Ti wăl tač krah kdriêk  Dak Mil, Dak Nông mngač siam mđiă mtrang. Hla čhiăm gru mtŭ kñĭ bi kđhĭt hlăm angĭn. Hŏng ai êwa yan mnga, mơak lăn čar mlih mrâo, ti krah dŭm hrue mlan bi hdơr 50 thŭn klei mblah dưi Đức Lập (Dak Mil), jing klei bi blah pŏk kơ kdrăn mblah lăn dap kngư, đuĕ nao kơ klei mblah dưi yan mnga thŭn 1975, mhluh lir lăn čar.

Kahan hđăp Nguyễn Văn Thí (73 thŭn, ƀuôn sang ti čar Nam Định), ară anei dôk hdĭp ti să Dak N’Đrot, kdriêk Dakmil lŏ bi hdơr, akŏ thŭn 1975, Trung đoàn 28 hlăm Sư đoàn 10 hŏng klei hgăm ruĕ kahan truh kơ lăn dap kngư. Klei bi blah kdjăt ñhăr mơ̆ng êpul kahan ñu hlăm kđông kahan ti Đức Lập čang rang aguah hrue 9/3 bi rai anôk răng mgang nah dhŭng kơ ƀuôn Ama Thuôt, khăt êlan đuĕ nao kơ krĭng ngŏ kwar dhŭng. Nguyễn Văn Thí lŏ yăl dliê:

“Liăp 6h5’ hrue 9/3, Trung đoàn 28 mtuh phao ktuang sa wa hlăm kđông kahan Tiểu đoàn Bảo An roh. Grăp êlan ksŭng mŭt sa tiểu đoàn pô lehanăn Tiểu đoàn 1 tĭng kơ anăn yŭ dưr ksŭng mblah; Tiểu đoàn 3 tĭng mơ̆ng ngŏ dhŭng, ksŭng hriê. Truh 9h30’ snăn mâo mă kđông kiă kriê kahan roh ti  Đức Lập. leh klei ksŭng mblah anăn, hlăm mlam hrue 9/3, hmei lŏ ruĕ kahan mđrăm mbĭt hŏng êpul kahan mkăn plăk wĭt ksŭng mblah Ƀuôn Ama Thuôt.”

Kahan hđăp Y Mới, 82 thŭn, ti să Đức Minh, kdriêk Dakmil, mnuih nao hlăm klei bi blah ti čŏng čư̆ mrô 722, jing êlan ktuê knhal nah ngŏ dhŭng krĭng   Đức Lập, lŏ bi hdơr hlăk anăn. Klei pral hlăm klei kdjăt mngă leh kơ kahan roh amâo lŏ hmăr bi kdơ̆ng:

“Klei bi blah ti Đức Lập kahan sua mă klei êngiê mâo mă klei dưi prŏng. Kahan pô mâo bi rai sa kdrêč prŏng kahan roh tinei, mâo mă hdĭp êbeh  100 čô kahan, lehanăn mâo hrui mă lu mta phao ktuang, knong lehanăn 20 boh êdeh sar mbĭt hŏng lu êdeh êdâo bi blah mkăn. Dŭm mâo hlŏng hrui mă jih. Hrue   10/3 ksŭng mblah Ƀuôn Ama Thuôt mtam yơh, mơ̆ng anăn kahan pô mâo mă hlăm djăp anôk hlăm kdrăn mblah lăn dap kngư.”

Alŭ wăl Đức Lập dôk hlăm čar Quảng Đức hđăp (ară anei jing kdriêk Dakmil, čar Daknông), jing leh sa hlăm dŭm boh kđông kjăp mơ̆ng kahan roh dôk hlăm lăn dap kngư. Tinei, phung kahan roh mdơ̆ng truh boh kđông kahan prŏng, hŏng pôih kđông kjăp, mâo ƀăng hưng kngăm gŭ lăn… Mâo ênoh kahan ktang mơ̆ng 23, 2 tiểu đoàn kahan jơ̆ng, 3 đại đội kahan knong 105 mm, 1 chi đoàn êdeh sar, êdeh msei, 5 đại đội kahan bảo an...

Klei mblah dưi Đức Lập hrue 9/3 jing leh kdrăn pŏk kčưm, đru kơ êlan nao mblah dưi Ƀuôn Ama Thuôt, pŏk kdrăn mblah Lăn dap kngư yan mnga thŭn  1975. Hŏng dŭm klei tŭ dưn mơ̆ng klei bi blah kdơ̆ng hŏng Mi, mtlaih lăn čar, kahan lehanăn mnuih ƀuôn sang kdriêk Đắk Mil mâo klei myun mâo mă anăn knăl “Lĭng kahan yang ƀuôn jhŏng ktang”.

 Lê Văn Hoàng, Khua knơ̆ng bruă sang čư̆ êa kdriêk Dakmil, brei thâo, dưn yua jih knhuah gru jhŏng ktang, bruă sang čư̆ êa lehanăn mnuih ƀuôn sang djăp djuê ana hlăk sa ai tiê rŭ mdơ̆ng kdriêk jing sa anôk nah ngŏ ktang kjăp mơ̆ng čar Daknông.

“Kdriêk lŏ dơ̆ng iêo jak jih jang klei dưi čiăng bi leh djăp mta ênoh čuăn, anăp truh kơ klei dưi jing sa boh kdriêk krĭng ƀuôn sang mrâo hlăm knhal jih thŭn 2025; răng mgang kjăp klei êđăp ênang ƀuôn sang lehanăn lăn čar, mkŏ mjing êpul bruă đảng lehanăn jih jang bruă kđi čar kjăp ktang kluôm ênŭm, bi kdơ̆ng ktang hŏng klei ƀơ̆ng ngăn, msưh kdŭn klei bi liê pliă plia, klei ngă amâo mâo djŏ. Gĭr rŭ mdơ̆ng, atăt Dakmil jing ƀuôn prŏng hnơ̆ng tal 3 êlâo kơ thŭn    2030.”

Lŏ wĭt dlăng hlăm 50 thŭn leh êgao, Đức Lập mphŭn dô, ară anei mâo leh klei bi mlih, jing leh sa krĭng wăl čăt đĭ kdlưn êdi hlăm čar Daknông. Bi hdơr 50 thŭn hrue mâo sua mă Đức Lập, myưng m’ang knhuah gru jhŏng ktang, dŭm gưl hđeh ară anei, lŏ dơ̆ng čuê krŭ aê ama pô nao leh êlâo, rŭ mdơ̆ng ƀuôn sang ƀrư̆ hrue ƀrư̆ mdrŏng sah kjăp ktang./.