Klei hưn mơ̆ng anôk bi kƀĭn trông brei thâo, mnuih djuê ƀiă mâo truh 14,7% ênoh mnuih Việt Nam, bi knar êbeh 14 êklăk čô, hŏng ênoh mnuih đĭ pral. Khă snăn, hnơ̆ng thâo hlăm klei mă bruă dôk ƀiă, ênoh mnuih mă bruă dưi mjuăt bi hriăm knŏng mâo hlăm brô 6,2% - ka mâo 1/3 mkă hŏng hnơ̆ng kah knar kluôm. Dŭm hdră mtrŭn đru mđĭ kyar mnuih djuê ƀiă kƀah klei mđrăm mbĭt, ka dưi mđĭ lar jih boh kdrŭt kpưn đĭ mơ̆ng mnuih djuê ana ƀiă.

Hlăm klei čih mkra, wưng thŭn 2025 – 2035, Phŭn bruă Sang hră mơar mâo mta kñăm mkŏ mjing êpul knuă druh mnuih djuê ƀiă mâo hnơ̆ng thâo hlăm dŭm bruă msĕ si: Mdrao mgŭn, êa drao gŭn, kdrăp hâo hưn ênuk mrâo, bruă lŏ hma – ngăn prăk lehanăn mjuăt bi hriăm nai mtô. Truh thŭn 2035, êpul mă bruă mnuih djuê ƀiă mâo djăp ênŭm klei thâo čiăng mkăp kơ hdră mđĭ kyar hlăm dŭm bruă phŭn, đru rơ̆ng kjăp hdră mă bruă, mđĭ hnư hrui wĭt lehanăn đru mguôp klă sĭt hlăm hdră mđĭ kyar bruă duh mkra – ala ƀuôn ti krĭng mnuih djuê ƀiă lehanăn kluôm ala čar.

Kơiăng nai prŏng, nai prĭn Nguyễn Văn Nam – Kơiăng khua Sang hră gưl prŏng Lăn dap kngư – lac snei, čiăng dưi mâo mta kñăm kčah mtrŭn, brei bi mguôp hdră mjuăt bi hriăm dŭm bruă phŭn mguôp hŏng hdră msir mghaih dŭm boh klei djŏ tuôm kơ hdră duh mkra – ala ƀuôn ti alŭ wăl.

 “Hlăm bruă lŏ hma, brei bi mguôp bruă lŏ hma doh hŏng hdră sinh học, mkra mjing lehanăn dŭm êpul djŏ tuôm čiăng mkŏ mjing anôk bruă phŭn. Mbĭt anăn, brei mâo klei bi mguôp mơ̆ng dŭm gưl hriăm. Khă snăn, klei anei hmăi truh kơ hnơ̆ng ruah phung hđeh mŭt hriăm, kyua anăn kâo mĭn brei mâo klei bhiăn mdê, lŏ mđĭ hdră ruah ênoh hđeh hriăm čiăng dŭm sang hră lŏ mâo klei thâo mjuăt bi hriăm bruă. Mbĭt hŏng hdră đru ti gưl prŏng, brei mâo hnư prăk đru hriăm hră kơ phung hđeh mnuih djuê ƀiă lŏ hriăm êdei kơ gưl prŏng čiăng mjŭt bi hriăm mnuih mă bruă klă sĭt mâo klei thâo kluôm”.

Hlăm hdră mjuăt bi hriăm, Kơiăng nai prŏng, nai prĭn Tô Văn Phương –  Khua adŭ bruă mjuăt bi hriăm, Sang hră gưl prŏng Nha Trang – hưn mdah klei dok mđing uêñ klei kơ prăk tăk hriăm hlăk dŭm sang hră dôk mđing kơ klei čŏng pô ngă phŭn. Ñu lač brei mâo thĭm hdră mtrŭn đru kơ phung hđeh mnuih djuê ƀiă.

 “Ară anei, hdră duh mkra – ala ƀuôn ti krĭng mnuih djuê ƀiă dôk dleh dlan, hlăk wưng ti anăp sang hră srăng čŏng pô bi mklă snăn klei kơ prăk tăk hriăm hĭn mơh dleh dlan. Kyua anăn, hdră mtrŭn đru kơ prăk tăk, klei êrô êbat huă ƀơ̆ng lehanăn dŭm hdră mkăn kơ phung sinh viên brei rơ̆ng kjăp, mđing dlăng hĭn čiăng mjing klei găl kơ phung hđeh dưi nao hriăm gưl prŏng.

Phung bi ala dŭm anôk bruă bi hriăm kơ hdră mdrao mgŭn êngao knŭk kna, Nai prĭn, Aê mdrao Lưu Viết Tĩnh – Kơiăng khua Sang hră gưl prŏng bruă mdrao mgŭn Ƀuôn Ama Thuôt lač, ăt dôk dŭm klei dleh kpăk hlăm hdră mtrŭn plah wah anôk bruă knŭk kna lehanăn êngao knŭk kna.

Hmei mâo djăp klei găl nao hgŭm hlăm dŭm hdră mjuăt bi hriăm mnuih mă bruă mâo klei thâo mkăp kơ hdră dlăng kriê klei suaih pral kơ mnuih ƀuôn sang. Kyua anăn, hmei čang hmăng dưi mâo klei mtăp mđơr hĭn hlăm bruă čih mkra hdră mtrŭn kơ krĭng knŭk kna lehanăn êngao knŭk kna.

Dŭm klei blŭ ti anôk bi kƀĭn trông ăt bi mklă, brei ngă leh klei bhiăn ruah hđeh hriăm djŏ guôp hŏng klei găl mơ̆ng krĭng mnuih djuê ƀiă, mkŏ mkra hdră mtrŭn đru kơ prăk hriăm hră, prăk tăk yua, anôk dôk mbĭt anăn mâo hdră ms irba yua tŭ dưn mnuih leh mjuăt bi hriăm. Lu klei blŭ ăt ba mdah brei mđing mđĭ kyar êpul knuă druh jing phung nai mtô mnuih djuê ƀiă ti dŭm sang hră gưl prŏng, gưl krah ti alŭ wăl.

Kơiăng nai prŏng, nai prĭn Nguyễn Anh Dũng, Kơiăng khua knơ̆ng bruă Mtô bi hriăm gưl prŏng, Phŭn bruă sang hră mơar bi mklă, Phŭn bruă srăng tŭ mă, ruah dŭm klei blŭ čiăng hnưm ngă leh hdră čih mkra, ba mdah kơ Knŭk kna bi mklă, đru hluê ngă mta kñăm mđĭ kyar pral, hơĭt kjăp, rơ̆ng mnuih djuê ƀiă dưi dưn hdră mjuăt bi hriăm tŭ jăk./.