Hlăm sang krum điêt ti ƀuôn Kép, kwang ênai  mñam hŏng kiê kngan mbruă dôk pơ̆k mñam. Amai Rơ Châm Suynh - sa čô hlăm Êpul bi hgŭm pơ̆k mñam ƀuôn Kép brei thâo, mnuih Jarai khăng mă êa mil jŭ, hrah, kô̆ jing phŭn čiăng mjiing tur kơ kdrăp pơ̆k mñam, kyua anăn êa mil, gru đêč hlăm kdrăp čŭt hơô mnuih Jarai mâo tue hiu čhưn khăp.

“Bruă mñam mơ̆ng amĭ mtô, mơ̆ng bruă pô dưi mkra mjing kdô, čhum ao, êngao anăn ară anei bruă mñam lŏ duh kơ hiu čhưn ênguê, tue hiu čhưn dlăng, snăn dưi krơ̆ng leh bruă djuê ana leh anăn mâo thiăm prăk hrui wĭt čiăng mkra mđĭ klei hdĭp mda.”

Hŏng mnuih ƀuôn sang ƀuôn Kép, blah mñam djuê ana amâo djŏ jing mnơ̆ng dhơ̆ng ôh, ƀiădah lŏ jing klei yăl dliê kơ dhar kreh, kơ klei bi hdơr sa djuê ana. Amai Rơ Châm Háo, brei thâo:

“ Ngă bruă pơ̆k mñam amâo wơr ôh bruă djuê ana mơ̆ng đưm, mkra kpin, kdô, čhiăm. Tơdah phung tue hriê tinei mkra kdô điêt, kdô prŏng, čhiăm leh anăn dŭm mta.”

Dŭm blah mñam djuê ana dưi mñam hŏng kngan mâo phung tue khăp, ƀiădah čiăng mâo mnơ̆ng truh giăm hĭn hŏng anôk ba čhĭ, amai H’Uyên Niê, 38 thŭn, pô mphŭn mkŏ mjing Êpul bi hgŭm pơ̆k mñam ƀuôn Kép bi mĭn leh hdră ngă mbruă: mjiing dŭm blah mñam djuê ana jing mnơ̆ng pioh điêt, siam, ênoh ênil djŏ guôp hŏng phung tue. Amai H’Uyên brei thâo, čiăng kơ bruă anei amâo djŏ knŏng hdĭp ôh ƀiădah lŏ dơ̆ng đĭ kyar kjăp, brei bi mlih klei mĭn ƀuh anôk ba čhĭ:

“Tơdah phung mbruă pơ̆k mñam snăn ênoh yuôm, klei tue čiăng ba yua amâo mâo ôh kyua anăn hmei bi mlih hdră ngă jing mđĭ kyar mnơ̆ng dhơ̆ng jing mnơ̆ng pioh dlăng. Sitôhmô dưi kčoh kdô, mnơ̆ng dưm prăk amâodah dŭm mta mnơ̆ng pioh dlăng, mơ̆ng anăn ngă djŏ klei čiăng phung tue tơdah digơ̆ hriê dlăng bruă pơ̆k mñam, mơ̆ng anăn ngă djŏ klei čiăng phung tue tơdah phung tue hruê dlăng bruă pơ̆k mñam snăn srăng blei dŭm mta mnơ̆ng dhơ̆ng djŏ guôp hŏng ênoh prăk phung tue.”

Mơ̆ng thŭn 2019, Êpul bi hgŭm bruă pơ̆k mñam bi mguôp hŏng hiu čhưn ênguê êpul êya ti ƀuôn Kép mphŭn mkŏ mjing hŏng 15 čô. Leh êbeh 5 thŭn, ênoh phung hgŭm đĭ leh dua blư̆, phung mbruă hlăm ƀuôn mâo thiămm prăk hrui wĭt mơ̆ng dŭm mta mnơ̆ng dhơ̆ng čhĭ kơ tue hiu čhưn. Êpul bi hgŭm lŏ mâo klei bhiăn bi mlih tuôr phung mbruă hgŭm ktrâo atăt phung tue hiu čhưn čiăng kơ grăp čô dưi ngă sơăi, dưi dưn sơăi. Amai H’Uyên brei thâo:

