Bàn Văn Đức – côn chự hiêm văn hoá côn Dạo

          Lỏ học tro khòng họ sính Bàn - họ sính nưng khòng côn Dạo Tiền nẳng Vân Hồ, Sơn La, đảy pảu pú chiên cái hai vạy, ngay té nọi lung Bàn Văn Đức hák nan chàư bấng đu pưng pặp sừ Dạo té chạu. Ók pi 1968, hák va lung Đức cọ mi chi áo họt 30 tàng pặp tẻm xư Nôm Dạo, lài pặp mi hạng họi pi cánh lung đôn hụ đảy nọi nhất 15 pặp. Lung Đức hảu hụ; Pặp sừ đảy păn ók pên lài tang. Phú cốc khọe lỏ pặp sừ giáo khoa, xủ hảu vịa bók xư mi 15 pặp, păn ók pên 3 ngon: ngon cốc khọe mi 6 pặp ( tô ma cốc cò khòng côn Dạo), ngon thứ 2 lỏ bók xon phủ côn hôm mi 6 pặp; ngon thứ 3 vạu ma luông dệt côn. Phú thứ 3 lỏ quam tô “ Tồm dung sâu”. Phú nị mi 2 pặp, pặp thứ nhất dom hảu họ sính Bàn; phú thứ 2 dom hảu họ sính Lý, Đặng, Triệu, nhăng to đàư lỏ pưng bai khắp, quam tô ma tang báo xao, luông dệt dượn. Nọk nặn ók nhăng mi lai pặp ứn tô ma quam tô té chạu té lài, sổ đù mự, pặp sừ ma pưng bai khắp sán chơ dệt lang báu cọ chơ cưới đòng.

          Chau lo ma tang vịa pi nọng chựa côn Dạo hụ sừ Nôm Dao nhăng áo nọi, cài 20 pi, pi đàư lung Đức cọ khày 2-3 lớp, mỏi lớp mi té 30 họt 80 học viên ma ép, học viên nóm nhất lỏ 10 pi, học viên ké nhất lỏ 75 pi đảy lung Đức bók xư báu àu ngơn:

           “ Khỏi mong cong chu côn Dạo pọm hụ quam Dạo, hụ đôn, hụ tẻm xư nôm Dao, hụ khắp pưng bai khắp Dạo vạy hụ đảy ngươn lang khòng chảu. Pưa xương nặn 20 pi ma khỏi cọ khày pưng lớp ép sừ Nôm Dạo, khày lớp ép đảy khày ók chơ tênh cưn hák va pi nọng cọ chôm choi. Phaư cọ muôn hòm, cánh tin chưa chi ép đảy quam pá, xư tẻm cánh pưng bai khắp khong chựa côn chảu. Ặn lỏ luông hanh vạy khói xứp tam chóng hanh xưa máư cuông vịa chiên cái bók xừ Nôm Dạo hảu pi nọng bản khuống.”

          Cắp luông hụ chang ma tang sư Nôm Dạo cọ đảy ép té cón, lung Đức tọp hom sáo hụ nghiên cứu quảng lậc ma tang xư san, văn hoá côn Dạo cài pưng pặp sừ. Cuông pặp sư cáu té chạu cọ vạu ma lài khù, xương nặn lung păn pên tựng ngon nọi vạy đôn ngai, hụ ngai cánh chứ cặt. Cắp luông xỏm panh khòng lung, côn ép hụ to đôn đảy sư Nôm lỏ mi xương hụ cánh dệt toi. Pưa xương nặn cuông dan 3 họt 5 bươn, đảy lung Đức chực chau bók, pưng học viên mi xương đôn, tẻm đảy sư Nôm Dao.

