Bai thứ 7 mự 22/3/2025

Pàng hội “Xền mương” khòng phủ Tay Đằm Sờn Là

-------------

Nền trống chiêng............

Lung Leo Dũng Nhi, côn hụ chang ma tang vằn hoá phủ Tay, dú nẳng bản Chạu Cọ, phường Chiêng Cời, thanh phố Sờn Là hẳư hụ,  “Xền mương” lỏ pàng hội báu xương đằư đút thiếu dảy cuồng puồng kìn đơi dú khòng phủ Tay, đảy tổ chức vạy mòng cong hẳư chu tàng pảy chự phủ côn, phạ chang đét chang phồn, dệt dượn khảu mạk mák pôi, bản khuống cạt sàn, pọm cằn khảm pộn dạk cha cánh tẳng tánh puồng kìn đơi dú nhương mự nhương chum yền cánh khặn chăn xưa:

Băng: “Xền mương lỏ hịt khòng khòng phủ Tay Sờn Là đảy tổ chức hạng pì. Cón nị, Xền mương lâng đảy tổ chức cuồng 5 mự, Xền bản đảy tổ chức cuồng 3 mự. Khay nị, Xền bản, Xền mương cọ tổ chức cuồng mự nưng thồi. Lằng chơ dệt hịt lẹo, pi nọng phằư cọ chi hiềm căm, cuồng 3 mự báu đảy khửn pá àu đùa, báu tắt pẳm mạy, báu khả sắt xính, báu tằm khảu,... vạu chùng lỏ chu côn pọm cằn dú hươn ỉn muôn, khắp xe thồi”.

Ngày té hung chạu, pi nọng cọ khả mù, khả cáy, àu pưng tàng chương hay khòng na, khảu cák, mák nuối ma vạy cống sơ. Pả Quang Thị Vánh, pì nị cọ đảy chi áo họt 70 pì lẹo, lỏ côn dần kìn dú nẳng bản Mé Bàn, phường Chiêng Cời hẳư hụ, pả cọ lài tưa đảy chôm hặp pưng pàng  hội Xền mương, mỏi pàng hội pả cọ hền lák cuồng chằư, hák va pọm muôn hòm pưa ngươn lang vằn hoá khòng chựa côn chảu cọ lâng đảy pi nọng chự hiềm cánh mả khày. Vịa pưng tàng chương khòng àu ma cống sơ nhương mự nhương mi lài tàng lài dong cọ hẳư hền puồng kìn đơi dú khòng côn dần nhương mự nhương đảy nho xùng xưa.

Băng: “Mự hền hền bản mương tổ chức xền mương xương nặn xum khỏi cọ chướng cằn ma chôm hặp, chu côn phằư cọ nghin muôn hòm, pọm cằn năng nẳng nị vạy phăng ải mò khấn tam, lằng nặn cho pọm cằn khắp xe chôm muôn”.

Quam ải mò tam.....

Lung Quang Vằn Ruồng, dú nẳng bản Tồng, Phường Chiềng Xôm, thanh phố Sờn Là, pì nị 86 pì, lỏ ải mò mi tiếng nhất phổng, lỏ côn tam khék mơi chảu nặm chảu đìn, pảu pú mưa lang, pưng côn mi cồng tánh bản là mương ma chôm hặp pàng hội, nhẳn pưng tàng chương lák mák xúc đảy lụk làn cống sơ.

Lung hẳư hụ, cón nị Xền mương hôm mi pưng hịt xương: Pàng tỏn Nang Tánh ma chôm hặp pàng hội, pả Một khấn xò bùn mày, hịt pày cài cau Mương cánh hịt vịt nặm xò bùn mày. Hák va, lằng ma, san hịt khong cọ đảy dệt huấn tển xìa, hák va hịt tam hư đảy chảnh thí cánh tục po. Pưa xương nặn, hịt nị mi xương lạk hy họt kỷ chơ đông hô.

Băng: “Cư mương phạ mi 8 thèn hư chảu đảy khék mơi mết, lẹo nẳng mương lum hư tênh mết chảu nặm chảu đìn cánh lài thánh thân ứn cọ đảy mơi mết; chảu mơi ma chôm hặp, ma kìn cánh nhẳn pưng tàng chương khòng đảy bản mương, lụk làn àu ma cống sơ, lẹo cụm cuồm hẳư bản mương, lụk làn phằư cọ hảo khặn mẳn dưn, dệt kìn mả khửn, hươn dảo úm ình ím po nò pọm.

Nền trống chiêng..........

Ngày lằng ngon dệt hịt lỏ ngon ỉn muôn, hôm mi pưng khù ỉn muôn xương lạk bài, tọt con, tó mák lẹ, tổ chức khắp xe, pày dử dàm, thàm kháo cằn. Đốp muộn pàng hội, chu côn chi pọm khắp khèn xe vong cánh kìn lảu xá cắp xiềng cọng xiềng cống phọn nương, muôn hòm./.

