Wa Phạm Anh Tuấn – kruanh HĐQT Hợp tác xã  tơm sa play  Krông Pach an gĭt, aƀaơ hợp tác xã geh 2.600 rnăk kan ndrel, đah rnoh neh klâp ma 1.236 ha sầu riêng, rgum ta xã Ea Yông, nkuăl Krông Pach. Lĕ rngôch rnoh neh lĕ geh mbơh dăng 26 rnoh mbrô nkual tăm, pah kan ƀư play sầu riêng tĭng trong VietGap đăp mpăn, geh tŏng nău ntĭm leo ntŭk ƀư, nău tâl dŭng, pah kan geh ueh tăch an dak bah dih tĭmng trong tơm ta ntŭk tăch rgâl Trung Quốc. Yan năm 2023 aơ, lĕ rnoh sầu riêng bâh hợp tác xã lah rlău 30 rbăn tấn play, lĕ rngôch geh ăp doanh nghiệp tăch rvăt đah dak bah dih tĭng trong tơm ta ntŭk tăch rgâl Trung Quốc. Rnoh khlăy lơn ta ntŭk tăch rgâl klâp ma 7-10% nuĭh tăm geh prăk kon âk lơn, wa Phạm Anh Tuấn an gĭt.

 “Yan năm 2023 aơ, ta nkual tăm bâh Hợp tác xã bâh geh mbơh dăn rnoh nkual tăm, jêng nău tăch ntil ndơ sầu riêng bâh nuĭh ƀon lan kan lŏ mir dŭt dơh ngăn, rnoh khlăy dŭt âk way geh bâh 80 rbăn tât 90 rbăn prăk, âk rlău 2 tơ̆ đah ăp năm ba năp. Ăp doanh nghiệp tăch an dak bah dih khân păng way mât uănh dăn rvăt gay ma tăch an dak bah dih, rnăk kan ndrel mô mĭn tât ntŭk tăch, khân păng rvăt lĕ ndơ nĕ”.

Hôm Hợp tác xã tuch tăm Ea Pil, nkuăl M’Drak geh 34 rnăk kan ndrel, rnoh neh pah kan tuch tăm nhãn lồng lah 250ha. Rnoh âk play ăp yan nchroh geh rlău 6.500 tấn. Wa Lê Xuân Hợp, Giám đốc HTX nkoch, lĕ rngôch rnoh neh bâh ăp rnăk lĕ geh mbơh dăn rnoh mbrô ntŭk tăm, yan nhãn năm aơ mbra geh tăch tĭng trong tơm ta ntŭk tăch rgâl Trung Quốc. Đah nău dơi aơ, nuĭh tăm mbra mô geh mĭn ntŭk tăch ndơ an play nhãn, n’hanh mbra geh tăch đah rnoh khlăy đah ăp năm ba năp.

 “Nău geh yan play nhãn năm aơ nchrăp mbra rlău 30 tấn play ăp ha. Rnoh năm e rĭ 18 tât 25 rbăn prăk/kg. geh âk doanh nghiệp khân păng tât dăn rvăt gay ma tăch an Trung Quốc, yơn lah hên mô geh nău ndăn, djăt ma kâp tât yan ba kơi ƀât. Nhãn geh kơp dơn VietGap, geh mbơh dăn rnoh mbrô ntŭk tăm hôm n’hanh ngăn lah dŭm ơm đah nhãn mpeh Bắc n’hanh tăch an dak bah dih tĭng trong tơm rĭ mô hôm geh nău rvê mô geh ntŭk tăch”.

Ƀon lan kan lŏ mir ta ăp ntŭk tăm geh pă rnoh mbrô bâh n’gor Dak Lak aƀaơ lĕ geh đăp mpăn mpeh ntŭk tăch ndơ, rnôk geh ntŭk tăch rvăt têh n’hanh mbra geh tăch an dak bah dih tĭng trong tơm. Ƀon lan kan lŏ mir ta ăp ntŭk tăm êng bâh n’gor mbra geh mô hôm rvê đŏng yor bâh năm 2023, UBNDN n’gor Dak Lak lĕ rgum lĕ rngôch ăp ntŭk kan tuch tăm bâh nkuăl ta nău pă rnoh mbrô, gay ma ngăch ndơ̆ ăp ntil ndơ tuch tăm bâh n’gor tât dăch lơn đah ăp ntŭk tăch rgâl tâm dak bah dih. Phóng viên nkô̆ way nkoch ôp wa Phạm Ngọc Hùng, kruanh ntŭk kan tuch tăm mât rong n’hanh hun hao ƀon lan nkuăl Krông Ana, mpeh nău kơl an ƀon lan kan lŏ mir, rmôt kan ndrel, HTX...ƀư tĭng nău mbơh dăn pă rnoh mbrô tĭng ntŭk pă mhe.

