Mơ̆ng đưm leh klei duê kreh yua jêñ snăk hlăm klei hdĭp anak Êđê, anăn jing klei tŭ dưn mâo mjing mơ̆ng klei bhiăn hlue knhuah djuê ana, đru mjing leh knhuah jăk siam hlăm klei blŭ Anak Êđê. Phung khua asei kreh blŭ yua, hlăm klei blŭ tlao nao hriê, mơ̆ng ƀăng êgei digơ̆ kbiă yơh klei duê, phung thâo duê msĕ snăn arăng pia mnuih yang brei. Êjai hlăm klei mtô mtă kơ anak čô, amâodah klei ngă yang adiê, thâodah hlăm klei čŏk hiă kơ mnuih leh đuĕ nao ăt hŏng klei duê sơăi. Klei duê mâo ba yua hŏng klei djŏ, hlăm dŭm boh klei mdê mdê kơ klei hdĭp. Y-Rung Ksơr (Aê Juăng- 72 tuổi, ƀuôn Huang, să Krông Jing, kdriêk M’Drak, čar Dak Lak lač: Klei duê kơ klei khăp êkei mniê mâo hlăm dŭm klei jing mdê mdê. Tôhmô tơdah hlăm klei nao đĭ êmuh, thâodah êjai dôk bi khăp ăt mdê mdê mơh. Tơdah êjai nao êmuh kơ sang êkei mâo klei blŭ snei “Hmei hriê đĭ sang čiăng đĭ êmuh, sang mniê hmei čiăng kơ êkei kiă hma, mâo mnuih pruh ktiă, čoh ƀur jik rơ̆ng mâo anôk pla ktơr”. Bi tơdah mâo klei amâo mâo thâo bi djŏ hlăm klei hdĭp ung mô̆, truh mmông bi blŭ kđi srăng phat mkra tui si klei soh djŏ mdê mdê. Hlei pô soh srăng tŭ klei đŭ bi kmhal. Hŏng jih jang klei blŭ mâo leh klei duê mdê mdê, Leh dua nah bi blŭ mgăl, snăn hlei tĭng blŭ êlâo, snăn tĭng kơ nah dih ăt srwang mâo pruê duê mơh lŏ wĭt mgăl.

Anak Êđê bi lač, klei duê boh sĭt jing klei bi blŭ tlao nao hriê hlăm aguah tlam mlam hrue, bi đru kơ hdơ̆ng găp ênưih thâo săng, lehanăn hdơr sui. Blŭ klei duê mâo mkŏ pruê êlan bi kduê djŏ trip ênưih snăk thâo săng, lehanăn djăp hdơr. Klei duê, mâo klei blŭ bi hriêng êlam, mâo boh pia snei “Blŭ tinei, mgei ti adih”. Anak Êđê yua lu klei bi hmô hlăm klei hdĭp aguah tlam mlam hrue anăn yơh čiăng mđăo mgô mtô bi hriăm anak čô. Khua mduôn Y- Pôt Ƀuôn Krông (Aê Rôni), ƀuôn Krang, să Ea Bông, kdriêk Krông Ana, čar Dak Lak lač: Ară anei klei blŭ duê mtă mtăn kơ klei khăp êkei mniê, ăt adôk djă pioh kơ klei hdĭp mda ala ƀuôn anak Êđê, čiăng hdơr pioh nanao kơ phŭn agha ana hruĕ. Mtă kơ anak čô amuôn adei brei thâo hdĭp sĭr suôr hŏng mô̆, thâo khăp kơ mô̆ tơl jih klei hdĭp. Mâo klei blŭ duê snei: “Dôk hŏng mô̆ hŏng jih klei hdĭp, mnăm kpiê tơl sah, tông knah tơl ruĕ, amâo mâo duah phưi mkrah dưh, dôk mô̆ bi mâo bruă klam hlăm klei hdĭp ung mô̆ mơ̆ng pô.

Dưi lač snei, bi tơdah amâo mâo ôh klei blŭ duê amâo mâo srăng mâo ôh ênhiang klei kưt mmuiñ, dơ̆ng mơ̆ng klei khan, truh kơ klei kưt lehanăn eirei jing mâo klei duê sơăi. Sĭt yơh pruĕ duê mâo knhuah mdê mdê mơh. Pô mbruă Y-Đhin Niê, Buôn Triă, să Ea Tul, kdriêk Čư̆ M’Gar, čar Dak Lak brei thâo: Hlăm klei khan klei duê mâo pruĕ êlan ñu mơh, amâo mâo dưi duah mă pruĕ anei mtuôm hŏng pruĕ adih ôh. Muiñ kưt, eirei ăt mâo klei duê sơăi, ƀiădah hdră duê ñu mdê mdê. Sitôhmô, êjei kưt yăng đar mă lu rup bi hmô mơ̆ng ana mnơ̆ng pla mơ̆ng kphê đuĕ nao kơ mdiê anăn jing klei aguah tlam leh, bi klei khan amâo mâo dưi ôh msĕ snăn, ñu jing sa pruĕ êlan mâo leh, hŏng klei klă mngač. Êjai dôk khan kơ kdrêč mnăm kpiê čeh, bi duê jih pruĕ anei snăk kơh truh pruĕ mkăn.

