Amâo mâo uêñ kơ adiê mđiă amâodah hjan, amai Ma Rương, Khua êpul hgŭm bruă mrai eh hluăt Dă M’rông, să Dă M’rông, kdriêk Đam Rông, čar Lâm Đồng pral nanao truh ti anôk mă bruă, êjai dŭm gŏ sang ngă bruă rông hlaŭt mrai čiăng mâo klei ktrâo atăt. Ma Rương brei thâo, ƀuh bruă pla mjing ana rông hluăt mrai mâo ba wĭt hơĭt prăk kăk, đru mnuih ƀuôn sang tlaih mơ̆ng klei dleh dlan, snăn ñu mkŏ mjing êpul bruă hgŭm, čiăng mđĭ ai lu mnuih nao bi hgŭm mă bruă mbĭt. Mơng anôk dŭm gŏ sang rông hliê hluôtt điêt mdê mdê, truh ară anei êpul hgŭm bruă mâo bi mŭt leh truh 9 ƀĭng hgŭm, lehanăn dŭm pluh čô mnuih ƀuôn sang bi hgŭm.

Ma Rương brei thâo, ana rông hluăt mrai ti Dă M’Rông brei thâo, ênoh čhĭ hruh hluăt hơĭt kjăp nanao mơ̆ng 180.000 - 200.000 prăk/kg kyua anăn mnuih pla mjing ana rông hluăt mrai tlaih leh mơ̆ng kleidleh dlan. Anei jing bruă đru bi hơĭt klei hdĭp mda mđĭ kyar klei hdĭp.
“Klei tŭ dưn ba wĭt mơ̆ng bruă anei jing prŏng, mâo ênoh ba wĭt hơĭt, đru mjing brei bruă knuă mă kơ mnuih ƀuôn sang. Bruă pla mjing ana rông hluăt mrai ară anei jing ênưih, msĕ si dưi dưn yua jih mnuih mă bruă mâo, dơ̆ng mơ̆ng hđeh truh kơ mduôn dưi sơăi mă bruă anei. Phung amai adei mniê bi êmuh hriăm hdơ̆ng găp kơ hdră dlăng kriê wiê ênăk, lehanăn bi đru hlăm hdră rông hluăt. Êpul bruă hgŭm mâo leh hdră êlan bi mguôp jhăp dơ̆ng mơ̆ng klei kăp kčĕ mtô, mă bruă, lehanăn rông hlaŭt hlăm klei bi đru. Kah knar hlăm grăp thŭn pŏk sa boh adŭ mjuăt bi hriăm hdră mă bruă, čiăng kơ jih jang mnuih mrâo mŭt hlăm bruă thâo kơ hdră êlan mă bruă”.
Jing sa gŏ sang tuôm găn leh hlăm klei dleh dlan kƀah wư, ară anei gŏ sang amai Liêng Jrang K’ Brao, ƀuôn Dă Tế, să Dă M’Rông, kdriêk Đam Rông, mâo mkuôm pioh leh prăk kăk blei mprăp djăp kdrăp yua hlăm klei hdĭp. Amai Liêng Jrang K’Brao lač, mâo dŏ anei mơ̆ng bruă pla mjing ana rông hluăt mrai. Hlăk mrâo ngă bruă anei, adôk mtŭk mtŭl ka thâo, ƀiădah leh mâo phung amai adei hlăm êpul hgŭm bi đru, snăn ƀrư̆ ƀrư̆ dơ̆ng mưng lehanăn thâo hlăm bruă pla mjing ana rông hluăt mrai. Grăp mlan gŏ sang dưi mâo prăk ba wĭt, bi hơĭt klei hdĭp mda.
“Hlăm sa gưl hluăt đĭ jing mơ̆ng 15 – 16 hrue, snăn mâo čhĭ hlăm brô 10 êklăk prăk. Mkă hŏng bruă ngă pưk hma snăn bruă rông hluăt mrai ƀuh jing ênưih hĭn, lehanăn hjdul mơh. Boh nik bruă anei jing jih jang gưl mnuih dưi ngă sơăi”.
