Nhẳn pao quyên đảy nhẳn danh chựa côn, piến chư, piến sính

          Cuông 54 chựa côn khòng Việt Nam, mi 53 chựa nọi côn, mi ngăn 14% dân số cá mương, kin dú phân lài nẳng phổng đin pu, phổng cuông lắc cày, đen mương. Mỏi chựa côn pọm mi hịt khong tong chặn, luông kin dú cắp văn hoá riêng. Cón nị, pi nọng chựa nọi côn phân lài lỏ au phua àu mia cuông chựa côn chảu. Ma khạy nị, nhinh trai chu chựa côn tư tang mặc men căn, àu căn, xương chựa côn Mông mi xương àu côn Tày, Kèo hương lài chựa côn ứn. Hák va, lằng chơ àu căn pên phua mia, mi lụk hư vịa nhẳn danh sính chư cánh chựa côn hảu lụk đảy pháp luật tặt pun nẻn nà. Điều 42 Hiến pháp 2013 tặt pun: “ Công dân mi quyên nhẳn danh chựa côn chảu, xủ quam êm ók, lựa quam pák vạy tiện tô. Điều 29 Bộ Luật Dân sự pi 2015 tặt pun: Côn mi quyên nhẳn danh lau chựa côn chảu cánh mi quyên cắp cơ quan hươn mương mi chức quyên nhẳn danh lau chựa côn va chơ xương nị: a) Nhẳn danh lau toi chựa côn khòng ải êm ók báu cọ êm men 2 chựa côn lák căn; b) Nhẳn danh lau toi chựa côn khòng ải ók báu cọ êm ók va lụk liệng cọ nhẳn danh đảy ải êm ók khòng chảu. Vịa nhẳn danh lau chựa côn hảu côn té tục 15 pi họt cỏng 18 pi đảy côn nặn xôm chàư.

          Vịa nhẳn danh chựa côn pâng sáư khoản 2 Điều  29 Bộ Luật Dân sự pi 2015: “ Côn ók ma đảy nhẳn danh chựa côn toi chựa côn khòng ải ók, êm ók. Va ải ók, êm ók men 2 chựa côn lák căn hư chựa côn khong lụk đảy nhẳn danh toi chựa côn khòng ải báu cọ êm ók toi luông xôm chàư khòng ải êm ók. Chỉa lai nhẳn danh lau chựa côn toi tặt pun nẳng Khoản 1 Điều 47 Luật Hộ tịch pi 2014, cài nặn côn nặn đảy khặn khang bía chỉa khài toi mẫu cánh chỉa lai mi nuống pan hảu cơ quan đăng ký hộ tịch; Chỉa chứng minh chựa côn khòng chảu cánh ải êm. Lung Tráng A Phù, cón nị lỏ Phó Chủ tịch MTTQVN tỉnh Lao Cài hảu hụ:

           “ Đối cắp pi nọng chu chựa côn xương Tày, ải lỏ chựa lài côn, êm lỏ côn Tày chơ mi lụk tảu ók ma mi xương àu toi họ sính khòng êm, chựa côn khong êm.”

          Đối cắp lan nọi chuốp ải êm vang xìa, hê nhẳn danh đảy ải êm ók cánh đảy nhẳn dệt lụk liệng hư đảy nhẳn danh chựa côn  toi chựa côn khòng ải liệng báu cọ êm liệng toi cha van khòng ải êm liệng. Va mi to ải liệng báu cọ êm liệng hư chựa côn khòng lan nọi đảy nhẳn danh toi chựa côn khòng côn nặn. Va lan nọi chuốp ải êm vang xìa, hê nhẳn danh đảy ải êm ók cánh hê đảy nhẳn dệt lụk liệng hư đảy nhẳn danh chựa côn toi xo vay khòng côn dệt cốc bón liệng đù lan nọi nặn báu cọ toi xo vay khòng côn đang tạm liệng đù lan nọi chơ pày đăng ký khai sinh hảu lan nọi. Xương nặn, nhẳn danh lau chựa côn lỏ quyên nưng cốc chính khong tưng côn đảy pháp luật pảy chự. Cánh vịa nhẳn danh nị đảy Uỷ ban dân mương huyện bón đăng ký hộ tịch cón nị báu cọ bón kin dú khòng tựng côn mi chức quyên kẻ khày vịa piến thái, sảng panh hộ tịch công dân Việt Nam tục té 14 pi táo khửn.

          Chơ đảy nhẳn danh chựa côn toi chựa côn khòng ải báu cọ êm hư côn nặn ók ma mi xương àu sính khòng ải báu cọ êm, Sính, chư kem pày toi khòng lan nọi đảy nhẳn danh toi cha van khòng ải êm toi tặt pun khòng pháp luật dân sự cánh đảy biên cuông bía chỉa khài đăng ký khai sinh; va ải êm báu mi cha van báu cọ báu cha van đảy, hư nhẳn danh toi hịt khong. Toi lung Tráng A Phù cắp san chựa côn ứn vịa piến sính, chư po lê báu hên ók.

           “ Đối cắp côn Mông té cón ma họt khạy hê mi piến thái họ sính xương nặn, piến chư té cón ma họt khạy cọ hê hên. Xương chư phủ nị đảy ải êm púk hảu, piến chư hư po lê báu hên, báu mi. Xương sính Vàng é piến sính Giàng hư báu mi sắc tưa. Chựa côn Mông lỏ pên xương nặn.”

          Pâng sáư khoản 1, Điều 36 Nghị định 158 khòng Chính phủ ma tang đăng ký cánh quản lý hộ tịch tặt pun hư: Piến sính, chư cọ đảy đăng ký men cuông sổ đăng ký khài sinh cánh bản chính chỉa khài sinh, hák va côn mi lang áo piến chơ mi vịa xôm đáng men toi tặt pun khòng Bộ Luật Dân sự” cánh Điều 37 tặt pun: “1. UBDM cấp xã, bón đăng ký khai sinh cón nị mi chức quyên kẻ khày vịa piến thái, sảng panh hộ tịch hảu côn cỏng 14 pi cánh tứm ten hộ tịch hảu chu côn, báu păn chék pun lan: 2. Uỷ ban dân mương cấp huyện, lẹo cuông huỵện nặn mi côn cọ đăng ký khai sinh cón nặn, mi quyên kẻ khày vịa piến thái, sảng panh hộ tịch hảu côn té tục 14 pi táo khửn cánh nhẳn danh lau chựa côn, nhẳn danh lau côn nhinh hư va trai, tứm ten hộ tịch, xỏm panh hộ tịch hảu chu côn, báu quan va pun lan đàư.

          Điểm a, khoản 1 Điều 27 Bộ luật Dân sự pi 2015 cọ tặt pun côn mi quyên xo vay cơ quan hươn mương mi chức quyên công nhẳn vịa piến họ sính, chư cuông vịa “ Vịa xủ họ sính, chư nặn dệt lông cắp côn ứn, mi hại họt quyên cọ xương khù lợi đì men toi pháp luật khòng côn nặn.

                                                                   Giàng Seo Pùa - Hạnh dịch