Klei ƀă kkiêng anak ti sang mâo lu klei huĭ hyưt, phung amĭ kkiêng anak hjăn păn, amâo mâo pô đru, kriê dlăng mdrao mgŭn, huĭ mâo klei amâo jăk hlăk kkiêng anak jing prŏng snăk. Klei huĭ hyưt snăn, ƀiădah ăt adôk mâo lu phung mniê ti dŭm ƀuôn sang krĭng mnuih djuê ƀiă ti Gia Lai ăt mâo klei mưng kkiêng anak ti sang.

 Ti anăp klei anei, dŭm gưl phung mniê ti 15 kdriêk, wăl krah čar Gia Lai dưi dưn Hdră êlan 8 bi hgŭm hŏng bruă mdrao mgŭn mkŏ mjing giăm 100 klei hâo hưn, mtô mblang mđĭ klei thâo săng leh anăn mtrŭt phung mniê kkiêng anak ti anôk mdrao mgŭn, mâo giăm 7000 čô amai adei mniê hlăm gưl  thŭn ƀă kkiêng anak nao hgŭm. Êngao anăn, bi liê đru leh kơ 361 čô phung mniê hŏng ênoh prăk êbeh 364 êklăk prăk.

Mâo klei đru kčĕ mơ̆ng phung ƀă ƀuê ti alŭ, ƀuôn, amai  Anhen, ƀuôn Ar Quat, să Đê Ar, kdriêk Mang Yang, čar Gia Lai brei thâo, ñu srăng amâo tŭ ư ôh bruă kkiêng anak hjăn păn ti sang: Pô ba tian 8 mlan leh. Hmư̆ amai H’Nhach ktrâo lač, kâo nao ti anôk mdrao mgŭn ksiêm mkă, tlŏ mgang, mă êa drao mbŏ êrah mnăm. Hlăk kkiêng snăn pô nao kkiêng ti anôk mdrao mgŭn.

 Mơ̆ng bruă đru mơ̆ng Hdră bruă 8 ăt msĕ mơh bruă hâo hưn mtô mblang. Klei hưn mdah mđĭ leh klei thâo, hdră kriê dlăng klei suaih pral kơ phung amai adei mnuih djuê ƀiă, đru mjing boh kdrŭt čiăng kơ amai adei mniê nao ti anôk mdrao mgŭn kkiêng anak leh anăn ngă djŏ hdră êlan ênoh mnuih ƀuôn sang.

 Ti să krĭng III Đê Ar mơ̆ng kdriêk Mang Yang, lu phung mniê mnuih Bahnar ruah klei kkiêng anak ti sang, tuôm hŏng lu klei amâo myun. Lu mnuih kƀah klei thâo kriê dlăng dôk ba tian. Bruă mtrŭt mjhar mnuih ƀuôn sang lui klei bhiăn kkiêng anak ti sang amâo ênưih ôh. Phung kăp đru mă ƀuê ti ƀuôn sang msĕ si H’Nhech jing kngan mkŏ mơ̆ng Anôk bruă mdrao mgŭn  să ti krĭng dleh dlan Đê Ar.

“Tinei snăn kâo khăng dôk hlăm ƀuôn amâodah hlăm ƀuôn mkăn, să mkăn ăt hriê snăn kâo ăt nao mă ƀuê mơh. Hlăk diñu čiăng kơ pô, wăt mlan amâodah yang hruê  ăt nao mơh, kyua đa đa amai adei ăt kăn čiăng nao ti anôk mdrao mgŭn  anăn pô nao ti sang digơ̆. Tơdah amâo dưi kkiêng ôh ti sang snăn kâo srăng đru kčĕ nao kkiêng ti sang êa drao”

 Hlue si klei ksiêm yap mơ̆ng Anôk bruă mdrao mgŭn kdriêk Mang Yang, thŭn 2023, alŭ wăl mâo 5 čô hđeh mrâo kkiêng djiê, 1 čô amĭ djiê. Phung hđeh mrâo kkiêng djiê lu jing amâo nao ksiêm mkă ôh ti anôk mdrao mgŭn hlăk êjai dôk ba tian. Amai Lê Hồng Sâm, knuă druh mdrao mgŭn să Đê Ar, kdriêk Mang Yang, čar Gia Lai brei thâo, Anôk mdrao mgŭn să mkŏ mjing leh lu klei mtrŭt mjhar amai adei leh anăn gŏ sang phung amĭ ba tian amâo dưi kkiêng anak ti  sang ôh.

