Klei ruă dăl aruăt êrah kboh jing mta phŭn mrô sa ngă klei djiê ti mnuih ruă aruăt êrah. Hluê si klei ksiêm yap mơ̆ng Phŭn bruă mdrao mgŭn, grăp thŭn, ala čar drei mâo hlăm brô 70 êbâo čô mnuih djiê kyua dăl aruăt êrah kboh. Lu mnuih djiê kyua nao ba sang êa drao hnui đei.

Ti adŭ dŏng mdrao mjêč dŭm klei ruă hlăm kboh, Sang êa drao prŏng krĭng Lăn dap kngư, grăp thŭn mâo hlăm brô 400 čô ruă hriê mdrao. Ênoh mnuih ruă năng ai lu hĭn kyua mâo lu mnuih djiê êngao sang êa drao. Hlăm anăn, knŏng mâo 25% nao dŏng mdrao hlăm mmông “Yuôm” lehanăn dưi dŏng mdrao tŭ dưn. Khădah jing klei ruă huĭ hyưt, ênoh mnuih djiê lu ƀiădah ênoh mnuih hmao ƀuh klei anei ƀiă, knŏng mâo giăm 1 êbâo čô/thŭn. Hluê si phung aê mdrao, bruă mkă dlăng klei ruă hlăm kboh lehanăn dŭm klei ruă amâo tưp msĕ si klei ruă êrah đĭ, mta mmih hlăm êrah… srăng đru kơ mnuih ruă hnưm dưi mdrao, gang mkhư̆ klei ruă dăl hlăm êruăt êrah kboh, boh nik bi hrŏ klei nao kơ sang êa drao hnui đei tơdah tăm mâo klei ruă anei.

Pô ruă P.T.N ti să Phú Lộc, kdriêk Krông H’Nang, čar Dak Lak jing sa   hlăm dŭm čô ruă mâo klei truh amâo jăk leh mâo klei ruă dăl aruăt êrah kboh kyua nao ba mdrao hnui đei. Aduôn N ruă tal êlâo thŭn 2016, 1 thŭn êdei lŏ ruă mâo phung nai aê mdrao dŏng mdrao, dưm stent hlăm lam ƀiădah dŭm klei amâo jăk kbiă hriê mơ̆ng klei ruă anei ăt mâo lu. Hlăm wang 3 thŭn giăm anei, aduôn N lŏ nao dŏng mdrao mjêč 3 blư̆ kyua awăt kboh, kboh amâo êran, dăl êruăt êrah ti jơ̆ng lehanăn khăt jơ̆ng điâo. Mơ̆ng anăn truh ară anei, ñu kreh nao đih mdrao nanao hlăk asei mlei awăt, dleh bi êwa. T.V. N, ung P.T.N brei thâo:

Êlâo dih, ruă dăl êruăt êrah dlô mdrao jăk leh, truh thŭn 2020 ngă amâo jăk truh ti jơ̆ng snăn khăt hĕ, thŭn 2021 nao đih dŏng mjêč mdrao, đru bi êwa, mĭndah djiê leh ƀiădah mdrao dưi hdĭp mơh. Mơ̆ng anăn truh ară anei, 1 mlan nao mdrao 1 blư̆, ksiêm dlăng mta mmih hlăm êrah, mnăm êa drao… leh mâo klei ruă anei, gŏ sang tuôm hŏng lu klei dleh dlan, khădah mâo knŭk kna tĭng tla ênua mdrao mgŭn 100% ƀiădah prăk êrô, huă ƀơ̆ng liê lu mơh”.

Sa čô ruă mkăn C.T.M (74 thŭn), ti să Êa Ktur, kdriêk Čư̆ Kuiñ, čar Dak Lak. Sui hŏng anei 2 thŭn, M ruă dăl êruăt êrah kboh. Khă snăn, kyua ba nao mdrao hnui, dưi dŏng mdrao ƀiădah ngă lu klei truh amâo jăk hlăm asei mlei. Ară anei, ñu awăt kboh, êrah đĭ, ba dŏng mdrao nanao tơdah ruă đah da, awăt asei lehanăn hluê ngă hdră nao mdrao grăp mlan bi kčah hluê si klei mtă mơ̆ng aê mdrao. Pô ruă C.T.M yăl dliê:

Thŭn 2021, kâo ruă đah da, kbiă êa hŏ lu, kâo blei êa drao amâo dul, lŏ ruă ktang hĭn, dŭm hruê êdei kâo nao ti sang êa drao Thiện Hạnh mdrao diñu lač kâo ruă ktrŏ leh nao mdrao ti Sang êa drao prŏng krĭng lăn dap kngư yơh. Nao ti sang êa drao krĭng, mâo phung aê mdrao ba nao ti adŭ mdrao mjêč lehanăn hưn kâo dăl êruăt êrah kboh, dưm 1 stent lehanăn dul ƀiă kâo wĭt ti sang. 1 thŭn êdei lŏ ruă kâo lŏ nao dŏng mdrao mjêč ti sang êa drao prŏng krĭng lăn dap kngư leh kơnăn lŏ dưm 1 stent mơh.

