Nao ti dŭm alŭ ti să Yên Khoái, kdriêk Lộc Bình, čar Lạng Sơn djăp anôk ƀuh soăi êa mtah siam mơ̆ng dliê. Anăn jing kdrăn dliê hngô mâo mnuih ƀuôn sang djuê ana Tày, Nùng pla hlue si dŭm hdră bruă mơ̆ng Knŭk kna. Dôk ti wah krah alŭ Chi Ma, ayŏng Hoàng Văn Bảy ktrâo kngan ti jơ̆ng čư̆ Mẫu Sơn mâo wăl dlie hngô mtah, anăn jing dliê hngô gŏ sang leh anăn ƀĭng găp ñu mâo anăn Lê Văn Môn hŏng ênhă giăm 17 ha. Êlâo kơ thŭn 2002, jih ênhă dliê hngô anei jing lăn lui huâng, hnơ̆ng čư̆ dlông lŏ giăm knông lăn anăn amâo dưi pla ya mta ana ôh, kyua anăn ñu iêô jak ƀĭng găp nao pla ana hngô. Leh 20 thŭn, ênhă dliê hngô dưi mâo ktăn pioh ba čhĭ: Ăt kăn mĭn mơh pla dliê hnô čiăng dưi mâo klei tŭ dưn msĕ snei. Tal êlâo pô knŏng bi mĭn mnuih krĭng ƀuôn sang brei bi mâo sa wăl dliê čiăng mă djuh bi ênưih, amâo guôn nao hlăm dliê arăng ôh. Kyua anăn, hmei bi jak nao pla ti anôk bi knông hŏng ala čar China, hjăn pô huĭ mơh anăn jak thiăm găp nao mbĭt. Nao mă čai hngô, hlăm sa mlan êbeh pluh êklăk.

Mnuih ƀuôn sang yi alŭ China ƀiă lăn lŏ, lu jing pla dliê kyua anăn djăp gŏ sang ăt mâo dliê hngô, djăp gŏ êsei pla lu snăn êbeh dŭm pluh ha, gŏ êsei ƀiă ăt mơ̆ng 1 -2 ha. Ana Hngô jing mta ana ênưih pla, ênưih găl hŏng yan adiê lăn ala anăn đĭ kyar jăk. Čiăng dưi mă čai tŭ dưn ayŏng Hoàng Văn Bảy brei thâo:   Ară anei knŏng mă čai đuč. Grăp aguah kâo nao reh ktăh sa êlan sa ana leh anăn dưm kdô ti gŭ, ktăh đoh bŏ kdô snăn pô nao mă, ƀiădah tơdah leh reh mâo adiê hjan snăn hlŏng jhat jih yơh, dlăng wăt yan adiê mơh.

Kyua mă ktăk hngô gŏ sang Hoàng Văn Bảy leh anăn lu gŏ sang mkăn hlăm alŭ China dưi mkŏ mjing leh boh sang prŏng siam, dưi blei djăp kdrăp mnơ̆ng yuôm hlăm gŏ sang.

Ti alŭ Nà Vang, să Bính Xá, kdriêk Đình Lập mâo gŏ sang aduôn Hoàng Thị Thân jing sa hlăm dŭm gŏ sang ba anăp hlăm bruă mđĭ kyar bruă duh mkra dliê. Êbeh dua pluh thŭn êlâo kyua phăn jao răng mgang dliê mơ̆ng Anôk bruă răng mgang dliê 461, Êpul bruă duh mkra - răng mgang 338 gŏ sang ñu phăn jao răng mgang êbeh 30 ha dliê hngô, adôk gŏ sang čŏng pla thiăm 10 ha, hlăm anăn 16 ha dliê hngô dưi mă čai mơ̆ng dŭm thŭn anei: Bruă duh mkra jưh lu kơ čai hngô, ăt mâo mơh sa kdrêč ngă lŏ ƀiădah ăt ƀiă mơh. Mă ktăk ênưih hĭn ngă lŏ, grăp hruê nao reh ti ana sa blư̆ msĕ si ktăk ksu. Amâo djŏ reh ti ana hlŏng mă ôh, 20 hruê kơh dưi mă sa blư̆. Hlăm grăp ƀĕ ana hlăm brô 5,6 lạng, mâo ana 2.3 lạng đuč amâodah mâo ana snăn mâo mkrah kg, 20 hruê kơh pô mâo hlăm brô 5 truh 7 tạ.

Hngô jing mta ana pla sui thŭn kơh dưi mâo ktăk (ana mâo ktăk êbeh pluh thŭn). Msĕ si dŭm mta ana mkăn, dŭm thŭn tal êlâo tơdah ana hngô dôk điêt kăn dưi kriê dlăng mơh: Thŭn tal êlâo brei kriê dlăng 3 blư̆ kơ nao kai, bi thŭn tal 2 ăt 3 blư̆, truh tal 3 snăn hlăm brô 2 blư̆, thŭn tal 4 amâo lŏ nao ôh.  Lui snăn kơh pô nao koh rơ̆k rung, bi rơ̆k ñu amâo lŏ čăt ôh. Ana Hngô anei truh prŏng ana êluh hla lu. Lăn tinei êăt mơh ƀiădah ñu amâo êlam ôh.

Să Binh Xá, jing anôk dleh dlan, mâo 14 alŭ, ƀuôn, êbeh 600 gŏ êsei, 3.200 čô mnuih ƀuôn sang, ênhă mơ̆ng să êbeh 143 km2, hlăm anăn ênhă mdiê knŏng êbeh 200 ha, adôk jing čư̆ čhiăng. Lu thŭn êgao, să dưi duh bi liê mơ̆ng dŭm hdră bruă pla dliê msĕ si: Hdră bruă Việt- Đức, 327, hdră bruă 661… anăn čư̆ dưi luôm mtah, hlăm anăn lu jing ana hngô. Đặng Đình Đức,   Khua dlăng bruă Đảng, Khua Knơ̆ng bruă sang čư̆ êa să Bính Xá brei thâo, bruă duh mkra mnuih ƀuôn sang ară anei mă ktăk hngô jing phŭn: Jih să mâo ênhă hngô hlăm brô 8 êbâo ha, prăk hrui wĭt mnuih ƀuôn sang ăt rơ̆ng kơ klei hdĭp mda, grăp sang kah knar 2-3 ha, ară anei mâo prăk hrui wĭt grăp thŭn ăt mơ̆ng 200-300 êklăk, čai hngô yuôm snăn mnuih ƀuôn sang gĭr hĭn, čai hngô snăn ba čhĭ kơ China, đa đa snăn ba čhĭ kơ dŭm knơ̆ng bruă ti Lộc Bình.

 Ti Lạng Sơn ară anei Lộc Bình leh anăn Đình Lậo jing dua kdriêk mâo ênhă dliê hngô prŏng hĭn, đăo tĭng hnơ̆ng ktăk grăp thŭn mâo 4 êbâo-5 êbâo ton. Bruă mă čai hngô, kriăng kriê dlăng leh anăn răng mgang dliê hngô jing sa gru hmô bruă duh mkra đru kơ dŭm djuê ana ti alŭ bi hrŏ ƀun pral leh anăn hơĭt kjăp hlăm dŭm thŭn giăm anei./.