“Hlăm gru hmô hiu čhưn ênguê êpul êya, hmei bi mlih tuôrphung mbruă, hmei mjing klei găl kơ jih jang phung mbruă hlăm ƀuôn thâo mñam, mđing kơ phung mbruă jing phung mniê ƀun ƀin, kyua tơdah digơ̆ hgŭm hlăm gru hmô hiu čhưn ênguê êpul êya snăn diñu srăng mâo klei tŭ dưn pô jing prăk mưn, mơ̆ng anăn phung mbruă srăng mâo ai tiê đua klam leh anăn klei khăp čiăng kriê pioh knhuah dhar kreh pô.”

  Lu thŭn anei, grăp thŭn ƀuôn hiu čhưn ênguê êpul êya Ia Ly drông mơ̆ng 4000 truh 5000 êbâo gưl tue hiu čhưn dlăng. Ênoh mrô anei wăt tơdah ka lu ôh ƀiădah jing klei bi knăl năng mơak, brei ƀuh êlan nao djŏ klă hlăm bruă răng kriê knhuah dhar kreh mguôp hŏng mđĭ kyar hiu čhưn ênguê kjăp. Klei anăn jing ba kơ pô mbruă Rơ Châm Monh, wăt tơdah thŭn khua ƀiădah ăt mâo boh kdrŭt gĭr pơ̆k mñam nanao.

“Čang hmăng phung mda asei kriê pioh bruă pơ̆k mñam aduôn aê, wăt tơdah dleh ƀiădah brei gĭr kyua tơdah bruă pơ̆k mñam dưi kriê pioh leh anăn klei jăk siam dhar kreh ăt mâo thiăm prăk hrui wĭt tơdah phung tue blei kdrăp mñam”.

Nguyễn Tiến Dũng, Khua Knơ̆ng bruă sang čư̆ êa să Ia Ly brei thâo, gru hmô hiu čhưn ênguê êpul êya mguôp hŏng bruă pơ̆k mñam ti ƀuôn Kép dôk jing anôk mñă kơ klei hiu čhưn  dlăng ti alŭ wăl.

“Amai H’Uyên mâo klei hgŭm ngă bruă hiu čhưn ênguê êpul êya, mjing bruă knuă mă kơ mnuih ƀuôn sang. Tơdah tue ala tač êngao mâo klei čiăng snăn ñu srăng dăp tour nao, amâodah čhĭ mnơ̆ng dhơ̆ng pơ̆k mñam djuê ana čiăng mjing bruă mă kơ mnuih ƀuôn sang riêng gah anăn. Hlăm bruă anei, amai H’Uyên jih ai tiê, jing knuă druh thơ̆ng, tơdah êdei anăp dưi ruah jing pô mă bruă knŭk kna srăng dưi ruah čiăng rơ̆ng jing knuă druh adŭ bruă dhar kreh ala ƀuôn čiăng đru kčĕ kơ bruă mđĭ kyar dhar kreh hiu čhưn ênguê êpul êya leh anăn dŭm bruă kơ dhar kreh hiu čhưn ênguê kơ să”.

 Mơ̆ng dŭm knhuang ngă tal êlâo, amai H’Uyên dôk đru mkŏ hŏng dŭm knơ̆ng bruă hiu čhưn ênguê, mbĭt anăn duah êlan pŏk mlar wăl bi kƀĭn mbĭt čiăng kơ mnuih ƀuôn sang mâo anôk mtô mbruă, drông tue, mdah mnơ̆ng dhơ̆ng. Kyua hŏng ñu , grăp blah mñam jing sa “klei hâo hưn dhar kreh”, brei dưi lar bra hŏng jih ai tiê leh anăn klei thâo phung ngă bruă. Grăp aruăt mrai, mnga amâo djŏ knŏng yăl dliê kơ ênuk leh êgao ôh, ƀiădah lŏ pŏk êlan nao mrâo, êlan nao kơ hiu čhưn ênguê êpul êya mguôp hŏng răng kriê dhar kreh alŭ wăl./.