Hlăm brô dua hrue kăm êlâo, sa cô hđeh ruă mrâo 19 mlan, ti kdriêk Hải Lăng, čar Quảng Trị kčưm mâo klei ruă hŏng klei bi knăl bi plao hlăm bao knga, ba nao kơ sang êa drao mdrao klei ruă knga – adŭng – kŏng đŏk, sang êa drao Huế mdrao tinăn. Leh mkă dlăng klei ruă, thâo kơ hđeh mâo kman Whitmore snăn lŏ ba kơ sang êa drao truăn kơ bruă mdrao hđeh. Leh dua hrue kăm dôk mdrao hŏng êa drao kháng sinh, snăn hđeh anei dơ̆ng hlao, dŭm anôk ruă dơ̆ng bi krô, lehanăn dưi brei wĭt mdrao kơ sang, mnăm êa drao kháng sinh ƀiă êdi hlăm brô 3 mlan. Maoa mnuih mâo klkei ruă anei kjham hĭn jing hđeh điêt Trịnh Ngọc N, 6 mlan, ti kdriêk Cam Lộ, čar Quảng Trị. Hđeh điêt anei phŭn mâo klei ruă êlâo kơ ba sang êa drao hlăm brô 5 hrue, mâo klei đĭ êngoh hlơr, ruă tian eh m’ia mơ̆ng 6-7 blư̆/hrue mâo mbĭt bi êwa pral, dleh bi êwa. Leh maoa mkă dlăng snăn thâo mâo kman klei ruă Whitmore, phung nai aê mdrao sang êa drao mdrao hđeh jih ai tiê mdrao mgŭn kơ hđeh. Aduôn Lê Thị Gái, aduôn kơ hđeh Trịnh Ngọc N. lač:
“Ĕ đĭ êngoh hlơr 39 độ truh 40 độ amâo mâo lưh jing amâo mâo mdei ôh truh kơ hrue tal 3, êjai dôk đĭ êngoh bi hrut, leh kơ anăn sang êa drao lŏ ba kơ sang êa drao gưl nah dlông, snăn ba kơ sang êa drao dŏng mdrao mjêč mtam”.
Klei ruă Whitmore lu jing bi mtưp êngao klĭt, amâodah mơ̆ng mnơ̆ng ƀơ̆ng lehanăn mnơ̆ng mnăm mâo kman. Klei ruă kreh mâo hlăm wưng tuôm hŏng klei êa lip lêč, anôk hdĭp mda amâo mâo doh. Mnuih ruă leh mâo mta klei ruă anei snăn hrue dôk mdrao jing sui, tlŏ êa drao kháng sinh mơ̆ng 2-4 hrue kăm. Tơdah mdrao jăk, dưi mdrao kơ sang hŏng êa drao kháng sinh mnăm hlăm 3 mlan. Thạc sĩ, aê mdrao Trần Thị Hạnh Chân, mă bruă ti sang êa drao mdrao hđeh, sang êa drao prŏng Huế:
“Klei ruă Whitmore bi mtưp hlue hŏng klei bi msô̆ klĭt kliêng amâodah mơ̆ng mnơ̆ng ƀơ̆ng, lehanăn êa mnăm mâo kman, kyuanăn hdră jăk hĭng jing brei thâo bi mdoh. Kyuadah, lu blư̆ drei amâo mâo dưi thâo ôh, si thâo kral mta kman, leh mă mkă dlăng kman kơh thâo jing mâo kman Whitmore”.
Ti Sang êa drao prŏng Huế, tui si klei ksiêm yap hlăm wưng thŭn 2014-2019, sang êa drao mâo tŭ jum truh 83 mâo mkă dlăng jing mâo kman klei ruă Whitmore. Mơ̆ng akŏ thŭn 2024 truh ară anei, Sang êa drao prŏng Huế mâo tŭ jum mdrao mgŭn 17 čô mnuih ruă. Ti Daklak mâo dua čô mâo klei ruă Whitmore yap mơ̆ng akŏ thŭn 2024 truh ară anei. Tui si anôk bruă mdrao mgŭn, truh ară anei, klei ruă Whitmore ăt ka mâo ôh vắc xin gang mkhư̆ klei ruă. Knŏng hŏng hdră răng jing amâo mâo bi djŏ hŏng lăn lehanăn êa mâo kman klei ruă anei, boh nik hŏng mnuih mâo leh klei ruă dleh thâo hlao msĕ si klei ruă mâo mta mmih hlăm êrah, klei ruă tiê... Bi tơdah tăm mâo gru êka, răng đăm bi djŏ anôk êka anăn hlŏng lăn, hŏng êa čhŏ. Amâo mâo ƀơ̆ng lehanăn mnăm ôh dŭm mta mnơ̆ng lehanăn êa ka mkhư̆ bi mdoh kman. Êngao kơ anăn lŏ truă čhiăm guôm ƀô̆, kbiă hiu hlăm anôk ƀhŭl. Tơdah asei mlei amâo mâo klei suaih, snăn đăm mdrao ôh klei ruă hjăn pô, ƀiădah nao mbang kơ sang êa drao mtam, mâo phung aê mdrao kăp kčĕ, mkă dlăng lehanăn mdrao mgŭn./.
Viết bình luận