Daklak rơ̆ng kjăp klei suaih pral kơ mnuih ƀuôn sang krĭng êa lip

VOV.Êđê- Dŭm hruê êa hrŏ, mbĭt hŏng bruă huai mdoh pưk sang, mnuih ƀuôn sang krĭng êa lip nah Ngŏ čar Dak Lak (Phú Yên hđăp) mâo leh klei đru mkă dlăng klei suaih pral, mbha êa drao, đru kčĕ klei suaih pral mơ̆ng êpul aê mdrao hlăm lehanăn êngao ala čar. Hdră đru anei dưi pŏk ngă ti dŭm anôk mkă dlăng mbĕ hiu, đru kơ mnuih ƀuôn sang gang mkhư̆ klei ruă leh gưl êa lip ngă lehanăn hnưm bi hơĭt klei hdĭp.

Dôk guôn mă êa drao leh mkă dlăng klei suaih pral, Đoàn Thanh Phương, ti alŭ Hội Phú, ƀuôn hgŭm Tuy An Đông brei thâo.

 “Boh sĭt kâo mâo klei čiăng bi mni lač jăk kơ dŭm anôk bruă bi đru, knŭk kna leh hmei găn klei êa lip, knŏng thâo dôk êyuôt ti dlông êdah, sang pưk jih êa ngă. Leh êa hrŏ mâo êpul đru dŏng truh mđup brei mnơ̆ng, mâo klei čuă êmuh mơ̆ng knŭk kna lehanăn dŭm êpul êya bruă đru brei leh wăt hlăm bruă mkă dlăng klei suaih pral lehanăn mbha êa drao, lŏ sa blư̆ bi mnia lač jăk lu êdi.”

Djă anŭng êa drao mrâo tŭ mă, Lê Thị Hương ti ƀuôn hgŭm Đông Hòa, čar Daklak lač bŏ hŏng klei mgei ai tiê leh mâo phung aê mdrao mơ̆ng kbưi hriê, truh hlăm ƀuôn sang hmei mkă dlăng mdrao mgŭn:

 “Hmư̆ hing êpul mơ̆ng ƀuôn prŏng Hồ Chí Minh hriê mkă dlăng klei suaih pral kơ mnuih ƀuôn sang, hmei bŏ hŏng klei mÂk snăk, phung nai aê mdrao jih ai tiê hur har ktrâo atăt kơ mnuih ƀuôn sang čik alik hlăm bruă răng kriê klei suaih pral. Kâo bŏ hŏng klei mơak lehanăn mâo klei lač jăk lu.”

Mơ̆ng hrue 23/11 truh ară anei, mbĭt hŏng êpul phung nai aê mdrao hlăm čar, Daklak mâo mbĭt truh 5 êpul phung aê mdrao ba anăp hriê mơ̆ng Hà Nội, Hải Phòng, Đồng Nai, ƀuôn hgŭm Hồ Chí Minh… ngă leh klei mkă dlăng mdrao mgŭn ti 11 boh ƀuôn hgŭm hmăi kjăm mơ̆ng klei êa lip lêč, mkŏ mjing leh truh    22 anôk mkă dlăng mdrao mgŭn. Hjăn Đồng Nai tiŏ hriê 3 êpul nai aê mdrao hriê đru:

Thạc sĩ, aê mdrao truăn anôk mdrao mgŭn mrô II Nguyễn Trọng Nghĩa, K’iăng khua kiă kriê sang êa drao hđeh Đồng Nai brei thâo hlăm dua hrue mă bruă ti ƀuôn hgŭm Hòa Mỹ lehanăn Tuy An Đông, êpul mâo mkă dlăng leh kơ giăm 1.500 gưl čô mnuih ƀuôn sang, hlăm anăn phung hđeh lu mâo klei mtŭk hdrak, kdjuôt kdjĭng asei mlei, mnuih prŏng klei ruă čă ƀơ̆ng jơ̆ng kngan, klei ruă hnơ̆ng êrah đĭ, ruă êhŭng, lehanăn kman ngă hlăm dŭm anôk êka.

