Tui si phŭn bruă mdrao mgŭn, ară anei ênoh mnuih djŏ klei ruă tưp Covid 19 lu hlăm dŭm čar nah Dưr anôk hlăm dôk mâo klei bi mlih kơ yan adiê ƀuh êdeh hĭn êdi hlăm 10 hrue êgao đĭ leh 4,2 mkă hŏng êlâo anăn. Mbĭt hŏng anăn, brei truă čhiăm guôm ƀô̆ hlăm anôk lu mnuih, ti sang êa drao, kyua dôk lu blư̆ kao dưi kiă kriê kjăp ôh bruă răng mgang.

 Ti ala čar drei, kman mlih mrâo XBB.1.5 ƀuh mơ̆ng mlan 1/2023 lehanăn mâo phŭn bruă mdrao mgŭn mtă brei răng kơ mta kman mlih mrâo ba klei bi mtưp pral hĭn hŏng lu klei bi knăl msĕ si mtŭk, bhañ, kdloh êa dŭng... Ară anei dôk ƀuh dŭm mnuih tưp djŏ kman anei. Khădah ênoh mnuih djŏ hlăm dŭm hrue kăm êlâo anăn, ƀiădah tui si nai prŏng, nai prĭn Phan Trọng Lân, Khua anôk bruă răng mgang klei ruă tưp, hlăm phŭn bruă mdrao mgŭn, hŏng klei ruă tưp msĕ si ară anei, klei ruă tưp hlăk ti hnơ̆ng mrô 1, jing dôk ti hnơ̆ng mtah:

  Hŏng hnơ̆ng klei ruă tưp msĕ si ară anei boh nik ti gưl să, ƀuôn hgŭm, jing brei bi mâo klei thâo ƀuh pral hĭn, khuăt, čuăl krĭng čiăng đăm hmăi truh kơ bruă mkăn, lehanăn gang mkhư̆ klei ruă tưp mơ̆ng phŭn mtam, anăn yơh jing klei mghaih msir amâo mâo hmăi ôh hŏng klei duh mkra, mơ̆ng anăn mâo klei bi mguôp mơ̆ng dŭm alŭ wăl, mơ̆ng anăn đăm kdjăt kƀla, brei jih jang mnuih mâo klei răng.

Khădah ară anei ênoh mnuih ruă đuĕ nao kơ kjham, amâo mâo lu ôh, ƀiădah tui si nai prŏng, nai prĭn Phan Trọng Lân ăt mñă hŏng boh klei msĕ si ară anei, ăt lŏ bi ksiêm bi nik kơ ênoh. Dŭm boh čar, ƀuôn prŏng hlăk mđĭ hĭn klei ksiêm dlăng dŭm anôk mâo klei ruă tưp, kăp hưn mthâo hŏng mnuih ƀuôn sang thâo, lehanăn mâo hdră răng, kñăm dưi gang mkhư̆, tăp anôk ƀuh klei ruă tưp snăn mâo bruă mkhư̆ gang bi kjăp tinăn mtam:  

  Ară anei brei drei mđing mtam yơh, ti anôk mâo klei ruă tưp, snăn mâo hdră mkhư̆ gang hĕ ti anăn, anăn yơh jing bruă kñăm tal êlâo, tlŏ mgang bi ênŭm kơ jih jang mnuih, srăng bi hrŏ mơh jih jang klei hmăi amâo mâo jăk. Snăn klei bluh đĭ mơ̆ng klei ruă tưp jing tui hlue si bruă mkhư̆ gang mơ̆ng dŭm alŭ wăl, êjai ti hnơ̆ng yap ti ênoh bi knăl mtah, jing ka êgao ti hnơ̆ng mrô 1 ôh.