Đê Ar jing să III, krĭng dleh dlan snăk. Hŏng klei đru mơ̆ng Hdră bruă, hlăm thŭn êgao hmei ngă leh bruă mđĭ klei hâo hưn kơ phung mniê hlăm gưl thŭn ƀă kkiêng anak, mkŏ mjing klei ksiêm mkă kơ phung mniê, mâo hdră đru kơ amai adei mniê nao kkiêng anak ti dŭm anôk mdrao mgŭn. Mơ̆ng dŭm hdră anăn kâo ƀuh dŭm anôk bruă mdrao mgŭn đĭ hĭn thŭn dih.

Ti anăp klei anăn ênoh phung kkiêng anak ti sang, ênoh phung amĭ leh anăn hđeh mrâo kkiêng djiê adôk lu, čar Gia Lai pŏk ngă leh lu hdră msir, hlăm anăn hnêč lu klei găl mơ̆ng dŭm hdră bruă đru, boh nik Hdră bruă 8 Hdră kñăm ala čar mđĭ kyar bruă duh mkra ala ƀuôn krĭng mnuih djuê ƀiă leh anăn krĭng čư̆ čhiăng, mjing boh kdrŭt yuôm bhăn grăp knhuang bi mlih klei mĭn, mđĭ klei suaih pral kơ amĭ leh anăn hđeh điêt krĭng mnuih ƀuôn sang djuê ƀiă./.

Daklak hluê ngă hdră êlan đru kơ phung mniê mnuih djuê ƀiă dlăng kriê klei suaih pral

Êpul bruă phung mniê čar Dak Lak bi mguôp hŏng Knơ̆ng bruă mdrao mgŭn mkŏ mjing klei kƀĭn trông bi klă bruă hluê ngă dŭm hdră êlan đru kơ phung mniê mnuih djuê ƀiă ƀă k’kiêng anak êđăp ênang leh anăn kriê dlăng klei suaih pral phung mniê, phung hđeh krĭng mnuih djuê ƀiă leh anăn čư̆ čhiăng, wưng thŭn 2021 – 2025 brei ƀuh dŭm boh tŭ dưn yuôm bhăn hlăm bruă anei. Lu hdră êlan ăt mâo phung bi ala bi trông čiăng đru kơ phung mniê mnuih djuê ƀiă ƀă k’kiêng anak êđăp ênang leh anăn kriê dlăng klei suaih pral phung mniê, phung hđeh hlăm wưng kơ anăp:

          Čar Daklak ară anei mâo êbeh 132.800 čô mniê mnuih djuê ƀiă mơ̆ng 18 thŭn kơ dlông. Ngă dŭm bruă mâo jao hlăm hdră ala čar kñăm “Mđĭ kyar bruă duh mkra – ala ƀuôn krĭng mnuih djuê ƀiă lehanăn krĭng čư̆ čhiăng”, wưng thŭn 2021 – 2030, Êpul hgŭm bruă mniê čar Daklak mâo ngă leh mta bruă: “Ngă klei mtăp mđơr êkei mniê, lehanăn mghaih msir dŭm mta klei amâo mâo djŏ hŏng phung mniê lehanăn hđeh mniê” pia klah čun mta bruă mrô 8, đru kơ phung mniê lehanăn hdeh mniê ti   519 boh alŭ, ƀuôn, dôk hlăm 54 boh să dleh dlan mơ̆ng čar, tal êlâo hĭn jing hŏng mnuih djuê ƀiă dôk hlăm klei dleh dlan, phung mniê, hđeh mniê lĕ hlăm klei arăng ngă jhat, lĕ hlăm klei arăng tlĕ čhĭ, klei ngă jhat hlăm găp djuê, duah gô̆ mplưm, nao ngă bruă kơ ala tač êngao lĕ hlăm klei amâo mâo êđăp enang, phung mniê amâo mâo jăk asei mlei.

