Ti gŭ êyui kyâo hlăm wăl sang hră gưl dua Tô Vĩnh Diện, wăl krah Ƀuôn Hô, čar Daklak, sa êpul phung hđeh hriăm hră dôk bi dlăng hră, ti djiêo êdeh prŏng êa kñĭ hŏng anăn čih “Anôk dlăng hră yan mnga”. Khădah adiê dôk hlăm klei hlơr ktang, hŏng ênai rĭng rai mñê, amâodah klei phung hđeh bi hlăp mbul ur tlao mơak dria dria jŭm gah găn, ƀĭadah phung dôk dlăng hră ăt bi ngi dôk pŏk dlăng hră.

   Mrâo leh dlăng sa klei duê “Kâo hdĭp nanao sa klei hdip msĕ si rơ̆k”, adei H’Sơmi Mlô, hđeh hriăm hră adŭ 7A3 mă mtam hră čiăng čih dŭm klei mĭn pô kbiă hriê leh mâo dlăng hră anăn lehanăn ba kơ pô kiă klei dlăng hră, ti anăn mâo klei mđup brei kađô. H’Sơmi Mlô lač, mơ̆ng êdeh hiu mđĭ ai klei dlăng hră anei jing jăk êdi, hlăm anăn mâo lu mta hră jăk, lehanăn hŏng lu mta mnơ̆ng kơ hđeh hlăp mơh.

Kâo khăp êdi hŏng klei dlăng hră msĕ snei, hlăm anăn mâo lu mta hdruôm hră pioh dlăng, pioh hriăm. Kâo hriê tinei dlăng klei yăl dliê, lehanăn lŏ tui duah čiăng ksiêm hriăm lu mgta klei tŭ dưn kơ klei hriăm hră mơar, lehanăn pŏk mblang klei mĭn pô, lehanăn ba hriê ai tiê êđăp ênang mơh.

Amâo mâo djŏ knŏng mâo mđup brei lehanăn mâo dlăng hră, phung hđeh lŏ mâo klei mđup brei wăt kađô yuôm bhăn mơ̆ng klei nao dlăng hră anăn, tinăn mâo dŭm mta mnơ̆ng hlăp msĕ si klei hlăp cờ vua, klei čih kač rup, klei muôn lŭ tliêt, klei mkra pôk hdruôm hră hŏng mơar carton,…Amai Phạm Khánh My, ti ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt, čar Daklak, jing pô kiă kriê êdeh dlăng hră, lač: Hŏng klei čang hmăng dưi mđĭ ai phung hđeh ti dŭm alŭ wăl dleh dlan, krĭng taih kbưi lăn dap kngư mâo dlăng lu hdruôm hră hĭn, mơ̆ng thŭn 2020 knơ̆ng bruă Bồ Công Anh (ti ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt) hgŭm mbĭt hŏng phung thâo bi đru mkŏ mjing djă ba hdruôm hră truh hŏng ƀuôn sang. Leh dua thŭn mă bruă Anôk dlăng hră jing leh khuăt hĭn hlăm dŭm boh êdeh mâo mprăp lu klei bi msiam, dưi mdiăng djăp mta hdruôm hră mơar, mnơ̆ng hlăp, lehanăn kađô kơ hđeh đuĕ nao leh hlăm djăp ƀuôn êlan, dŭm boh sang hră krĭng taih kbưi ti dŭm boh čar Daklak, Gia Lai, Kon Tum, Daknông. Mơ̆ng klei anei, “Anôk dlăng hră truh hŏng ƀuôn” lŏ bi mlih anăn jing “Anôk dlăng hră yan mnga”.

Ăt tui si amai Phạm Khánh My, truh ară anei, êdeh “Anôk dlăng hră yan mnga” mâo ba truh leh kơ 50 boh sang hră ti dŭm alŭ wăl, đru kơ êbeh 15.000 čô phung hđeh mâo dlăng hră lehanăn lông hlăp djăp mta klei hlăp mơ̆ng êdeh dlăng hră anei mkŏ mjing. Mbĭt hŏng anăn, êpul kiă kriê mâo mđup brei leh êbeh 12.000 mta hdruôm hră kơ hip hră ti dŭm boh adŭ hriăm hlăm grăp anôk êdeh dlăng hră anei truh.

Mâo dlăng hră jêñ jêñ, snăn êdeh dlăng hră mkăp nanao mơh kađô pioh mđĭ ai phung hđeh hŏng hlei pô mâo klei thâo khăp dlăng hră. Leh diñu dlăng hră snăn brei diñu čih klei mĭn diñu hŏng hră diñu leh dlăng si ngă jăk amâodah hơăi leh kơ anăn mđup brei kơ diñu kadô jing hdruôm hră čih, giê čih, amâodah ya dŏ jing mnơ̆ng pioh mđup brei hlăm êdeh mâo, wăt hdruôm hră dlăng amâodah”.