Tui si phung thơ̆ng kơ bruă, ênoh mnuih djŏ klei ruă tưp Covid-19 ti ala čar drei hlăk đĭ pral hlăm 10 hrue êgao, năng ai klei tŭ mơ̆ng bruă tlŏ mgang leh êlâo anăn jih ram leh, kyuanăn yơh lu mnuih lŏ dơ̆ng djŏ. klei mnuih ƀuôn sang lŏ bi jĕ êrô, hiu êbat lu mjing klei găl kơ klei bi mtưp klei ruă. Boh sĭt, ênoh mnuih djŏ klei ruă tưp Covid-19 jing lu hĭn hŏng ênoh phŭn bruă mdrao mgŭn hưn, kyuadah lu snăk mnuih amâo mâo nao mkă dlăng mdrao mgŭn ti sang êa drao ôh, diñu čŏng mdrao mă hjăn ti sang. Snăn ênoh mnuih djŏ kman klei ruă tưp Covid-19 lŏ đĭ anei amâo mâo djŏ klei kdjăt ôh, nai prĭn Nguyễn Lương Tâm, k'iăng khua anôk bruă răng mgang klei ruă, hlăm phŭn bruă mdrao mgŭn lač, tar rŏng lăn ăt dôk găn klei ruă tưp hlăk hlê lŏ dơ̆ng đĭ:

   “Brei drei mâo ai tiê êđăp ênang, bi khư̆ gang klei ruă tưp. Ti Japon, Dhŭng Korea, Mi... ênoh mnuih djŏ kman klei ruă tưp Covid-19 sa wa đĭ lehanăn lŏ trŭn, lehanăn hlŏng jing leh msĕ si klei ruă aguah tlam. Brei drei mâo ai tiê êđăp ênang, ngă bi jăk klei thâo răng, lehanăn tlŏ vaccine. Dŭm boh čar tlŏ ka djăp ênŭm ôh ênoh čuăn, snăn lŏ dơ̆ng mkŏ mjing klei tlŏ mgang.

Khădah ênoh mnuih djŏ klei ruă tưp Covid-19 hlăm dŭm hrue giăm anei đĭ lu, ƀiădah hlăm giăm 4 mlan êgao kluôm ala knŏng hmư̆ hưn mâo sa čô mnuih djiê kyua klei ruă tưp. Tui si klei đăo knăl năng ai mnuih djŏ klei ruă tưp srăng lŏ đĭ lu hĭn, lehanăn lu mnuih ruă jing ti hnơ̆ng hdjul sơăi. Siămdah, hŏng mnuih msĕ si phung khua asei, mnuih mâo leh klei ruă êlâo... brei mâo klei răng, kyuadah ênưih đuĕ nao kơ kjham hĭn. Tui si phŭn bruă mdrao mgŭn mtă mtăn: truă čhiăm guôm ƀô̆, lehanăn mdjiê kman jing hdră jăk hĭn hlăm bruă gang mkhư̆ klei ruă Covid-19. K’iăng khua phŭn bruă mdrao mgŭn Nguyễn Thị Liên Hương brei thâo, grăp hrue kăm dŭm êpul êya djŏ tuôm mơ̆ng phŭn bruă mâo leh klei bi kƀĭn online hŏng phung truăn kơ bruă mơ̆ng Anôk bruă mdrao mgŭn tar rŏng lăn lehanăn CDC Mi čiăng hlak mblang ksiêm wĭt jih jang klei ruă tưp ti Việt Nam, lehanăn mâo hdră êlan bi mklă mơ̆ng mta kman mlih mrâo:

 “Ară anei mnuih djŏ klei ruă tưp Covid-19 đĭ lu, ƀiădah ênoh mnuih djiê lehanăn đuĕ nao kơ kjham amâo mâo lu ôh. Ƀiădah brei drei ăt mâo klei răng jing jăk hĭn, kyuadah klei ruă tưp Covid-19 ăt msĕ hŏng lu klei ruă tưp mkăn mơh, msĕsi klei ruă êngoh bi ƀlĕ êrah. Dŭm boh čar ngă nanao bruă ksiêm dlăng, lehanăn mâo hdră jăk hĭn kơ bruă mdrơ̆ng hŏng klei ruă tưp. Bi hŏng vaccine pioh gang mkhư̆ klei ruă tưp Covid-19, Anôk bruă ksiêm duah kơ klei ruă tưp gưl dlông lehanăn anôk bruă mkhư gang klei ruă tưp srăng mâo hdră lŏ blei amâodah akâo klei đru hŏng ênoh kơ dŭm čar lehanăn ƀuôn prŏng pioh tlŏ mgang./.