Hrue kăm êgao, Khua kiă kriê bruă knuă gưl dlông Phan Đình Trạc mbĭt hŏng êpul bi ala bruă kƀĭn ala čar Lâm Đồng bi tuôm leh hŏng knuă druh, mnuih mă bruă ti ƀuôn prŏng Đà Lạt. Mâo mbĭt hŏng dŭm klei blŭ kơ klei prăk mlan, kơ bruă đru mdul hŏng knuă druh nah gŭ adôk ƀiă, mnuih bi ala ti ƀuôn prŏng Đà Lạt (Lâm Đồng) boh nik mđing êdi kơ bruă bi kdơ̆ng hŏng klei ƀơ̆ng ngăn. Pô bi ala Lê Xuân Ninh lač:
“Hlăm dŭm thŭn giăm anei, bruă bi kdơ̆ng hŏng klei ƀơ̆ng ngăn mâo leh lu klei tŭ dưn. Siămdah, ăt adôk lu êpul bruă, mâo lu anôk dôk ngă ka jăk mơh. Mtă kơ bruă kdơ̆ng hŏng klei ƀơ̆ng ngăn bi ktang hĭn. Mghaih msir dŭm kđi ƀơ̆ng ngăn bruă duh mkra prŏng êdi, hrui wĭt ngăn dŏ luič liê kơ knŭk kna”.
Blŭ hrăm ti anôk bi tuôm, Phan Đình Trạc, Khua kiă kriê bruă knuă gưl dlông lač, jih jang klei blŭ, klei akâo mơ̆ng phung bi ala jing năng djŏ. Êpul bi ala bruă kƀĭn ala Lâm Đồng srăng čih pioh, bi klin lehanăn ba mtruh hŏng anôk bruă kƀĭn ala ti anôk bi kƀĭn anăp anei. Bi hŏng bruă bi kdơ̆ng hŏng klei ƀơ̆ng ngăn, Phan Đình Trạc lŏ brei thâo mơ̆ng akŏ thŭn truh kơ ară anei, kluôm ala ngă leh dŭm klei ba kčŭt, phat mkra leh êbeh 1.800 kđi soh, hŏng 3.493 čô mnuih ngă soh hlăm klei ƀơ̆ng ngăn, ngă soh hlăm bruă duh mkra, lehanăn ngă soh hlăm bruă knuă, đĭ truh 63,8% ênoh klei ngă soh, lehanăn 44,8% ênoh mnuih ngă soh mkă hŏng wưng anei thŭn dih. Bruă bi kdơ̆ng hŏng klei ƀơ̆ng ngăn hlăk lŏ dôk ngă hŏng klei ktang, amâo mâo mdei, amâo mâo anôk kăm biăt, lehanăn amâo mâo pô yap ti êngao ôh. Phan Đình Trạc lač:
“Hlăm lu kđi soh giăm anei, mâo hdră ksiêm, yap, gang mkhư̆, mkhư̆ jih ngăn dŏ, akkhao pioh kơ bruă msir kđi, mâo leh êpul khua kiă kriê mđing ngă mơ̆ng akŏ mtam, lehanăn ƀrư̆ hrue mghaih msir leh hŏng klei tŭ dưn. Mta mrâo hĭn êdi kơ anei anăn jing, hlăm 4 mlan akŏ thŭn mâo ba phat mkra leh dŭm kđi soh kơ klei ƀơ̆ng ngăn hlăm bruă duh mkra prŏng êdi, msĕ si dêč amâo mâo tuh jia, ngă soh hŏng klei hrŏng ruah bruă duh mkra, ngă soh hŏng klei kiă kriê lăn ala, ngăn dŏ knŭk kna ngă luič liê prŏng... anôk bruă phat mkra bi mngač leh, lehanăn ba kčŭt phat kđi jih jang phung ƀơ̆ng ngăn hŏng klei ktang hĭn”.