  Hụ khắp 63 tàng bái khắp khòng chựa côn chảu, lung Bàn Văn Đức cọ dom lai dan chơ vạy bók khắp - khắp páo dung báu àu ngơn hảu lài côn mặc muôn cắp văn hoá Dạo nẳng pưng xã cuông cánh nọk huyện. Lai côn Dạo đảy lung bók khạy cọ hụ khắp quam Dạo. Lung Tặng Quốc Khánh, dú bản Phiêng Đón, xã Tân Lập, huyện Mộc Châu va:

           “ Say Đức mặc muôn nắt xương cắp hịt khong tong chặn khòng côn Dạo, ngươn lang văn hoá Dạo báu vang xia đảy. Cón nị khỏi toi ép lớp khắp báo xao, hôm mi 40 côn, ép to tênh cưn mự thứ 7 hák va đảy say Đức coi bók năm chăm nẻn. Dọn ơn say lài pưa say nắt xương xương nặn vạy pảy chự ngươn lang văn hoá khòng chựa côn Dạo”.

          Té pưng lang đi nị, lung Bàn Văn Đức chóng hanh chiên cái bók xừ Nôm Dao hảu pi nọng bản khuống nẳng san tỉnh nọk Sơn La, bón mi pi nọng Dạo kin dú.

          Pi 2012, Trung tâm pưa luông mả khày nà mẳn phổng đin pu, khong Liên hiệp Hội Khoa học kỹ thuật Việt Nam đảy tánh ók, cắp thành viên lỏ pi nọng chựa côn Dạo khòng 7 tỉnh Nghệ An, Sơn La, Hoà Bình, Yên Bái, Bắc Giang, Thanh Hoá, Quảng Ninh. Trung tâm mi nả vịa uôn pa, choi dừa vịa khày pưng lớp bók xư Nôm Dạo cánh cấp chứng chỉ. Lung Đức đảy bau dệt uỷ viên Trung tâm cánh lỏ côn chực chau dịch cánh soạn phú pặp sừ giáo khao 15 pặp dệt tư liệu bók xư hảu pưng lớp ép nị. Lung Bàn Văn Đức tô:

           “ Khỏi chi xứp tam chóng hanh xưa máư cuông vịa chiên cái bók xư Nôm Dạo hảu côn Dạo cánh pưng côn mi lang áo ép khắp quam Dạo. Ngai lỏ đảy cấp nừa pọm xôm chàư choi dừa hảu khỏi khày lớp bók xư Dạo. Hák va khay nị xừ Nôm Dạo nẳng tỉnh Sơn La hê đảy công nhẳn cấp chứng chỉ. Khỏi mong cong cấp nừa xứp tam tạk khu ngai đi chấp năm  dự án công nhẳn cánh cấp chứng chỉ hảu cán bộ, công chức cấp xã táo khửn cánh pưng côn mi lang áo ép xừ Nôm Dạo xương lài địa phương.”

          Lung Lương Văn Hùng, Bí thư đảng uỷ xã Vân Hồ huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La hảu hụ tứm: pi nọng chựa côn Dạo nẳng xã khay nị đang chấp năm đi nả vịa pảy chự cánh pếnh khày ngươn lang văn hoá khòng chựa côn chảu, lưn xưa lỏ chự hiêm xừ tẻm. Cánh lang đi nặn mi cá công hanh cóp hôm khòng lung Bàn Văn Đức:

           Nẳng cuông phổng mi lung Bàn Văn Đức lỏ côn hụ chang, pảy chự đì văn hoá khong con Dạo. Cắp trách nhiệm khòng chảu chăm va lung báu mi ngơn công cuông pưng chu khửn lớp hák va lung cọ muôn chàư bók sừ hảu pi nọng. Pọm cắp pi nọng Dạo, xum khỏi mong cong pi nọng chựa côn ứn chi xứp tam pếnh khay quam pák, xừ tẻm khòng chựa côn chảu. Pếnh khày pưng hịt khong tòng chặn khặn chăn vạy puông kin luông dú nhẳn pao ma tang kinh tế, chự hiêm đảy ma ngươn lang văn hoá.

          Nan chàư coi chự hiêm cánh pếnh khày ngươn lang văn hoá té chạu té lài khong côn Dạo, lung Bàn Văn Đức cọ hung nả ma tà đảy Chủ tịch mương nhôm xỏng chư xiêng nghệ nhân ưu tú. Ngon thưởng quý panh lỏ luông hanh vạy lung xứp tam chự hiêm cọ xương chiên cái ngươn lang văn hoá vạy hảu chua lụk đơi lan báu hảu mụt luội xìa.

                                                                                                                                              Chẻo Thu - Hạnh dịch