Klei duê dưi djă yua hlăm djăp anôk, lehanăn hlăm grăp mmông, mơak amâodah ênguôt hlăm klei hdĭp anak Êđê. Êjai dôk hlăm hma snăn dŭm pruĕ duê lač kơ klei juăt mưng kơ bruă čoh bruă ngă hma pla kmŭn ktơr, bi êjai dôk hlăm sang krum dlông êjai dôk mmuiñ mâo klei mtă mtăn kơ anak čô, amâodah hlăm dŭm anôk bni mnăm huă, anăn jing klei bi êdah ai tiê klei khăp hŏng klei jăk yâo Kyuadah jih jang klei tŭ dưn anăn khădah dôk hlăm ênuk ară anei, klei blŭ duê ăt dôk nanao hlăm klei hdĭp anak Êđê. Khua mduôn Y- Tung Ƀuôn Krông, (Aê Luai - 70 tuổi) Buôn Kô, să Ea Bông, kdriêk Krông Ana, čar Dak Lak. Ară anei klei duê ăt adôk djă yua hlăm ƀuôn sang. Hlăm sang djiê ăt adôk ayŭ đĭng năm, kưh, eirei. Jih jang klei kưt mmuiñ ăt bi ba yua hŏng klei duê sơăi. Mâo blư̆ mplĕ klei duê lač kơ klei hdĭp mnuih leh luič, lehanăn dơ̆ng mmuiñ, tuăk pruĕ duê lač kơ boh klei mkăn.

Linh Nga Niê kdăm - pô ngă bruă ksiêm duah kơ dhar kreh djuê ana ti Lăn Dap Kngư lač, klei duê mâo hlăm djăp anôk, hlăm jih jang hŏng klei hdĭp anak Êđê. Klei duê anak Êđê jăk snăk, mâo lu mta, mjing leh pruĕ duê hŏng klei yuôm bhăn êdi, amâo mâo duah msĕ hŏng klei pia klei bhiăn duê mơ̆ng djuê ana mkăn: Mơ̆ng đưm leh, amâodah hlăm dŭm klei bi blŭ kđi anak Êđê yua klei bhiăn djuê ana pô bi ksiêm dlăng, hlei pô ngă soh srăng tŭ klei đŭ bi kmhal năng hŏng klei soh mơh, djŏ tui si klei bhiăn kruak leh. Hlăm klei bhiăn mâo truh 2 êbâo boh blŭ hŏng klei duê sơăi. Kưt lehanăn Eirei mâo klei duê sơăi. Bi tơdah amâo mâo duê ôh snăn amâo mâo srăng jing klei mnuiñ ênhiang djuê ana pô ôh. Klei duê anak Êđê jing jăk snăk. Amâo mâo msĕ ôh hŏng pruĕ 6 amâodah pruĕ 8 msĕ si klei duê djuê lar lục bát, kăn msĕ rei hŏng êlan 7 klei duê thơ đường. Ƀiădah hlăm djăp anôk dưi sơăi. Si tôhmô “Ƀuôn Dur Kmăn, Kdrăn êmô kbao”. Mkŏ boh blŭ knhal tuič pruĕ tal êlâo hŏng boh blŭ tal êlâo pruĕ tal dua. Hŏng klei djŏ mjing leh klei duê Anei yơh jing klei mdê hŏng klei duê djuê ana mkăn boh nik mơ̆ng mnuih djuê Lar jing mâo pruĕ kruăk tui si klei bhiăn pruĕ 6, pruĕ 7, pruĕ 8, ƀiădah bi klei duê anak Êđê mdê hĭn, ƀiădah ăt dưi mjing duê mơh.

Klei duê mâo sa klei tŭ dưn mdê hĭn êdi kơ dhar kreh anak Êđê, anăn jing klei tŭ dưn kơ boh blŭ, klei yăl dliê lehanăn klei duê. Hŏng phung thâo duê lu jing mnuih leh khua thŭn, bi phung hđeh gưl mrâo ƀiă snăk mâo mnuih thâo duê. Kyuanăn tơdah amâo mâo ôh hdră kriê pioh lehanăn lŏ mtô bi hriăm brei kơ anak čô, snăn klei tŭ dưn klei yuôm bhăn mơ̆ng dhar kreh jăk siam anei mơ̆ng anak Êđê knŏng srăng dôk mă hlăm klei mĭn hđeh gưl êdei./.