Amâo mâo ngă ngơi ti anăp kmam mlih mrâo mơ̆ng kman Omicron

VOV4.Êđê - Jing sa mta mrâo mâo klei tưp lar prak, JN.1 jing mta phŭn mđĭ ênoh phung djŏ leh anăn djiê ti đa đa ala čar, hlăm anăn mâo krĭng Ngŏ Dhŭng Asi. Ti Việt Nam, boh tŭ mblang mrô gen giăm 20 čô djŏ Covid-19 mrâo êgao mâo phug djŏ mta Omicron JN.1. Jih jang phung anei čih yap mâo klei ruă kjham leh năn ka djŏ ênŭm aruăt vaccine hlue si klei mtă. Năng huĭ jing ênoh phung nao đih mdrao kyua Covid-19 ti dŭm anôk mdrao mgŭn mâo klei bi knăl đĭ hlăm dŭm hruê giăm anei, brei bruă mdrao mgŭn leh anăn mnuih ƀuôn sang amâo ngă ngơi mang, luč klei răng hlăk êjai klei čiăng êrô êbat, găn êrô đĭ hlăm gưl Tết nguyên đán.

 

Video Player is loading.
Current Time 0:00
/
Duration 0:00
Loaded: 0%
Progress: 0%
Stream Type LIVE
Remaining Time -0:00
 
1x

Hlue si êpul bruă mdrao mgŭn tar rŏng lăn WHO, Kman mlih mrâo JN.1 jing kman mâo lu hĭn leh anăn mâo 71 alačar hưn mdah, mâo 66% ênoh klei hlak mblang gen. JN.1 mâo dŭm klei bi kdơ̆ng mrâo brei kơ virus ênưih ksŭng ngă kơ klei bi kdơ̆ng hlăm asei mlei, ênưih tưp lar hĭn, kyuanăn jing mta kman đĭ lar hĭn hlăm dŭm kta kman mlih mrâo SARS-CoV-2 ngă klei ruă tar rŏng lăn. Ƀiădah kâo mâo ôh klei bi klă brei ƀuh mta kman anei ngă truh klei ruă kjham hĭn mta kman mlih mrâo mkăn mơ̆ng Omicron. Nai Prĭn, aê mdrao Vũ Ngọc Long, k’iăng khua adŭ bruă ksiêm dlăng klei ruă tưp, anôk bruă mdrao mgŭn mkăp, Phŭn bruă mdrao mgŭn bi klă:

Kman mlih mrâo JN.1 anei mâo WHO dăp jing “Kman mlih mrâo năng mđing” – ka djŏ jing kman lih mrâo năng hŭi hyưt amâodah ngă truh klei rư kjham. Kman mlih mrâo năng mđing jing ai dưi tưp lả pral leh anăn mâo ai dưi nĕ kơ klei bi kdơ̆ng hlăm asei mlei. Ƀiădah ka mâo ôh klei đĭ ngă klei ruă kjham.

Ti anăp ênoh mnuih djŏ Covid-19 ti đa đa ala čar leh anăn klei tưp lar mơ̆ng kman mlih mrâo JN.1, Êpul bruă mdrao mgŭn tar rŏng lăn mâo klei mtă kơ dŭm ala čar lŏ dơ̆ng tlŏ mgang vaccine aruăt lŏ mñă. Dŭm klei ksiêm duah ăt brei ƀuh, thŭn 2021, vaccine Covid-19 dŏng mtlaih leh 14 êklăk čô. Thạc sỹ Hà Thị Cẩm Vân, k’iăng khua adŭ bruă kriê dlăng klei tlŏ mgang, anôk bruă mdrao mgŭn mkăp, Phŭn bruă mdrao mgŭn mtă, knŏng lŏ tlŏ mgang dŭm aruăt vaccine kơ phung mâo klei arưp aram ktang hlăm wưng kơ anăp:

Êpul gơ̆ng đru kčĕ leh anăn ba yua vaccine, êa drao gŭn Phŭn bruă mdrao mgŭn mâo leh klei mtă ti Việt Nam hlăm wưng kơ anăp srăng lŏ dơ̆ng tlŏ mgang vaccine covid-19 kơ dŭm êpul klă klơ̆ng: Tal êlâo jing phung mă bruă mdrao mgŭn, phung mniê ba tian, 50 thŭn kơ dlông leh anăn phung mâo klei ruă êlâo, êpul mnuih ơ̆ng 18 thŭn kơ dlông ka tlŏ ôh sa mta aruăt vaccine.

Ti Việt Nam, Covid-19 ară anei jing klei ruă tưp êpul B. Biădah kman ngă truh klei ruă tưp Covid-19 (Sars-CoV-2) jing lu mta kman. Khădah Covid-19 jing êpul A amâodah Êpul B, klei bi klă klei hŭi hyưt leh năn mâo dŭm hdră êlan bi mdrơ̆ng jing yuôm bhăn sơnăk. Phŭn bruă mdrao mgŭn ba mdah leh hdră êlan ksiêm dlăng, kriê dlăng kjăp klei ruă tưp, hlăm anăn mâo hdră êlan mprăp bruă mdrao mgŭn tơdah covid-19 mâo kman mlih mrâo arưp aram hĭn, bluh đĭ pral hĭn, êgao hnơ̆ng bruă mdrao mgŭn.

Bi kơ vaccine ba yua jing dŭm mta mâo Phŭn bruă mdrao mgŭn brei yua, mmông tlŏ mgang hlue si klei mtă mơ̆ng WHO. Phŭn bruă mdrao mgŭn mâo leh hră mơĭt kơ dŭm alŭ wăl, knơ̆ng bruă mdrao mgŭn, mprăp dŭm hdră êlan drông jum, mdrao mgŭn êjai ênoh mnuih djŏ Covid-19 đĭ lu. Phung thơ̆ng kơ bruă mñă ktang hŏng hnơ̆ng tlŏ mgang 2 aruăt ti Việt Nam mâo 87% leh anăn hnơ̆ng tlŏ aruăt lŏ mñă êbeh 60% hŏng kman mlih mrâo JN.1 ăt năng hŭi hyưt lei. Ƀiădah, dhar bruă mdrao mgŭn ăt mtă kơ dŭm anôk bruă mdrao mgŭn leh anăn mnuih ƀuôn sang mđĭ hĭn klei thâo săng gang mkhư̆ klei ruă tưp, amâo mâo ngơi mang, luč klei răng ti anăp kman mlih mrâo mơ̆ng Omicron hlăm wưng Tết nguyên đán anei.

Dŭm klei mđing čiăng gang mkhư̆ klei ruă tưp Covid-19, mnuih ƀuôn sang čiăng hđơr bi mđao asei mlei, mjuăt ktang asei mlei. Êjai mâo dŭm klei bi knăl djŏ klei ruă, nao mtam ti anôk mdrao mgŭn giăm hĭn čiăng dưi hlăk mblang, mdrao mgŭn djŏ mmông, amâo mâo čŏng duah blei, yua khánh sinh čiăng gang mkhư̆ leh anăn mdrao klei ruă. Hluê ngă hdră 2k (truă čhiăm guôm ƀô̆ - mdjiê kman) čiăng gang mkhư̆ klei ruă tưp, truă čhiăm guôm ƀô̆ êjai nao ti anôk mdrao mgŭn, hlăm dŭm êdeh êdâo đĭ lu mnuih, hlăm dŭm anôk mâo lu mnuih, boh nik hlăm wưng hiu yan mnga hlăm wưng tết.

Viết bình luận