Ƀuôn prŏng Gia Nghĩa, čar Dak Nông dŭm hruê knhal jih mlan 8 dôk mtul mtlak hŏng yan hrui êmiêt durian. Mnuih ƀuôn sang mbĭt hŏng phung hrui blei ti đang boh dưi mâo klei tŭ ư leh anăn hơ̆k mơak. Mrâo čhĭ boh durian, K’Sung, mnuih djuê ana Mnông, khua ƀuôn Ting Wel Đơm, să Dak Nia, ƀuôn prŏng Gia Nghĩa hơ̆k mơak brei thâo, ñu čhĭ leh êbeh 1ha durian mjeh dona hŏng ênoh 60.000 prăk hlăm kg. Hŏng hlăm brô 17 tôn, ñu mâo ba wĭt êbeh 1 êklai prăk. Hluê si K’Sung, kyua gĭr hriăm, hluê ngă msĕ hŏng gŏ sang Yuăn, kyuanăn klei hdĭp mnuih ƀuôn sang hlăm ƀuôn dưi mđĭ hĭn, lu gŏ sang mdrŏng sah.

Ƀuôn mâo êbeh 350 gŏ sang, giăm 40% jing mnuih Mnông, bi adaôk lu jing mnuih Yuăn, jih jang hdĭp thâo bi mguôp, bi đru mđĭ kyar klei hdĭp mda.

    “Klei hdĭp êlâo dih dleh dlan sơnăk, ƀiădah giăm anei mâo Đảng, knŭk kna uêñ mĭn, êngao kơnăn jing mnuih ƀuôn sang hur har hluê hriăm kơ bruă pla kphê, pla tiu, boh nik giăm anei lŏ pla thiăm durian, gĭr čiăng bi hơĭt klei hdĭp. Mnuih ƀuôn sang dŭm djuê ana hlăm ƀuôn bi mguôp čiăng kơ klei hdĭp ƀrư̆ hruê ƀrư̆ đĭ kyar hĭn.”

          Ksrai, mnuih djuê ana M’Nông, khua dhar bruă mặt trận să Dak Nia brei thâo, leh 20 thŭn lŏ mkŏ mjing čar Dak Nông, mkŏ mjing ƀuôn prŏng Gia Nghĩa, mơ̆ng sa să ngă bruă lŏ hma ară anei să Dak Nia mâo leh dŭm klei mlih. Dŭm hdră êlan đru mơ̆ng Đảng, knŭk kna leh anăn klei uêñ mĭn mơ̆ng bruă sang čư êa dŭm gưl đru leh kơ bruă mkŏ mkra, pui kmlă, êlan klông, sang hră mơar, anôk mdrao mgŭn mơ̆ng să dưi kluôm ênŭm. Mnuih ƀuôn sang dưi lĭng čan prăk mnga hdjul, mkăp brei ana mjeh, mnơ̆ng rông, kyuanăn klei ngă bruă ƀrư̆ hruê ƀrư̆ tŭ dưn. Boh nik kyua klei bi mguôp, klei sa ai mơ̆ng mnuih ƀuôn sang đru kơ să mâo djăp dŭm mta kñăm bruă duh mkra, ala ƀuôn. Kyuanăn, thŭn 2020, să Dak Nia dưi tŭ yap ênŭm hnơ̆ng čuăn krĭng ƀuôn sang mrâo. Bruă Đảng, bruă sang čư êa, mnuih ƀuôn sang să dôk gĭr truh ti knhal jih thŭn 2024 srăng mâo ênŭm hnơ̆ng čuăn krĭng ƀuôn sang mrâo mđĭ hnơ̆ng leh anăn knhal jih thŭn 2025 srăng djăp hnơ̆ng čuăn krĭng ƀuôn sang mrâo bi hmô.

     Đảng, knŭk kna, bruă sang čư êa dŭm gưl uêñ mĭn, duh bi liê lu hdră êlan klă klơ̆ng kơ să đĭ kyar. Mbĭt hŏng anăn, mnuih ƀuôn sang dŭm djuê ana hlăm să mâo klei bi mguôp, sa ai, kreh kriăng mă bruă knuă, hriăm kơ dŭm klei bi hmô jăk, hdră ngă bruă jăk đru kơ klei hdĭp, bruă duh mkra dưi mđĭ hĭn.”