Thu Thuỳ - Thành dịch

Pi nọng chựa côn Mông pák quam tản hặc tản xương cài bai khắp tóp cằn

          Cuồng puồng kìn đơi dú khòng pi nọng chựa côn Mông, khắp tóp cằn lâng đảy khắp dan tổ chức pàng hội, chợ phiền cánh pưng chu pọ nả tọp hôm lài côn. Pưng quam khắp tóp cằn báu chư hịa lỏ quam khắp lạ, măn nhăng lỏ quam cuồng mốc cuồng chằư khòng côn khắp vạu khửn lang phắư chằư mon khòng chảu, dệt hẳư côn phăng nắt xường.

          Cuồng mỏi bai khắp tóp cằn, chăm va khắp khắp nẳng bón đằư cọ mi pưng khù lák khan riềng. Hák va tênh mết phák luông nắt xường khòng chảu họt côn phăng. Lỏ côn nưng lâng mặc khắp tóp cằn, chăm va cọ 50 lài pì lẹo, hák va lung Vừ Gà Nếnh cọ lâng đảy bạn phương cáo mơi pày khắp tóp cằn cuồng pưng mự muôn, mự chiềng. Lung Vừ Gà Nếnh-xã Cò Tong, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La hẳư hụ tứm:

          Băng: “ Pi nọng chựa côn Mông lâng mi pưng bai khắp ma tang báo xào, bai khắp chứ cồng ải êm, bók xòn lụk tảu cánh bai khắp cáo cha ma bản mương hươn quề. Lẹo đối cắp khắp tóp cằn, cọ mi lài tàng. Cốc khoẹ lỏ báo xào khắp tóp cằn, thứ 2 lỏ khắp ma khù khó mo dạk cha khòng phủ pền êm cánh lụh tảu; thứ 3, bók xòn lụk làn khâng ép học, mả khày dệt dượn, tẳng tánh luồng kìn đơi dú”.

Hát đối giao duyên………………

Khắp tóp cằn cọ mi lài luông. Luông cốc khoẹ, đảy 2 phái chào cắp cằn khắp tó pẹ tó xùa. Luông thứ 2, bùn đì đảy pọ cằn cuồng mự muôn mự hội, mự chiềng xương nặn khắp hẳư cằn phăng. Pưa xương nặn, mỏi tưa chơ khắp nẳng bón đằư, dan đằư hư quam khắp cọ vạu khửn lang chằư khòng phủ khắp. Ưởi Giàng Thị Đớ, xã Mương Băng, huyện Mai Sơn lỏ côn lâng chơ pày khắp tóp cằn tô:

          Băng: “ Pùn lan xum khỏi lỏ lâng khắp ma tang tản hặc tản xường cáhh nghịa hặc pi nọng. Cuồng mỏi xum hau phằư cọ đảy mặc men quén quam cằn, hák va pưa bùn số báu họt cằn báu àu đảy cằn pền phùa pền mia. Pưa xương nặn, xum hau mi xương àu khù nặn nhại pền quam khắp tóp cằn cắp côn ứn”.

          Khắp tóp cằn cọ mi lài ý nghịa. Pưa xương nặn pi nọng chựa côn Mông cọ mặc muôn nắt xường cắp khắp tóp cằn khòng chựa côn chảu. Lài côn cọ ép khắp té chơ nhăng nọi, chơ ké côn ma lỏ bók lau hẳư lụk làn. Pả Lầu Thị Thái-xã Chiềng Ngam, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La cọ men côn nưng xương nặn:

          Băng: “ Khỏi cọ mặc muôn nắt xường khắp pưng bai khắp khòng chựa côn chảu, xương nặn cọ ép khắp té chơ nhăng nọi ma tặm họt khạy, khỏi cọ lâng pày khắp tó cằn cuồng pưng mự muôn, mự chiềng. Báu chư hịa khắp lạ, lẹo nhăng bók hẳư pưng làn cuồng bản. Ma tang luông khắp, luông páu ken bằư mạy vạy pùn pàn lan nóm pảy chự cánh pếnh khày ngươn lang vằn hoá khòng chưa côn chảu. Cọ mi lài làn ma cá khỏi ép khắp, hák va mi làn cọ báu hụ khắp; pưng làn khạy cọ hền xum khỏi khắp tóp cằn cuồng pàng cưới cánh mự muôn, mự chiềng thồi, pày hay pày na cọ báu hền mi phằư khắp tóp cằn xương té chạu lẹo”./.

Nền hát…………

Vừ Chu-Huyền dịch