Ăt hlăm hrue kăm êgao, Êpul bi ala bruă kƀĭn ala čar Daklak mâo leh mmông mă bruă hŏng knơ̆ng bruă sang čư̆ êa čar, lehanăn dŭm knơ̆ng dhar bruă. Ti anôk mă bruă, phung bi ala dŭm knơ̆ng dharr bruă hlăm čar Daklak bi êdah leh dŭm klei dleh dlan, lehanăn klei akâo hŏng gưl dlông ksiêm dlăng, ruh mgaih dŭm mta klei dôk gun kpăk čiăng kơ bruă duh mkra hlăm čar mâo klei găl mđĭ kyar hlăm wưng tinăp. Hlăm anăn, tal êlâo hĭn jing bruă mkra êlan klông mkŏ hŏng dŭm krĭng, hlăm krĭng lăn dap kngư. Võ Ngọc Tuyên, Khua knơ̆ng bruă čuăl mkă duh bi liê čar Daklak lač;
“Ti anôk bi kƀĭn bruă kƀĭn ala srăng bi mklă jih jang hdră duh bi liê mkra êlan Gia Nghĩa – Chơn Thành kñăm čiăng dưn yua jih klei tŭ dưn, lehanăn tal dua jing djŏ hŏng klei mnuih ƀuôn sang ti lăn dap kngư dôk hmăng hmưi mkra êlan Buôn Ma Thuột – Gia Lai lehanăn Gia Lai – Gia Nghĩa dôk hlăm hdră duh bi liê wưng thŭn êlâo kơ 2030. Êlâo dih mâo klei čuăl mkă mkra êlan dơ̆ng pral Việt Nam dôk hlăm wưng thŭn êdei kơ thŭn 2030. Drei lŏ bi dăp ti bruă srăng ngă êlâo kơ thŭn 2030 snăn kơh mkŏ jih jang djăp êlan klông hlăm krĭng lăn dap kngư”.
Djŏ tuôm hŏng jih jang hdră ala čar kñăm, jih jang klei akâo kơ bruă kƀĭn ala ksiêm dlăng lehanăn gĭt gai dŭm phŭn dhar bruă lŏ bi ksiêm djăp mta hră mơar tui si klei bhiăn, đăm lĕ hlăm klei mđĭ mdal bruă knuă. Đỗ Đức Hà, K’iăng khua knơ̆ng bruă hlue ngă hdră bhiăn Daklak lač:
“Hlue ngă hdră ala čar kñăm, jing tui si hdră êlan mtrŭn jing amâo mâo ktrŏ ôh hlăm klei bhiăn, ƀiădah êjai mă bruă, lu alŭ wăl lĕ hlăm klei wi wư amâo thâo bĭt si srăng mă bruă čiăng bi djŏ hŏng klei bhiăn. Ƀiădah hdră ktrâo atăt klei mă bruă mâo leh ƀhĭ ênŭm. Mơ̆ng anăn êjai dôk ngă bruă tui si hdră ala čar kñăm ăt lŏ bi mlih nanao mơh hdră êlan mă bruă čiăng bi djŏ guôp hĭn”.
Ti anôk mă bruă, phung bi ala mâo leh klei bi êdah lu mta bruă msĕ si kơ klei: Mnơ̆ng hlăm gŭ lăn, kơ bruă hra ênua, kơ bruă hlue ngă hdră bhiăn, kơ klei mđĭ mlih prăk mlan, klei kơ sang dôk, klei ruah mnuih ngă nai mtô, klei kơ bruă čuăl mkă lăn ala, ba yua lăn ala... Êpul bi ala bruă kƀĭn ala čar Daklak tŭ mă, bi mklin jih jang klei akâo kñăm ba truh kơ anôk bi kƀĭn bruă kƀĭn ala lehanăn dŭm phŭn dhar bruă bi ksiêm dlăng./.
Viết bình luận