Prŏng prông prôa dêi hdroâng Rơđế
Chủ nhật, 04:00, 04/08/2024 H’Za Wut/VOV Tây Nguyên H’Za Wut/VOV Tây Nguyên
VOV4.Xơ Đăng - Xuân môi tiah mâu hdroâng kuăn ngo ki ê a Tây Nguyên pakĭng chêng koăng lơ hơkâ ki nong pro ƀă kéa kơpôu, tơmeăm xah hêi dêi mơngế Rơđế hmâ pro ing pơlái, kơlá, phêa ki chiâng xêh tung kong. Ƀă idrâp chuât ƀă túa ki xah rêi rêm túa prôa ga pơrá phá dêi pó, pơrá ai tơdroăng ki lĕm ro krê xêh. Tung mê, ai prôa cho tơmeăm xua vâi krâ kơnốu hmâ mơjiâng ƀă rêi vâ mơhno tối ‘na tuăn mơno tơchĕng tơmiât ƀă tơdroăng ki khéqa ro tung rêh ối. Pôa Y Dũ Êban, hmâ krếo cho Pâ Đam, 57 hơnăm, ối a ƀuôn Sut Mđưng, cheăm Čư̆ Suê, tơring Čư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak kô ai tối ‘na prôa dêi mơngế Rơđế.

Vâi krâ-nhŏng o klêi hmâng idrâp prôa dêi pôa Y Dŭ Êban ối a ƀuôn Sut Mđưng, cheăm Čư̆ Suê, tơring Čư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak rêi.

Ƀă idrâp prôa ki prông, chía vâ tế prông a ‘nâi iâ, idrâp chuât ôh tá xơtó tơkéa lâi, mâu vâi rơtăm hdroâng Rơđế hmâ rêi prôa vâ mơhno tối tơdroăng ki tuăn hiâm tơná tơmiât tơchĕng, malối, tơdroăng vâ tơpui tơno, pro tơhmâ ƀă vâi droh. Prôa ki kố hmâ rêi drêng ai mơngế hơdruê tiô tơdrá Kưt, cho tơdrá ki chôa ‘lâng, mơngối ton, chhâk hơngế. Pôa Y Dũ Êban ai tối tiah kố, bu ai to mâu vâi rơtăm xo ki chiâng rêi prôa ki kố; prôa ki kố ga vâ môi tiah têng nêng mê iâ, vâi hmâ djâ rêi u tíu lâi xuân hôm, tung hngêi, tung pơlê, a hngêi kân, pá gong, tíu lâi xuân chiâng. Prôa ki kố cho tơmeăm ki vâ tơdjêp, pro chiâng tơhmâ pơla mâu vâi droh rơtăm tung pơlê.

“Hdrối nah, prôa kố hmâ xúa vâ rêi tung mơdĭng to hngêi nếo. Ai ngế ki hơdruê, rơngê kưt. Ki má péa nếo, ôh ta xê to tơdroăng rêi hơniâp ro to hngêi nếo, vâi rêi prôa kố a kơchôk hngêi a peăng xêi, ai khía pêi ho hói. Drêng tung tuăn mơno tâ tơdroăng ki hơniâp ro lơ ai mâu tơdroăng ki sôk ro vâi xuân xúa prôa kố vâ rêi”.

Drêng rêi prôa, vâi rơtăm ối lung long, kŏng pá hơ-ếo tiê a toăng ga, kŏng pá hơ-‘vá vâi rêi prôa, tơdrêng amê, kŏng peăng pá hơvá xuân ai drêng kơdât, drêng lôi a plôi prôa, vâ idrâp ga chuât pơrá phá, drêng tot, drêng mơngối. Ƀă mâu prôa ki ê, plôi dêi prôa kố ga thăm pro idrâp prôa chuât xơtó, ing plôi ki mê vâi xuân hmâ kơdup dêi plôi a klêa dêi ngế ki rêi mê. Pôa Y Dŭ Êban tối ăm ngin ‘nâi, mơngế Rơđế hmâ mơjiâng pro prôa ƀă kŏng, klêi mê, vâi ối xúa pêt xot vâ pơklep plôi ƀă toăng phêa.

“Vâi krâ pro prôa kố hmâ pro ing klŏng phêa ki kân, a kríu klŏng mê vâi pơkrâ ƀă môi to loăng ki kŭn ai pong truăm vâ ‘mot kơxái. Pêa pâ krí prôa mê vâi pơkrâ môi to plôi khăng ki kân, tâng plôi rế kân idrâp chuât ga thăm rế chuât xơtó ó tâ. A tơnông prôa mê ai 5 kơlo ki vâ tiê vâi hmâ pơkrêa ƀă pêt xot. Mơngế ki rơkê pro prôa, ai tuăn hmâng rơkê, hleăng, vâi kô tơ’lêi vâ pro prôa ki kố. Tâng pro sap ing kơxo troh a kơxêi kô klêi môi to prôa”.