Băng: “Êpul mprăp leh bi nik, bi tiŏ hriê sa êpul phung nai aê mdrao hlăm anăn mâo nai aê mdrao phung hđeh, phung aê mdrao klei ruă mnuih prŏng, nai aê mdrao dŏng mjêč, lehanăn sa boh êdeh dŏng mdrao mjêč, mâo mbĭt sa boh êdeh mdiăng ba mnơ̆ng mnuă. Hnơ̆ng êpul pô mkŏ mjing mâo djăp hip êa drao. Hlăm ênoh êa drao anăn, mâo dua êpul: Êpul tal êlâo jing anŭng êa drao gŏ sang mbha amâo mâo mă prăk ôh hŏng dŭm mta êa drao êngoh, êa drao đru mdul klei ruă, êa drao ruă tian… tal dua jing pioh kơ bruă mkă dlăng klei ruă, srăng čih yap tui si mta klei ruă mâo.”

   Mbĭt hŏng klei mkă dlăng mdrao mgŭn, bruă mdrao mgŭn čar Daklak duh mĭn tal êlâo kơ klei bi mdoh wăl hdĭp mda leh klei êa lip. Dŭm êpul mă bruă pral mơ̆ng knơ̆ng bruă mdrao mgŭn, bi mguôp mbĭt hŏng êpul bruă kahan ksiêm, lĭng kahan lŏ dơ̆ng đru hwai êmiêt jih jang djah djâo, mghaih msir asei mlei mnơ̆ng rông djiê, bi mdoh bi mdjiê kman êa yua aguah tlam. Ti dŭm anôk êa leh hrŏ, krih mtam êa drao mdjiê kman Cloramin B; bruă gang mkhư̆ dŭm mta klei ruă tưp msĕ si, êngoh bi ƀlĕ êrah, ruă tian, klei ruă jơ̆ng kngan ƀăng êgei mâo hyuă kjăp hĭn. Aê mdrao Châu Trọng Phát, K'iăng khua anôk bruă ksiêm dlăng klei ruă čar Daklak lač:

“Grăp hrue hmei mkŏ mjing mơ̆ng 5 - 10 êpul, nao truh hlăm alŭ wăl. Mbĭt hŏng bruă hâo hưn đru kơ yang ƀuôn hlăm bruă bi mdoh wăl hdĭp mda, gang mkhư̆ klei ruă, snăn hmei ăt hyuă kjăp wăt bruă kăp gang mkhư̆ huĭ mâo klei ruă tưp bluh đĭ. Mđrăm mbĭt hŏng anăn ktrâo atăt mnuih ƀuôn sang bi mdoh êa yua, lehanăn mtă mtăn kơ mnuih ƀuôn sang ba yua mnơ̆ng ƀơ̆ng doh.”

Kyua anôk bruă mdrao mgŭn pral trŭn hlăn bruă đru kơ mnuih ƀuôn sang hlăm krĭng êa lip, đru bi mdoh wăl hdĭp mda, mđrăm mbĭt hŏng phung nai aê mdrao mơ̆ng dŭm boh čar hriê, snăn truh ară anei mâo leh êbeh 5.000 gưl čô mnuih ƀuôn sang ti dŭm boh ƀuôn hgŭm krĭng êa lip mâo mkă dlăng mdrao mgŭn, lehanăn mbha êa drao. Dŭm êpul nai aê mdrao hiu mdrao mgŭn, mâo mkă dlăng lehanăn đru kčĕ kơ mnuih ƀuôn sang hlăm klei răng mgang klei suaih pral pô, đru kơ digơ̆ thâo răng kriê klei suaih pral, mkăp mbha êa drao, mbĭt hŏng mnơ̆ng yua aguah tlam, čiăng kơ mnuih ƀuôn sang lŏ wĭt hlăm klei hdĭp msĕ si aguah tlam, leh klei êa lip lêč./.

Viết bình luận