Hluê aê mdrao Lê Thành Tâm, Khua adŭ mdrao mjêč dŭm klei ruă hlăm kboh, sang êa drao prŏng krĭng lăn dap kngư, hŏng mnuih ruă dăl êruăt êrah kboh, yuôm bhăn hĭn jing nao sang êa drao mjêč, hlăm wang 6h leh mâo klei ruă, mmông anei yơh jing mmông “Yuôm”. Kyua dưi mdrao pral, srăng bi hrŏ klei truh amâo jăk hlăm êdei anăn. Aê mdrao Lê Thành Tâm mñă:

Dăl aruăt êrah kboh tơdah dưi mdrao mjêč hlăm wưng “Yuôm”, ti gŭ 3 mmông leh mâo klei ruă, ƀiădah mâo klei truh amâo jăk hlăm kboh êdei kơnăn. Mnuih ruă nao ba mdrao hnui, êdei 6h leh mâo klei ruă amâo dah 12h leh ruă khădah dưi dŏng mdrao ƀiădah srăng ngă lu klei truh amâo jăk kjham kơ kboh, lu mnuih ngă mčah kboh lehanăn hlŏng djiê.

Aê mdrao Lê Thành Tâm mtă brei ksiêm dlăng nanao klei suaih pral, boh nik hŏng mnuih mâo klei ruă lu mta mmih hlăm asei mlei, êrah đĭ, phung êmŏng… Tơdah mâo klei bi êdah mơ̆ng klei ruă dăl êruăt êrah kboh msĕ si ruă đah da, dleh bi êwa, kbiă êa hŏ… brei mjêč ba dŏng mdrao, đăm lui mmông “Yuôm” kñăm bi hrŏ klei djiê lehanăn klei truh amâo jăk hlăm êdei anăp…/.

Klei ruă dăl aruăt êrah jing mta phŭn mrô sa ngă djiê hŏng phung ruă kboh. Čiăng gang mkhư̆, bi hrŏ ênoh mnuih djiê leh anăn dŭm klei truh kjham mkăn kyua klei ruă mčah aruăt êrah ngă, ti tluôn anei jing boh phŭn klei bi trông hŏng aê mdrao Lê Thành Tâm, klam bruă dŏng mdrao mjêč klei ruă kboh, Sang êa drao prŏng krĭng Lăn Dap Kngư.

- Ơ Aê drao! Si ngă mta phŭn ngă truh klei ruă dăl aruăt kboh?

Aê mdrao Lê Thành Tâm:“Mâo lu phŭn agha ngă truh klei ruă dăl aruăt êrah kboh, ƀiădah phŭn agha lu hĭn jing dŭm klŏ prăi hlăm aruăt êrah leh anăn klei klŏ êrah hlăm aruăt. Djŏ tuôm hŏng dŭm mta phŭn msĕ si djŭp hăt, mta mmih hlăm êrah đĭ, klei ruă mâo mta mmil hlăm êrah, hnơ̆ng êrah đĭ, klei amâo mâo hơ̆it lipit hlăm êrah, prăi hlăm êrah ngă truh mâo dŭm klŏ prăi bi dăl êlan êrah, thŭn khua amâodah dŭm mta klei ruă djŏ tuôm mkăn”.

-Si ngă klei bi knăl mơ̆ng klei ruă leh anăn ya mta ngă truh klei ruă dăl aruăt êrah kboh ơ aê mdrao?