          Mbĭt hŏng mđĭ kyar bruă duh mkră, hlăm bruă mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo, dŭm să hlăm ƀuôn prŏng Gia Nghĩa lŏ kñăm kơ bruă kriê pioh, bi lar dŭm boh tŭ dhar kreh knhuah gru. Wăl dhar kreh čĭng čhar mâo mnuih ƀuôn sang grăp ƀuôn djă pioh, mkŏ mjing dŭm êpul tông čĭng hŏng lu ênuk thŭn, mơ̆ng mduôn khua truh kơ hđeh mâo klei lŏ čuê, bi lar. Ƀuôn prŏng ăt mkŏ mjing dŭm hdră êlan đru kơ mnuih ƀuôn sang mkŏ mjing dŭm ƀuôn ngă bruă pơ̆k mñam, ƀuôn knă kpiê čeh, mkŏ mjing ƀuôn hiu čhưn ênguê ala ƀuôn. Quản Thị Ngọc, K’iăng khua bruă sang čư êa să Dak Nia brei thâo, knhuah gru dhar kreh nao mbĭt hŏng bruă hiu čhưn ênguê dưi đru mđĭ hnư hrui wĭt kơ mnuih ƀuôn sang.

  “Să dôk ngă bruă klam mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê, mbĭt hŏng klei đru mơ̆ng Knơ̆ng bruă dhar kreh, hâo hưn, mơ̆ng ƀuôn prŏng đru kơ bruă mkŏ mkra hlăm dŭm ƀuôn. Êngao kơnăn, hmei ăt dôk rơ̆ng 2 bruă mă đưm jing pơ̆k mñam leh anăn knă kpiê čeh, grăp mlan ăt mâo lu phung blei.”

Ƀuôn prŏng Gia Nghĩa mâo 2 să, 6 ƀuôn hgŭm, 64 alŭ ƀuôn, êpul ƀuôn sang. Hluê ngă hdră mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo, gưl bruă Đảng nah gŭ, bruă sang čư êa ƀuôn prŏng Gia Nghĩa bi klă, mbĭt hŏng ai dưi mơ̆ng knŭk kna srăng iêo jak ai dưi mơ̆ng mnuih ƀuôn sang, mâo klei sa ai mơ̆ng mnuih ƀuôn sang. Bruă hluê ngă dŭm hdră êlan, gưl bruă Đảng nah gŭ, bruă sang čư êa alŭ wăl ngă hŏng klei êngiê, klaqw mngač, hluê si hdră “mnuih ƀuôn sang thâo, mnuih ƀuôn sang ngă, mnuih ƀuôn sang dlăng”. Kyuanăn dŭm gưl mnuih ƀuôn sang bi sa ai hŏng hdră leh anăn mâo dŭm bruă ngă klă klơ̆ng, găl guôp hŏng ai dưi pô. Đỗ Tấn Sương, khua bruă sang čư êa ƀuôn prŏng Gia Nghĩa mñă klă, lač bi săng, ngă kơ mnuih ƀuôn sang tŭ dưi iêo jak klei đru mơ̆ng mnuih ƀuôn sang ƀrư̆ ƀrư̆ mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo kjăp, jiă kma dhar kreh leh anăn bŏ hŏng klei khăp ti ƀuôn prŏng.

 “Tal 1 jing krĭng ƀuôn sang mrâo truh kơ krĭng ƀuôn sang mrâo mđĭ hnơ̆ng, krĭng ƀuôn sang mrâo bi hmô mnuih ƀuôn sang dưi dưn boh tŭ. Čiăng sơnăn tal êlâo hĭn srăng hâo hưn kơ mnuih ƀuôn sang ƀuh boh tŭ dưn, pui kmlă, êlan klông nao mbĭt hŏng dŭm hnơ̆ng čuăn, boh nik jing êlan klông doh siam, anăn jing klei tŭ kơ mnuih ƀuôn sang. Ară anei nao mbĭt hŏng 3 hdră ala čar kñăm, đru kơ krĭng ƀuôn sang mrâo mơ̆ng dŭm să hlăm ƀuôn prŏng mâo lu klei mlih, bruă duh mkra đĭ kyar, mkra mjing, mđĭ hnư hrui wĭt kơ mnuih ƀuôn sang, ƀuh klă jing sơnăn.”

Wĭt ti dŭm ƀuôn êlan mơ̆ng ƀuôn prŏng Gia Nghĩa, ti ktuê êlan gŭ drŏng, êlan ƀê tông dưi ƀuh lu sang dôk kdrưh kơăm. Mbĭt hŏng anăn jing đang kphê, đang durina boh bi kmrŭ. Gia Nghĩa dôk mdưm mta kñăm truh ti thŭn 2025 jih 2/2 să mâo ênŭm hnơ̆ng čuăn krĭng ƀuôn sang mrâo mđĭ hnơ̆ng, hlăm anăn mâo 1 să ênŭm hnơ̆ng čuăn krĭng ƀuôn sang mrâo bi hmô, jing alŭ wăl nao êlâo leh anăn bi hmô mơ̆ng čar Dak Nông hlăm bruă mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo./.