Idrâp prôa kô ôh ta xê tiô tơdroăng ki pơkâ mơnhên ki lâi ôh, mê cho tơmâng ngăn to tơdroăng ki rơhêng vâ pro dêi ngế ki vâ xah mê, ƀă ing tơdroăng ki pro tiah mê, ga thăm rế chiâng ai tơdrá rơngê dêi mơngế Rơđế. Pakĭng tơdroăng vâ tối dêi hiâm mơno tơná ƀă idrâp tơdrá prôa, tơdroăng pro tơhmâ pơla droh rơtăm, mê prôa ối cho tơmeăm xah hêi tung tơdroăng pêi chiâk pêi deăng, tơdroăng ki vâ pro pơro tah lôi ki tơbrê tơbrêh. Idrâp chôa ‘lâng, prông prŏng, xuân vâ pơlông ăm dêi kuăn ‘nĕng, cháu cháu koi hlâk. Pôa Y Dŭ Êban tối ăm ‘nâi:

“Rêm pơlê cheăm pơrá ai xêh tơdrá prôa ki phá dêi pó. Ngăn tiô kơ tơdroăng ki rơkê plĕng dêi rêm ngế. Xuân cho môi ƀai tơdrá ki mê tâng ngế ki rơkê tâ mê idrâp rêi prôa kô chiâng ro tâ nếo, ki rơhêng vâ tối tâng ngế ki rơkê hên, mơhno tối ing tơdroăng ki rêi prôa mê kô pro ăm tơdrá thăm rế ro ó tâ”.

Mơngế Rơđế hâk git ƀă mơjo dêi prôa, ta xê to vâ mơhno tối tơdroăng ki hơniâp ro, hmâ achê, veăng achê dêi pó ƀă tơdroăng rêi prôa tiô túa ki ki mơđah dêi pó. Drêng vâi hiăng rêi prôa mê, tung hiâm mơno ngế ki rêi tâ hơniâp ro, piu hiât lôi tơdroăng ki khéa hơ’nêng, tơdroăng ki tơbrê tơbrêh tung rêh ối. Hdrối nah, tâi tâng mâu rơpŏng hngêi dêi mơngế Rơđế pơrá ai prôa, ƀă a mâu pơlê cheăm ai hên ngế pơrá ‘nâi troh prôa. La tiô tơdroăng ki hiăng mơnhông tung rêh ối pơlê pơla chal nếo, hên ngế hiăng  piu hiât lôi idrâp prôa dêi hdroâng kuăn ngo tơná. Mê xuân cho tơdroăng ki tô tuăn ó khât dêi mâu vâi krâ ki rơkê tung pơlê pơla hdroâng Rơđế. Pôa Y Dŭ Êban ai tối tiah kố: “Xo ah hmôi hôm ‘nâi ai kơbố ah ki vâ chiâng mơjiâng pro prôa hdroâng kuăn ngo lơ ôh?”, “Idrâp prôa dêi kuăn ngo hôm ối chuât xơtó tung pơla pơla lơ ôh?”.

“Ngế ki lâi vâ hriâm rêi prôa kố a kô hnê hlối ăm vâi ki mê. La á hlo, vâi rơxông nếo nôkố tơkuăm hriâm ƀă lăm tăng liăn ngân vâ mơnhông tơdroăng rêh kâ ối. Thăm nếo ôh tá tŭm liăn ngân vâ gum ăm dêi kuăn cháu i hriâm. Dế nôkố, preăng ai mơngế ki chiâng pro prôa, ai pơlê ‘nâ bu ối to lâi ngế, ai pơlê ‘nâ ôh tá ai ngế ki lâi chiâng pro prôa xếo. Kố xuân cho tơdroăng ki khéa hơ’nêng ƀă pói  tơngah tung pơlê pơla pin mơ-eăm pơtối rak vế. Tâng ôh tá vâ rĕng hnê tối ƀă rak vế tơmeăm khoăng vâi krâ nah, mơni kô hía hlối tơdroăng ki kơnía git dêi vâi krâ nah”.

Idrâp chuât dêi prôa ti xê to tơdroăng vâ pơro, môi tơdroăng ki hơniâp ro ôh ta păng lôi tung tơdroăng rêh kâ ối dêi mơngế Rơđế, tơ’nôm amê, cho troăng  tơdjêp ki nếo ăm khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo Rơđế.

H’Za Wut/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

Bi mni kơ Awa Hô
Đơs git oh, git bi
06/05/2025
Jreng Jrong
30/03/2024
Tanh bĕ dra hiam
22/03/2024