Ntik  n’hao nău săk geh dơh uĕh mpeh hun hao tuch tăm công nghệ mhe, nuĭh K’Ho ta Lâm Đồng hŏ tuch tăm geh ndơ tăch nsĭt tay tơm geh wăng sa đăt ndal. Du gâl bôk năp nău nchih nkoch nar aơ, he ndrel ôp uănh du đêt trong ntĭt leo tuch tăm nsĭt geh bah nuĭh K’ho ta n’gor Lâm Đồng.

Nơm geh dŏng công nghệ mhe tâm nău kan tuch tăm, wa Ka Hằng lah ngoăy tâm ăp nuĭh ƀon lan kan lŏ mir ta thôn Đarahoa, xã Hiệp An, nkuâl Đức Trọng (Lâm Đồng) nha hôm nsĭt geh âk rlău năm e nơh đŏng. Păng an gĭt, ntŭk tăch biăp kao tâm năm 2023 geh rvăt đêt, rnoh khlay ri  mô  đăp mpăn yơn cà phê ri dŭt hao khlay. Ntop tâm nê, lĕ 3 sào biăp, kao n’hanh 2ha cà phê n’hao lĕ mpeh săk geh n’hanh kah uĕh đŏng jêng rnăk hŏ nsĭt geh bơi n’gul rmen prăk.

“Lĕ rngôch kônh wa hŏ gĭt kơt nti n’hanh dŏng Khoa học kỹ thuật tâm nău  kan tuch tăm da dê. Kônh wa hŏ nsĭt geh âk bah tơm cà phê n’hanh biăp kao. Ntơm bah nê du  đêt rnăk hŏ mon mhe, rvăt tay máy móc gay rhŏ dŏng an nău  kan tuch tăm. Kônh wa hŏ rong neh ƀư trong bê tông, trong nhựa, nơm geh kơt nê muh măt ƀon lan mhe nar lơn ma  hun hao n’hanh rƀŏng tât rdâk njêng xã ƀon lan  mhe n’hao têh tay. Tâm ƀon dơn hôm 7 rnăk ach o, dăch kêng ach o 6 rnăk, rđĭl đah năm 2022 ri hŭch kloh. Kônh wa hŏ gĭt tâm kơt nti nsum tâm nău kan tuch tăm. Năm 2023 bol nô  nău wăng sa tâm dak  n’hanh lam ntŭr neh đêt khuch tât nău rêh nuĭh ƀon lan  yơn nơm  geh du nuih n’hâm  tâm rnglăp đah nuĭh ƀon lan n’hanh n’gâng kan ta ntŭk jêng nău rêh bah kônh wa tâm năm aơ hơm răm, đăp mpăn lơn”.

Tâm ban kơt nê đŏng, ntơm bah rgâl nău mĭn mât chăm, rgâl si tăm ndơ mât tâm di, ntop đah nău gĭt êng nsan hao bah nuĭh ƀon lan, nuĭh K’ho ta Đạ K’Nàng, nkuâl Đam Rông hŏ hun hao dŭt âk rđĭl đah ntơm nơh. Tĭng wa K’Bát, ta thôn Păng Dung, xã Đạ K’Nàng, tă bah năn ngăch rgâl du  gâl neh  tăm cà phê kro ranh, nsĭt geh wăng sa đêt jêng tăm tơm dâu  mât ndrŭng brai n’hanh âk ntil tơm sa play ma wăng sa bah rnăk wâl he hŏ geh nău rgâl kloh. Rlău ma nău  tăm tơm dâu mât ndrŭng brai, rnăk păng n’hanh nuĭh ƀon lan tâm nkual hôm tăm rlŭ tơm bơ, sầu riêng, prit laba đŏng jêng ăp khay nsĭt geh wăng sa. Nău rêh bah ƀon lan tĭng nê mô rlu dơi hun hao đŏng. Wa K’Bát, lah:

