Atah di ni 12 thun, dalam tuk oh hu jien ngak jalan nding ba ia ka bein cà phê di drei, saai  Y Yơi (ndih tapui thun  1968) daok di palei  Gri, xã Chư Đăng Ya, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai brei ka sa urang dalam huyện pah 2 ha taneh ngak puh di sang drei ngan song yaom biak lap lac 30 triệu dalam 15 thun.

Meng nan tal ni, tok dok 3 sào taneh ngak padai song 5 sào taneh bein, duik pasang saai gleih glar piah kuhria ginup mbang ginup huak ka 5 urang anek di drei. 12 thun brei pah taneh lac 12 thun nao ngak mbang pah di angaok taneh di drei, song jeng lac 12 thun sang sa-ai taduan brah dong dalam dom bilan cang yuak. Min biak duh hatai jang nan lac eik lipa, kathaot rambah nyu dok tui takai, ngak ka dom anek di saai oh khin nao bac.

 “Pah lavik thun lo, oh jeng. Urak ni drei kuhria tabiak lac mboh oh jeng. Meyah mek veik taneh, drei ngak ye, oh brei pah tra. Urak ni rambah lo, oh hu hagait ngak, harei lei jeng nao ngak mbang pah ka urang, ngak nong mbang oh ginup tra. Gleih glar, anek bhik dok di sang abih, anek bac tal tal 7 lac klak bac ye.

Oh kanan tukvak  brei pah, bloh njauk urang pah nyu meblah mek quyền pandar tanehar lac bruk di sang ong Siu An, daok di palei  Kó, xã Chư Đăng Ya, huyện Chư Păh. Tui  harak sanya hu vak tangin di 2 gah, ong Siu An brei sang ong Nguyễn Văn Hồ daok di xã Chư Jôr, huyện Chư Păh pah 5 ha taneh dalam  10 thun kurhia meng thun  2002. Min abih tukvak pah, mboh ong Siu An var tukvak sanya,  ong Hồ eng drei nao tal  Phòng tài nguyên môi trường huyện Chư Păh khan lac taneh ni taneh ong peih bilau, bloh ngak harak chứng nhận quyền pandar taneh. Biak patuah hadei di nan, hu bruk dong di gah chức năng, taneh hu bayar veik ka pô di nyu.

Anak meta mboh lac, bruk brei pah taneh di  huyện Chư Păh nyu tamuh tabiak dom bruk bo jabat khik ramik karja song khik caga adat hukum gaok kan kandah dalam langyah. Ong Lê Xuân Dũng, trưởng phòng Tài nguyên Môi trường huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai brei thau:

 “Yau  bruk di ong Siu Phang daok di  xã Ia Ka, dahlau di tuk brei ka anek, ong hu brei ka urang pah labaih 20 thun piah pala cà phê. Anek nyu chuyển nhượng ka urang karei. Nyu pagam tal drap ar di urang karei, taneh di urang karei, nan lac bruk kan kandah, pathau gauk tabiak tòa biak ralo. Patrun quyền pandar taneh di urang  jeng lac ngak suan. Meyah UBND dom  xã patrun patakik ye urang tabiak langiu  công chứng.”

Tui kuhria mboh oh ka ginup abih, Urak ni di huyện Chư Păh hu labaih  400 bruk brei pah labaih  250 ha taneh pala drak song lac  huyện hu taneh brei pah rilo dang ka  2 di  Gia Lai. Anak meta di labik ini mboh lac, xã Chư Đăng Ya lac labik hu taneh brei pah pala drak rilo di abih, urak ni jeng lac sa palei hu sang kan kathaot  rilo di abih, kan kandah di abih dalam bruk peih ngak dom tanut padang ngak palei pala bahrau. Ong Nguyễn Văn Nội, Akaok  Ubbhap bini  xã Chư Đăng Ya brei thau, urak ni di labik ni hu jiak  14 ha taneh glai njauk lih mek bo sa meteh dom taneh nan lih mek meng dom urang brei pah taneh ba tal bruk kurang taneh pala drak.  

“Bruk brei pah taneh, oh hu taneh pala drak lac sa dalam dom makna prong ngak ka puk palei rilo thun gamtabiak truh kathaot suai damuai, boh sang kan dok rilo. Padang ngak palei pala bahrau ye urang nong brei hu taneh. Urak ini ba bruk ngak mbang ka mik va bangsa takik kathaot ni piah duah hu jien ye oh hu jalan halei karei lingiu di bruk mek veik taneh piah pala drak, patagok kinh tế.”

Tui pasang iek di Hội đồng bhap bini tỉnh Gia Lai, kuhria tal puac thun  2017, dalam tỉnh hu labaih  2000 boh sang urang bangsa takik brei pah jiak  1900 ha taneh pala drak. Njauk duh hatai lac, hu oh takik dalam nan chuyển nhượng gam taneh hu karja dong tui sarak meng thun 2004 nao dahlau deih, song daok kurang veik taneh pala drak. Makna prong lac jalan krong ribong kurang takik, gam song ilamu pala drak beir ngak ka bhap bini labik ni oh ka thau jalan ngak kein laba di angaok taneh di drei. Ong Nay Kiên - Phó Chủ tịch Ubbhap bini  huyện Chư Păh ndom lac, patrun bruk brei pah taneh nan lac bruk kan kandah  :

 “Jalan ngak  lac thâm canh song ia pruh. Ngan song dom bhum oh ginup ia, brei kuhria tal bruk salih ye. Di huyện drei lac phun bời lời. Bhum taneh halei mik va hu ia ye pala đông xuân, ngak padai 2 vụ. Meyah drei hu pathau khan, drei hu ngak ginup jalan min bruk krong ribong di Tây Nguyên oh siam ye oh langyah hagait hu.

Lingiu di bruk paglong ilamu pala drak, duah phun pala ka nyu lagaih, dom gah chức năng di  Gia Lai njauk hu jalan ngak siam dalam bruk padang ngak dom kraong ribaong ba ia, dong ka bhap bini bhum bangsa takik meda ngak hu kein laba di angaok taneh riya di drei./.