San tàng bệnh lâng pọ cuông mua he họn cánh luông chự phong

          1. Bệnh mák hùa chàư:

          Phạ đét họn mi hại họt mák chàư. Mák hùa chàư đảy dệt vịa lài cánh tặp văn xưa dệt mák hùa chàư tặp hanh cánh huyết áp xùng khửn. Lượt chuốp đặc khảu mưa pộ mết lai nặm cánh mi xương dệt ók vịa đút thiếu ô xy, mướt moi, lượt têm mák hùa chàư báu cọ lăm mo pên cả lảng.

          Luông chự phong: pưng côn mi bênh mák hùa chàư pên xủ dà lâng chơ toi đơn khong bác sỹ, lâng pùa cuông côn dà dón huyết áp. Báu pên dệt vịa nắc chơ phạ đét họn, pùa mụ chơ pày tang nọk khánh đét, dón pưng tàng căm kin mi lai pi cánh pên kin lài nặm. Pên pông chàư đù đi chơ áp nặm cưm, lưn xưa lỏ cắp pưng côn chuốp chếp hặt mạch lượt.

          2, Tô manh khốp, đẳn.

          Bón tô nhung, tô tà tiến, tô tó đẳn, khốp mi xương càư khửn, đành, pên túm căn cai, pên mák cà lằn, ( é hạk, nao sảy, chếp đúk), chếp hùa, nao sảy mi chơ dệt huyết áp dón lông, hà chàư cặp báu cọ mướt moi pày.

          Luông dàu dà: Cận dà ngay té bón đẳn, khốp cuông dan chơ đông hô nưng. Cốc khọe đảy àu nỏng độc ók khỏi bón đẳn, chúp chất độc ók xìa, kin dà cặm tó ók mún mán can chằư.

          3. Chếp co cánh bốk co.

          Kin kem, kem nặm đán cưm báu cọ áp nặm cưm lỏ khù cốc chính dệt ók bệnh.

          Luông chự phong, dàu dà: Kin nặm ún mi lài kiềm ( nặm khoáng, che kheo), chự ún co. va chuốp chếp co hư đảy kin dà pưa bệnh nị hiểm hại đối cắp mák hùa chàư, mák sáy lằng.

          4. Nao sảy lăm mo ók pớm lượt:

          Nào sảy lăm mo ók pớm lượt lỏ bệnh pét pan, mi xương dệt ók pên dịch pộ manh bệnh dengue dệt ók. Bệnh pét pan cài tô nhung lai khốp côn pên bệnh lăng nặn pét sáư côn báu pên bệnh cài bón khốp. Pưng khu hên ók bệnh nao sảy lăm mo ók pớm lượt  xương nao sảy báu ngau họt 39 - 40 độ, cuông dan té 2 họt 7 mự, dón sảy dạk, pên mún man, ók mák. Nắc xưa côn bệnh mi xương lượt lằng, lượt chum cốc khoẻ, hạk ók lượt, chếp pùm, huyết áp dón lông, va báu đảy cấp cứu lợp tăn mi xương chi chuốp xiệt mo. Bệnh nao sảy lăm mo ók pớm lượt họt khạy hê mi vắc xin phong bệnh cánh hê mi dà dà hóm, luông chự phong bệnh phân lài cánh đảy lang đi lỏ khả tô nhung, tô manh ngau cánh chự báu hảu tô nhung khốp.

          Chự phong bệnh nao sảy lăm mo ók pớm lượt:

          Pên hổm pốc chu tàng lưng nặm báu hảu tô nhung khảu mưa sáy.

          Hạng tuận khả tô nhung manh ngau, va lưng nặm pên pói tô pà đí hàng sai sáư. Piến thái, xuối tao chương khòng lưng nặm chọp cắp nọi. Khuổm pưng tàng lưng nặm xia va báu sáư nặm, piến nặm nẳng bình sáư bók, sáư cừa kin, nặm măn, hoá chất khả tô manh ngau sáư bón nặm tun, bón sáư thuổi nặm mùn sáư tin hỉnh.

          Hạng tuận, pên vang, thók khuổm om hày báu hảu mi nặm, báu hảu tô nhung mi tang sáy xương chai, lọ, cổn chai ték, pứak mák pạo, om hày ték bín, cuông xe cáu, cốc mạy, cản baư mạy...  Chơ non pên càng rắn, nung xuổng xửa hy chự báu hảu tô nhung khốp cá tênh vên. Chóng hanh cạt kiên cắp ngành y tế cuông pưng chu bao dà hoá chất chự phong dịch bệnh. Chơ chuốp nao sảy hư pên pày cá cơ sở y tế vạy đảy khám cánh say dà chík bók luông dàu dà. Báu hao dàu dà nẳng hươn./.

                                      Thu Thuỳ ST - Hạnh dịch