- Mhe  aơ, UBND n’gor Dak Lak lĕ ntrŭnh săm ƀŭt an ăp nkuăl, nkuăl têh, nkuăl ƀon têh ta n’gor ƀư tĭng nău pă rnoh mbrô ta ntŭk tăm nta nău dơh nơih tâm nău tăch ndơ an dak bah dih, dăn wa nkoch na nê̆ mpeh nkô̆ nău aơ ta nkuăl Krông Ana dơi đŏng?

-Wa Phạm Ngọc Hùng: Nău kan njêng gâl kan, mât uănh rnoh mbrô ntŭk tăm ta nkuăl Krông Ana tâm ba năp nơh rĭ way geh UBND nkuăl mât uănh ntĭm đă ƀư tĭng. N’gâng kan tuch tăm n’hanh hun hao ƀon lan lah ntŭk kan way kan geh pă lah ntŭk kan tơm ƀư tĭng an nău pă rnoh mbrô nkual tăm ăp ntil tơm tăm bâh nkuăl kơt lah: Tơm sầu riêng, bum prŭm, ba lŏ...tâm ba năp nơh, đah nău dơi kan geh pă kan, ntŭk kan tuch tăm mât rong n’hanh hun hao ƀon lan lĕ nsrôih tâm rgop đah ntŭk kan tuch tăm mât tơm tăm bâh nkuăl n’hanh ăp ntŭk geh tât, tât râng mbơh nău kan an UBND nkuăl ntĭm đă sŏng dăng tât ăp xã, nkuăl têh, ntĭm mbơh an ƀon lan n’hanh ăp HTX, rmôt kan ndrel...njêng sƀ hồ sơ gay ma pă rnoh mbrô ntŭk tăch an ăp ntil tơm tăm ta ntŭk.

- Ơ, dăn wa nkoch tay ăp nău way kan na nê̆ gay ma nuĭh ƀon lan, ndơn kan ăp rmôt kan ndrel, htx, doanh nghiệp...ƀư tĭng nău dăn pă rnoh mbrô nkual tăm an ăp ntil tơm tăm ta nkuăl Krông Ana?

Wa  Phạm Ngọc Hùng: Mpeh nău ntrŭnh ƀư tĭng nău kan pă rnoh mbrô ntŭk tăm an ăp ntil tơm tăm ta nkuăl, rĭ aƀaơ, mpôl hên dôl uănh knơm ƀư tĭng ăp sƀ ntĭm mbơh bâh n’gâng kan tuch tăm n’hanh hun hao ƀon lan, ntĭm mbơh n’hanh nti an ăp rnăk vâl, ăp rmôt kan  ndrel mô lah hợp tác xã ƀư tĭng ăp njoat an lôch hồ sơ. Tâm nău mbơh hồ sơ rĭ geh ăp njoat hăn tơm kơt lah, bôk năp lah săm ƀŭt mbơh tơih na nê̆ kĩ thuật tĭng nău nchih lor, tal 2 lah mbơh nchih nar khay tuch tăm bâh rnăk vâl mô lah hợp tác xã, khân păng mbra nchih nar khay tuch tăm lĕ geh mbơh nchih tĭng ntil bâh tơm tăm, tal pe lah sƀ nchih an geh mpơl nău dơn ngoăy tâm ban ŭch tât râng rnoh mbrô ntŭk tăm n’hanh nău tâm ban bâh ăp rnăk tuch tăm gay ma ăp ntŭk kan, doanh nghiệp geh dŏng rnoh mbrô tăm tĭng nău ntrŭnh lôch geh an dŏng. Nău aơ lah dŭt khlăy yor lôch geh pă rnoh mbrô hôm an geh dŏng săk rnglăy n’hanh di đah nău ntrŭnh bâh pháp luật.

-Kơt nĕ tâm rnôk ƀư sƀ hồ sơ, nuĭh ƀon lan, ndơn kan an doanh nghiệp, rmôt kan ndrel, hợp tác xã an geh mơh nău kan gay ma geh pă rnoh mbrô ntŭk tăm mêh wa?