“Ntơm nơh kônh wa tuch tăm dŭt jêr jŏt, hôm aƀaơ dơi geh nău mât uănh bah Đảng, Ngih dak mpeh ƀư cà phê, tăm dâu mât ndrŭng brai gung trong dơh soih, ndơ  ƀư dơi tăch  âk jêng nău rêh bah kônh wa ta ntŭk hŏ geh mbơm oi rđĭl  đah ntơm  nơh. Aƀaơ kônh wa dŭt nđơr tâm rlong pah kan jan sa, hŏ gĭt kơt nti  khoa học kỹ thuật bah ăp n’gor êng ƀa ƀă, geh nuĭh hŏ  năch ndop tơm cà phê, tăm tay biăp kao, tăm chanh rse...ntơm bah nê  geh tâm ban wăng sa nsum bah kônh wa geh mbơm oi dŭt âk rđĭl đah ntơm nơh”.

Mô dơn rgum tâm nău kan tuch tăm, n’hao săk geh ndơ tuch tăm an ntŭk  tăch rgâl, âk nkual nuĭh ƀon lan rnoi mpôl đê̆ K’ho bah n’gor Lâm Đồng hôm njêng dơi ăp trong ntĭt leo tuch tăm  n’hanh ton rvăt ndơ geh ƀư, mô dơn kơl đăp mpăn tuch tăm tĭng trong jŏ jong ma hôm đăp  mpăn dơi tơm geh wăng sa đŏng. Êng kơt ta xã Lộc Nam, nkuâl Bảo Lâm, kônh wa ta aơ hŏ ntik n’hao săk geh n’hanh dơh uĕh bah ntŭk he hun hao ăp ntil tơm công nghiệp jong năm geh rnoh khlay wăng sa  âk kơt chè, cà phê, sầu riêng, măng cụt, mắc ca n’hanh du đêt ntil tơm sa play êng ƀa ƀă, đah nkual tuch tăm đăp mpăn hao tât rlău 5.000ha.

Tâm rnoh dja, geh âk trong ntĭt leo tuch tăm nsĭt geh bah 500 rkeh tât 1 rmen prăk/năm, êng geh trong leo tăm sầu riêng tât 2 rmen prăk/năm. Tĭng wa K’Châu, ta thôn 3, xã Lộc Nam, nơm geh rgâl nău gĭt êng, nănh dŏng rgâl mhe khoa học kỹ thuật tâm trong mât chăm, rvê joi trong wăng sa n’hanh rdâk njêng nău rêh mhe, nău ji sât ji ngot ach o hŏ ơm dơi ntrôl rŭch luh du bah jay. Wa K’Châu, lah:

“Nău rêh bah kônh wa aƀaơ hŏ rgâl dŭt âk hôm. Ntơm nơh ndeh wah jâng mô geh ma hăn đŏng, aƀaơ ăp rnăk geh ndeh honda, geh rnăk rvăt lĕ ma ndeh ôtô prăm pơh rhiăng prăk. Hôm jay đar, jay ja nkưp ndeh rgâl  ma  jay xây nâp uĕh đŏng, mô dơn nê geh rnăk mon lĕ ma jay prêh dăp, jay gŭ gưl 3. Nău rgâl dja tâm bar pe năm rlơ̆ aơ dơm. Nơm geh kônh wa gĭt mât chăm tơm tăm, ndơ mât, lơn lah rgâl  jêng tơm tăm tay ăp  ntil tơm geh rnoh khlay kơt bơ, sầu riêng... nău rêh bah kônh wa ta aơ hŏ geh mbơm oi hôm, đăp mpăn n’hanh hun hao dŭt âk”.

Nău rêh wăng sa hun hao, đăp mpăn lam rêh jêng kon nuĭh dơi mât đăp mpăn,  nô nău rnă njrăng chính trị n’hanh đăp mpăn lam rêh jêng kon nuĭh bah ăp xã nkual jru, nkual ngai, nkual rnoi mpôl đê̆ bah n’gor Lâm Đồng way dơi mât nâp. Kônh wa  hŏ ntik n’hao uĕh tâm rnglăp lam rnoi nuĭh, ndrel nsum ti rdâk njêng ƀon lan mhe, ƀon lan têh uĕh geh ndrŏng, rsang rnglăy./.