  Ti Dak Lak, čiăng bi lar lehanăn mđĭ bruă thâo khăp kơ klei dlăng hră, mơ̆ng thŭn 2017, knơ̆ng bruă sang čư̆ êa čar mâo leh hdră hlue ngă kơ bruă “Mđĭ hĭn klei thâo khăp kơ klei dlăng hră hlăm ƀuôn sang truh thŭn 2020, tă hdră hlŏng truh kơ thŭn 2030 hlăm čar Dak Lak”. Hŏng mta kñăm čoh čuăn truh kơ thŭn 2030, čiăng kơ jih jang mnuih ƀuôn sang mâo klei mưng dlăng hră, tui duah klei mrâo, klei thâo săng hlăm klei hdĭp, tui hriăm lehanăn hlue ngă. Grăp thŭn, Hrue hră, lehanăn dhar kreh dlăng hră mâo pŏk ngă leh hŏng lu hdră. Ngô Trung Vinh, Khua adŭ bruă hâo hưn kdriêk Krông Ƀŭk, čar Daklak brei thâo kơ hdră alŭ wăl mă bruă:

Bi mguôp hŏng dŭm anôk bruă êpul êya, boh nik dŭm boh sang hră mkŏ mjing hrue dlăng hră, lehanăn dhar kreh dlăng hră ti alŭ wăl, mkŏ mjing lu bruă ngă, tui hlue hŏng klei dưi pô, thâodah nao bi đru dăp hră, brei phung hđeh mâo ai tiê thâo khăp kơ klei dlăng hră, lehanăn mblang kơ klei yuôm bhăn mơ̆ng klei dlăng hră, mđrĭng hŏng anăn mâo dŭm bruă ngă čiăng kơ hđeh mĭn kơ hdruôm hră, tui duah hră, ksiêm hriăm kơ dhar kreh, klei bhiăn, hlăm anăn mđing hĭn êdi jing dhar kreh dlăng hră.

 Tui si Trương Hoài Anh, Khua knơ̆ng bruă hâo hưn mtô mblang čar Daklak, hŏn klei sa ai mơ̆ng dŭm knơ̆ng dhar bruă, phung duh mkra, hrue hră, lehanăn dhar kreh dlăng hră hlăm grăp thŭn lŏ mâo lu hdruôm hră dưi ba truh ti dŭm boh sang hră, anôk dlăng hră ti dŭm alŭ wăl taih kbưi hlăm čar, đru leh jăk hlăm bruă mđĭ kyar dhar kreh dlăng hră ti dŭm boh ƀuôn. Mbĭt hŏng klei dlăng hră mơ̆ng hdruôm hră si aguah tlam, ară anei lŏ mâo klei dlăng hră hlăm kdrăp mrô, snăn klei dlăng hră sĭt nik srăng đĭ hĭn hlăm mnuih ƀuôn sang, boh nik hlăm phung hđeh, lehanăn hđeh hriăm hră.

Hlăm ênuk đĭ kyar 4.0 snăn čang hmăng kơ jih jang mnuih dưn yua hĭn, amâo mâo djŏ knŏng dlăng hră msĕ si hră yăng đar, ƀadah lŏ thâo ba yua lu hdră dlăng hră hlăm hla pŏk, hlăm kdrăp mrô pioh dưn yua hlăm klei hdĭp grăp hruê, hlŏng jing sa klei mưng hlăm yang ƀuôn. Čiăng kơ bruă anei dưi đĭ lar snăn čar, kdriêk, să lehanăn jih jang djăp gưl bruă sang čư̆ êa mơ̆ng gưl dlông hlŏng kơ nah gŭ bi hgŭm mbĭt čiăng bi lar pral nao djŏ hĭn hŏng bruă dlăng hră, hlŏng jing klei mưn juăt hlăm klei hdĭp mtam.

Hŏng jih jang anôk dlăng hră mơ̆ng čar hlŏng kơ nah gŭ, hip hră klei bhiăn, hip hră anôk bruă dăng kông dhar kreh să, hip hră kđông kahan răng mgang knông lăn, mbĭt hŏng jih jang kdrăp hiu ba hdruôm hră pioh brei dalăng truh hŏng grăp boh ƀuôn, sang hră mơar ti čar Daklak, ƀrư̆ ƀrư̆ dơ̆ng ƀuh klei tŭ dưn leh, čiăng kơ klei dlăng hră truh hŏng mnuih ƀuôn sang, boh nik hŏng phung hđeh, hđeh hriăm hră krĭng taih kbưi, krĭng knông lăn, krĭng dleh dlan. Mơ̆ng anăn đru mguôp sa kdrêč kơ dhar kreh dlăng hră ƀrư̆ hrue ƀrư̆ mâo klei bi lar hĭn./.