Aê mdrao Lê Thành Tâm: Klei ruă anei kreh mâo klei bi knăl jing ruă đah da, ruă mơ̆ng klang grưh truh kơ kkuê, ruă dăl truh kơ rŏng sui truh kơ 30 mnĭt ƀiădah yua êa drao nitrat kăn hrŏ lei. Ƀiădah mâo hlăm brô 1/4 mnuih amâo mâo thâo kral klei ruă knŏng ƀuh mă klei êmăn, dleh bi êwa kreh tuôm hlăm phung mduôn, phung mâo klei ruă mâo mta mmih hlăm êrah, mniê ba tian…

Phung mâo klei hŭi hyưt jing phung hdĭp ênang, ƀiă kpư̆ mgei, êmŏng, phung khua thŭn, phung mâo klei ruă êlâo msĕ si hnơ̆ng êrah đĭ, mâo mta mmih hlăm êrah, prăi hlăm êrah, boh nik jing phung djŭp hăt lu. Ară anei klei ruă ƀrư̆ mâo lu hlăm phung mda asei, djŏ tuôm hŏng dŭm mta klei ruă mkăn msĕ si Kawasaki, kpĕ êka hlăm aruăt êrah ngă truh klei dăl aruăt êrah kboh, mâo pô ruă hlăm brô 40 thŭn kyua djŭp hăt lu đei.

-Ơ aê mdrao! Bruă mdrao mgŭn phŭn tal êlâo hŏng klei ruă anei mâo boh tŭ dưn mơ̆ leh anăn si ngă srăng dŏng mdrao?

Aê mdrao Lê Thành Tâm: “Bi hŏng phung djiê huăt srăng ngă klei gư̆ đah da mtam leh anăn ƀhur brei bi êwa, tơdah lŏ ƀuh kboh mgei srăng nao ba ti sang êa drao mtam. Bi hŏng phung ăt dôk êngal srăng nao ba sang êa drao mtam, kyua hŏng klei ruă anei, hdră mdrao mgŭn tal êlâo jing bi hluh êlan aruăt êrah leh anăn knŏng dưi ngă mă ti dŭm anôk mdrao kơ kƀoh, srăng ba ti sang êa drao čiăng dŏng mdrao đru krŭ wĭt ai ktang, klei bi êwa, leh anăn jing bi hluh êlan aruăt êrah kboh hmăng hmưi dưi dŏng mdrao mnuih ruă srăng lu hĭn.”

-Si ngă klei ih mtă kơ mnuih ƀuôn sang hlăm bruă gang mkhư̆ klei ruă dăl êlan aruăt êrah kboh?

Aê mdrao Lê Thành Tâm: Bi hŏng phung ênưih mâo klei ruă msĕ si: phung khua thŭn, phung djŭp hăt tal êlâo srăng bi hrŏ dŭm klei huĭ hyưt, bi mlih knhuah hdĭp. Phung anăn êjai mâo dŭm klei bi knhăl ruă kƀoh, dleh bi êwa, ruă đah da srăng nao mkă dlăng čiăng dưi thâo klă hĭn. Phung dôk mdrao klei ruă hnơ̆ng êrah đĭ, mâo mta mmih hlăm êrah srăng mdrao mgŭn ksiêm dlăng jăk srăng dưi bi hrŏ klei amâo mâo jăk truh klei ruă dăl aruăt êlan êrah kboh. Čiăng kpư̆ mgei, mjuăt asei mlei djŏ guôp. Bi kơ klei huă ƀơ̆ng, amâo mâo ƀơ̆ng prôč tiê hlô mnơ̆ng, dŭm mta mnơ̆ng mâo lu cholesterol, ƀơ̆ng ƀiă hra leh anăn ƀơ̆ng lu djam mtah.

Bi hŏng mnuih ruă, srăng mlih knhuah hdĭp, mjuăt asei mlei jêñ jêñ, bi hrŏ knăng tơdah êmŏng đei, amâo mâo djŭt hăt, ƀơ̆ng mnăm mkă, amâo mâo mnăm kpiê, ƀiêr, êa mmih, ƀơ̆ng ƀiă prăi, amâo mâo ƀơ̆ng dŭm mta mnơ̆ng ƀơ̆ng hmar, mnơ̆ng ƀơ̆ng hlăm tŏ ƀuăt, mnơ̆ng đeh. Ƀơ̆ng lu mta boh kroh, djam mtam, dŭm mta asăr, ƀơ̆ng kđeh kan amâodah kđeh čĭm mnŭ hrô kơ kđeh čĭm ŭn, čĭm êmô. Ñĕ kơ klei rŭng răng, mâo klei mjuăt asei mlei, mnăm êa drao leh anăn nao mkă dlăng jêñ jêñ. Bi hŏng phung leh mdrao klei ruă dăl aruăt êrah kboh srăng mnăm êa drao gang mkhư̆ klei klŏ êrah hlăm wang 1 thŭn, tơdah amâo mâo klei kbiă êrah. Čiăng mdrao dŭm mta klei ruă nao mbĭt msĕ si hnơ̆ng êrah đĭ, mâo mta mmih hlăm êrah, mâo mta prăk hlăm êrah.

Lač jăk kơ ih lu!