-Wa Phạm Ngọc Hùng: Lôch rnôk sƀ hồ sơ tŏng ăp, rĭ ndơn kan ăp rnăk vâl, rmôt kan ndrel, hợp tác xã mbra ndơ̆ sƀ hồ sơ aơ tât ntŭk kan tuch tăm n’hanh hun hao ƀon lan nkuăl. Ntŭk kan  way kan bôk năp mbra geh dơn sƀ hồ sơ, lôch nĕ ƀư uănh năl na nê̆ tŏng ăp, tâm di bâh hồ sơ kơt lah rnoh hvi, nău dơi geh, rnoh âk, nău tâm ban ŭch bâh ăp rnăk ƀon lan tât râng ta ntŭk tăm tâm ban kơt nău ntrŭnh bâh ăp dak rvăt nglăp ba kơi tay. Rnôk ma sƀ hồ sơ n’hanh ăp nău kan geh tât lĕ tŏng ăp, bâh nău aơ, ntŭk kan tuch tăm n’hanh hun hao ƀon lan mbra njoăl sƀ hồ sơ tât ntŭk kan tuch tăm n’hanh hun hao nkual ƀon lan n’hanh chi cục tuch tăm mât tơm tăm n’gor gay ma uănh n’hêl nău pă rnoh mbrô ntŭk tăm an ăp ntil tơm tăm bâh ƀon lan. Ntŭk tâl dŭng rĭ hên lĕ rgum lĕ lôch nĕ mbơh tơih an ntŭk kan tuch tăm n’hanh mât tơm tăm gay ma ntŭk kan pah kan đah ndơn kan ăp dak rvăt nglăp ƀư ăp njoat kan tay. Ntĭt lah, đah Cục Hải quan Trung Quốc, khân păng mbra geh ƀư tay ăp njoat kan kơt tâm nchră, uănh năl trực tuyến ăp nău tĭng nău đă bâh ăp dak rvăt nglăp ndơ n’hanh rnôk dơi geh nău ŭch rvăt nglăp rĭ khân păng mbra ŭch đah rnoh mbrô ntŭk tăm tăch an dak bah dih. Lôch geh ŭch, khân păng mbra geh công văn njoăl tât n’gâng kan tuch tăm mât rong n’hanh hun hao ƀon lan n’hanh n’gâng kan geh nău kan njoăl sĭt ăp ntŭk gay ma nuĭh ƀon lan, rmôt kan ndrel, htx geh pă rnoh mbrô ntŭk tăm kơl an nău tăch ngluh ndơ tuch tăm tĭng nău ntrŭnh bâh pháp luật aƀaơ.

- Dăn wa an gĭt nău geh bâh nău pă rnoh mbrô ntŭk tăm ta nkuăl Krông Ana tâm ba năp nơh, n’hanh nău kan aơ rĭ geh mâp âk nău jêr jŏt ntul rlong đŏng n’hanh mhâm doh rklaih mêh wa?

 -Wa Phạm Ngọc Hùng: Tât aƀaơ, nău geh bâh nău pă rnoh mbrô ntŭk tăm an tơm tăm ta nkuăl  Krông Ana lah dŭt mô âk. Đah tơm sầu riêng, bum prŭm lah ăp ntil tơm tăm tơm yơn ê hŏ geh pă rnoh mbrô ntŭk tăm, êng tơm ba lŏ rĭ mhe kanŭng geh du HTX Dịch vụ Thanh Bình I geh pă rnoh mbrô ntŭk tăm ta xã Quảng Điền. Du đê̆ nău jêr tĭng nău mbơh nuĭh way kan mpôl hên uănh saơ aƀaơ kơt aơ, tơm sầu riêng geh ƀư tăm êng mô âk, yor tĭng nău ŭch lam ntur neh an geh tăm êng 10ha let lơ ma geh pă 1 rnoh mbrô ntŭk tăm, n’hanh aƀaơ ê hŏ geh doanh nghiệp tăch an dak bah dih ƀư tât nău tâm rgop tuch tăm, tăch rvăt sầu riêng đah ăp rmôt kan ndrel, hợp tác xã mô lah nuĭh ƀon lan gay ma ntĭm mbơh, kơl rdâk njêng rnoh mbrô tĭng ntŭk tăm.

- Ntơm nơh geh âk nău jêr tâm nău kan kơl an ƀon lan, doanh nghiệp mbơh dăn, rdâk njêng rnoh mbrô nkual tăm, tâm let năp tay Krông Ana mbra mbơh ƀư tay ăp nău kan aơ mhâm mêh wa?

-Wa Phạm Ngọc Hùng: Tâm let năp tay, ntŭk kan tuch tăm mât rong n’hanh hun hao ƀon lan mbra geh nsrôih mbơh tơih an UBND nkuăl ntĭm đă ăp ntŭk, n’gâng kan geh tât mbơh tơih tay ntĭm mbơh nău ntrŭnh bâh n’gâng kan tuch tăm mât rong n’hanh hun hao ƀon lan, ntŭk kan tuch tăm n’hanh mât tơm tăm mpeh nău mbơh ƀư săm ƀŭt hồ sơ, pă rnoh mbrô ntŭk tăm, rnoh mbrô ntŭk tâl dŭng an du đê̆ tơm tăm ta nkuăl. Dăn đă đah ntŭk kan chi cục tuch tăm n’hanh mât tơm tăm mât uănh, ntĭm đă mbơh ƀư nhanh ăp sƀ hồ sơ, nkre lah tâm rgop đah ăp doanh nghiệp geh tŏng nău dơi gay ma tâm rgop an ta ntŭk, nuĭh ƀon lan, rmôt kan ndrel, htx tâm nău pă rnoh mbrô ntŭk tăm an tơm tăm ta ntŭk.

 Ơ dăn lah ueh wa.