Tui si Kră Jăn Ha Siêng, k’iăng khua să Đạ M’Rông, pla mjing ana rông hluăt mrai jing leh bruă đru msir klei dleh dlan bi hrŏ ƀun tinei. Ară anei kluôm să mâo pla leh 118ha ana rông hluăt mrai, hŏng dŭm êtuh gŏ sang bi rông hluăt mrai. Hŏng ênoh anei, să tă brei leh êlan pŏk phai klei mă bruă knuă hlăm wưng tinăp.
“Hlăm să Đạ M’Rông ênhă pla mjing ana rông hluăt mrai êbeh leh 100ha. Pla mjing ana rông hluăt mrai hlăk ba wĭt klei tŭ dưn prŏng, dŭm gŏ sang tloh mprăp leh kơ klei hdĭp pô grăp hrue, blei mprăp kdrăp pioh mă bruă. Dŭm gŏ sang thâo bi hriăm êmuh, gŏ sang anei bi đru kơ gŏ sang adih. Ară anei hnơ̆ng ênoh gŏ sang dleh dlan hlăm să dơ̆ng hrŏ leh. Hlăm wưng tinăp hmei lŏ dơ̆ng mjuăt bi hriăm mđĭ ai dŭm gŏ sang, đru dŭm čô mnuih ka kjăp hlăm bruă, čiăng kơ mgi dih jih jang mđrăm mbĭt bi mđĭ kyar klei hdĭp mda”.
Mbĭt hŏng dŭm mta mnơ̆ng pla mjing mkăn, mnơ̆ng rông, snăn bruă pla mjing ana rông hluăt mrai lehanăn rông hluăt, mâo leh Đam Rông mdưm hlăm hdră êlan mđĭ kyar klei hdĭp mda, bi mlih mơ̆ng mnơ̆ng pla amâo lŏ jing, ba pla ana rông hluăt mrai, ngă bruă rông hluăt. Liêng Hót Ha Hai, K’iăng khua knơ̆ng bruă sang čư̆ êa kdriêk Đam Rông brei thâo, mta kñăm bi ktưn truh thŭn 2030, ênhă pla mjing hlăm êbeh 1.350ha, mâo ƀiă êdi 2.500 gŏ sang hlŏng truăn kơ bruă rông hluăt, hlăm anăn lu leh mnuih djuê ƀiă:
“Knhal jih thŭn 2024 hnơ̆ng ênoh gŏ sang dôk hlăm klei dleh dlan ti Đam Rông adôk mă 7%. Klei hdĭp mda mnuih ƀuôn sang bi mlih leh lu, dơ̆ng mơ̆ng klei čŭt hơô, sang dôk, klei mă bruă knuă. Êlâo dih mnuih ƀuôn sang knŏng buh pla ngă hma hang knŏng čang guôn kơ êa hlĭm hjan, bi ară anei pla mjing lehanăn rông mnơ̆ng jing dŏ pioh čhĭ mnia, thâo bi mkuôm pioh, thâo ba yua djŏ hdră, thâo pla mjing lehanăn rông mnơ̆ng dŭm mta čhĭ mâo ênoh”.

Mơ̆ng sa krĭng lăn dôk hlăm klei dleh dlan hĭn hlăm kluôm ala, krĭng taih kbưi Đam Rông mơ̆ng čar Lâm Đồng hlăk dơ̆ng mâo klei bi mlih. Đăo knang, hŏng dŭm klei duh mkra djŏ guôp, hdră mă bruă hŏng klei mnhêč, lehanăn mjing klei sa ai mđrăm mbĭt hŏng bruă sang čư̆ êa, êlan bi hrŏ ƀun, duah klei mdrŏng sah hŏng klei ênuah hlăm mnuih ƀuôn sang djuê ƀiă ti Đam Rông srăng pŏk mlar hĭn hlăm dŭm thŭn ti anăp./.
Viết bình luận