Pathau mik va song tong abih gauk!

Dalam dom thun jiak di ni, bruk iek glang pren yava, iek ruak ka bhap bini di tỉnh tapen negar Kon Tum hu rilo jak jeng prong. Praong di abih lac mạng lưới y tế meng tỉnh tal puk palei hu sangka buh jien padang ngak, ilamu di dom  y bác sĩ dak harei dak tagok glong. Min, meng bruk patagok ni nyu ngak ka gah y tế di  tỉnh dang anak dom kan kandah, tavak tavaiy meng cơ sở vật chất tal menuac ngak.  Khoa Điềm, urang vak di rayo sap ndom VN daok di bhum Tây Nguyên hu kadha vak brei thau ka bruk tavak tavaiy ini di Kon Tum.

Hu padang tagok meng 9 thun dahlau di ban sit  Plei Kần, huyện biên giới Ngọc Hồi, Sang iek ruak Đa khoa bhum Ngọc Hồi, hu ba tame pandar labaih 3.400 kỹ thuật bahrau, yau dalam bruk ndik tapui, phụ khoa, đơn nguyên sơ sinh song hu dom kỹ thuật vượt tuyến. Bruk ni hu dong ka sang iek ruak mek hu hatai jia di labaih 200 ribau bhap bini daok di 4 huyện: Đăk Glei, Ngọc Hồi, Đăk Tô song Tu Mơ Rông. Dok rong anek kamei blac raih pruac labaih di sang iek ruak,  saai Nguyễn Thị Đào, daok di xã Đăk Môn, huyện tapen negar Đăk Glei brei thau, saai jang yau rilo menuac dalam bhum, biak sahaneng? hatai tuk drei atau urang dalam sang mai iek ruak di labik ni:

 “Meng bác sĩ tal dom  anai  y tá, điều dưỡng thei jeng abih hatai, bui sambai taduan raok urang ruak. Iek glang tangi sua ginup abih. Labik iek ruak hacih saat, tani tanat song abih hatai iek ruak”

Bui sambai meng dom siam mekre mek hu dalam bruk iek glang pren yava, iek ruak ka bhap bini, sang iek ruak Đa khoa khu vực Ngọc Hồi jeng dang anak bruk quá tải. Khoa Nội-Nhi tuk padang ngak hu 60 khaghe min njauk pabak tame 50 khaghe ndih iek ruak tra. Bác sĩ Nguyễn Hữu Thâm, Giám đốc Sang iek ruak Đa khoa khu vực Ngọc Hồi brei thau, bruk quá tải hu meng 5 thun ini mai, urak ni jeng sa cuang kandah praong ka sang iek ruak:

 “Meng quá tải cơ sở hạ tầng dui tui rilo kan kandah karei,  dalam nan hu bruk  thu dung điều trị, bruk iek glang urang ruak yaok harei,  bruk mbang menyum ka urang ruak, bloh bruk  vệ sinh nyu dui tui. Meyah dui atah yau nan,bruk njauk hatai di urang ruak meda patrun”.

 Gam song bruk quá tải cơ sở hạ tầng, kurang menuac ngak jeng lac bruk daok rah tabiak di dom labik iek ruak công lập di tỉnh Kon Tum. Lac sang iek ruak dang dhi 2 hu 27 khoa chuyên môn song 7 phòng chức năng, bruk kurang menuac ngak dok lac bruk di tong abih dom  khoa, phòng di sang iek ruak Đa khoa tỉnh Kon Tum. Hu padang tagok atah di ni 4 thun, Khoa Ung bướu di sang iek ruak hu 20 khaghe ndih iek ruak min tuk halei jeng hu jiak 30 urang ruak.. Bác sĩ Đinh Hữu Hòa, Phó Trưởng Khoa Ung bướu brei thau, yaom lac dak harei dak hu rilo menuac mai iek ruak, min meng harei padang tabiak mbiah tal urak ni  bác sĩ di  Khoa dahlau hadei jeng lac 3 urang:

Kayua hu takik bác sĩ nan ye khol hulin kham merat sa urang ngak biak rilo bruk . Min  tui bruk di Kon Tum song bác sĩ takik yau nan, khol hulin yaok  bác sĩ njauk ngak biak rilo bruk . Sa bác sĩ meda ngak Ngoại, meda ngak Nội. Nan lac gah  bác sĩ, daok gah điều dưỡng jeng kan kandah.

Dalam tuk (nan,) urang mai iek ruak di sang iek ruak Đa khoa tỉnh Kon Tum oh padeih patagok, pagap yau thun 2016, tagok jang labaih 36.400 mbang dut song thun 2014; urang iek ruak nội trú tagok labaih 4.300 mbang; urang blai draih tagok labaih 400 mbang, ye rilo thun tapa sang iek ruak jeng oh ka hu pabak biên chế. Tui Bác sĩ Võ Văn Thanh, Giám đốc sang iek ruak, brei (hu) pabak tame 215 urang, nan lac brei hu riojang jaik meteh dom biên chế urak ni, menuac ngak di sang iek ruak đa khoa Kon Tum meng  pabak hu quy định di Thông tư liên tịch ka 08 thun 2007 di mintri Nội vụ- mintri Y tế. Bruk urang ngak kurang biak rilo dok  ba tal dom kan kandah prong  ka bruk chuyên môn jang yau  chất lượng iek ruak

 “Bruk kurang rilo menuac ngak meng livik mai daok ngak kan kandah biak prong tal bruk ngak di sang iek ruak. Pagap yau bruk parabha menuac trực, bloh rami ramik tuk vak padeih bù, tuk vak padeih phép biak kan kandah .”.  

Gah Y tế Kon Tum dok dang anak bruk kan kandah nan lac, tuk paglaong hu chất lượng iek ruak ye urang ruak mai iek ruak biak rilo, sang iek samar quá tải. Bloh tuk sang iek ruak quả tải, chất lượng iek ruak mbuan si trun nao. Tok hu bruk kham merat di gah y tế saoh oh ginup piah duah jalan tabiak truh bruk  kan kandah ni./.