơ̆ng 800 êklăk prăk čan, ung mô̆ amai jhŏng mkra mđĭ lăn êruh jing đang rông mnơ̆ng. Leh êbeh sa thŭn, amai dưi čhĭ dŭm gưl tal êlâo đru lŏ mâo prăk, pŏk mlar duh bi liê thiăm kơ klei pla kphê, mnang, durian leh anăn blei mnia boh mnga. Hluê si amai Sương, prăk čan đru leh kơ gŏ sang bi mlih hdră mă bruă.

“Êlâo dih lăn sang kâo lui êruh, ƀri mơh mâo prăk čan mơ̆ng knơ̆ng prăk mâo hnư hrui wĭt msĕ ară anei. Ară anei hlăm đang war rŏng mnŭ, hlăm hma pla thiăm kphê leh anăn mnang pluă mbĭt. Knơ̆ng prăk đru jih hnơ̆ng čiăng kơ gŏ sang mâo dưi lĭng čan djŏ mmông”.

Hŏng ƀĭng ngă lŏ hma Dak Lak, klei lĭng čan ară anei amâo djŏ knŏng ngă truh klei uêñ mĭn tla nư, ƀiădah ăt bi truh klei duh bi liê čiăng tŭ jing. Trần Văn Thương, ti ƀuôn hgŭm Quảng Phú brei thâo, tơdah knŏng mkiêt mkriêm hlăm grăp thŭn dleh sơnăk dưi tŭ dưn, êjai phung anak hriê kơ prŏng hlăm grăp hruê, klei bi liê lu sơnăk. Čan mơ̆ng knơ̆ng prăk amâo djŏ knŏng duh bi liê mkra mjing ƀiădah lŏ mkŏ mjing klei găl kơ anak čô nao sang hră mơar.

“Tơdah ngă ƀrư̆ ƀrư̆ srăng sui sơnăk, kyuanăn dua ung mô̆ čan prăk knơ̆ng prăk. Knơ̆ng prăk ăt mkŏ mjing klei găl brei čan prăk čiăng duh bi liê, mâo klei găl brei anak nao sang hră mơar, čiăng kơ êdei anăp mâo klei thâo đru hlăm klei hdĭp, amâo lŏ mâo dŭm klei mĭn msĕ hŏng êlâo lač dah truh adŭ 4 brei anak mdei wĭt ngă hma”.

Klă sĭt brei ƀuh, êjai klei mĭn huĭ kơ klei lĭng čan jing thâo lĭng čan čiăng bi mdrŏng, ƀĭng ngă lŏ hma Dak Lak thâo mjing klei kpĭ jing klei tŭ dưn. Hŏng klei aĭr anôk bruă ngăn prăk phŭn kơ bruă lŏ hma leh anăn krĭng ƀuôn sang, Phan Thanh Huy, Agribank anôk bruă Drai Bhăng, čar Dak Lak brei thâo, mơ̆ng klei hŭi kơ đuôm nư, lu gŏ sang tĭng mkă klă hĭn, mkra mjing mbruă hĭn.

“Hlăm boh sĭt knuă druh nao ti alŭ wăl, nao hŏng grăp gŏ sang pô brei čan brei ƀuh, leh mă prăk mnuih ƀuôn sang mâo klei kreh kriăng, bi mguôp leh anăn ktưn, brei ƀuh klei hdĭp diñu đĭ kyar hĭn, diñu ăt čiăng ƀrư̆ hruê ƀrư̆ pŏk mlar hnơ̆ng mkra mjing, boh nik jing bruă lŏ hma krĭng ƀuôn sang”.

Hŏng bruă klam kmeh gơ̆ng mơ̆ng bruă duh mkra, bruă lŏ hma, mnơ̆ng hlăm dliê – kan hdang mâo nanao Đảng, knŭk kna uêñ mĭn hŏng dŭm hdră êlan brei čan prăk mnga djhul, đru kơ klei mkra mjing. Ti Dak Lak, prăk brei čan bruă lŏ hma leh anăn krĭng ƀuôn sang mtrŭt leh mnuih ƀuôn sang dŭm ƀuôn êlan mlih klei mĭn bruă lŏ hma hŏng klei mbruă hĭn, bi pral klei bi mrâo mrang bruă lŏ hma. Hluê anăn, đru mkŏ mkra tŭ dưn krĭng ƀuôn sang mrâo.