Bi mguôp hŏng knơ̆ng bruă mdrao mgŭn čar Daklak hlue ngă bruă dlăng kriê klei suaih pral mnuih ƀuôn sang, mđĭ ai ktang, boh dlông awan kơ mnuih djuê ƀiă, mdrơ̆ng hŏng klei kdjuôt kdjĭng (yap jing mta bruă mrô 7). Hlăm anăn hlue ngă 4 mta klei bi đru mâo: Dlăng kriê klei suaih pral êlâo kơ kkiêng anak, đru ba êjai kkiêng anak, đru ba leh klei kkiêng, lehanăn răng kriê klei suaih pral kơ hđeh. Mơ̆ng thŭn 2021 truh ară anei, kluôm čar mâo leh klei mkŏ mjing truh 20 klei bi kƀĭn trông čhai, mjuăt bi hriăm kơ klei thâo săng hŏng klei jing amĭ êđăp ênang kơ giăm 2.000 čô mniê êjai hlăm thŭn ƀă kkiêng anak, mtô mblang kơ bruă răng kriê klei suaih pral ƀă kkiêng anak kơ êbeh 80% phung mniê mnuih djuê ƀiă, jing phung ƀă kkiêng anak kiêr lehanăn lu, mbha 8.000 pŏk hră hliê hâo hưn mtă mtăn kơ bruă răng mgang klei ngă jhat hlăm găp djuê, lehanăn thâo săng kơ klei jing amĭ hŏng klei êđăp ênang  hŏng phung amai adei mniê lehanăn mnuih ƀuôn sang jing mnuih djuê ƀiă.

Ti anôk bi kƀĭn, phung bi ala bi trông kơ dŭm klei dleh dlan, gun kpăk hlăm bruă hlue ngă hdră êlan đru kơ phung mniê mnuih djuê ƀiă kkiêng anak hŏng klei êđăp ênang. Nguyễn Thị Mỹ Linh, mơ̆ng anôk bruă kiă kriê klei ruă čar Daklak lač: “Phŭn bruă mdrao mgŭn, knơư̆ng bruă mdrao mgŭn ktrâo atăt leh djăp mta bruă djŏ tui si bruă êa drao, mâo knơ̆ng bruă sang čư̆ êa srăng bi liê prăk, mbha truh kơ kdriêk. Ti gưl kdriêk, pô kăp kčĕ hlăm klei mkŏ mjing hdră mơĭt kơ knơ̆ng bruă sang čư̆ êa kdriêk mtrŭn. Siămdah, hlăm klei bi mguôp plah wah knơ̆ng bruă sang čư̆ êa kdriêk lehanăn sang êa drao kdriêk adôk mâo lu klei ka djŏ, klei dleh dlan, ka mâo klei bi sa hnơ̆ng, amâo mâo kjăp ôh. Tơl đa đa kdriêk mtrŭn leh hdră mă bruă bŏ hŏng klei êmưt, ngă bruă ka sĭt êmĭt, bi liê ngăn prăk ăt dôk êmưt mơh”.

Mơ̆ng dŭm klei amâo mâo hơit lač leh, pô bi ala mâo hdră kñăm mđĭ hĭn klei bi mguôp, hlue ngă djăp mta bruă, mkŏ mjing, pŏk bi lar bruă phung mniê đru bi dlăng kriê klei suaih pral mnuih ƀuôn sang, mdĭ klei ksuă awan kơ phung hđeh, mâo ai tiê suaih ktang hlăm mnuih djuê ƀiă. Ngă jăk hĭn bruă bi hgŭm hŏng dŭm dhar bruă djŏ tuôm hlăm bruă đru kơ klei dlăng kriê klei suaih pral kơ phung amĭ lehanăn hđeh mniê. H’Mi Niê, Khua êpul hgŭm bruă mniê să Cư Né, kdriêk Krông Búk, čar Daklak lač;

“Klei hưn mdah anăn, kñăm čiăng mâo hdră êlan đru kơ mnuih ngă bruă hlăm ƀuôn nao hlăm klei hâo hưn kơ bruă anăn. Leh kơ anăn pŏk nanao adŭ mjuăt bi hriăm ktrâo atăt kơ bruă dlăng kriê klei suaih pral ƀă kkiêng anak kơ phung mniê, lehanăn răng kriê phung hđeh hlăm alŭ wăl, kyuadah dŭm êpul anei jing êpul siă suôr hŏng mnuih ƀuôn sang, êjai hlăm klei mjuăt bi hriăm, lehanăn hâo hưn hŏng mnuih ƀuôn sang, ƀuh mâo klei tŭ dưn hĭn”./.