Bei la-u meda ngak jeng rilo pandap mbang Bhian randap yau tuk, cuh, hấp atau ngak ia bai… Mbang bei la-u siam ka pren yava, kayua nyu meda ngak brei trun kilo, dong pasang iek hu saradang dalam darah, pacang căng cơ, chuột rút…Urak ni, bei la-u hu yaom nan ye urang pala biak bui sambai. Kadha “Urang ngak hamu cong thau” harei ni, daa mik va song tong abih gauk duah thau bruk pala song iek glang ka bei la-u tabiak rilo baoh:
Taneh pala
bei la-u pala hu angaok rilo janih taneh karei di gau, min phun tamuh siam di abih tuk pala di taneh pasoh, mbuan tathuak ia. Drei meda blei taneh ngak bloh atau lai taneh song khak limo hoai mục, khak menuk, khak trùn quế, kanduh trấu, xơ dừa, than bùn, mùn hữu cơ… Njauk buh haloh song chu bloh cambu meng 7 - 10 harei dahlau di tuk pala piah pahacih dom anek ruak dalam taneh.
Drei meda pandar chậu, khay, thùng xốp hu dalam sang piah pala bei la-u Njauk caik hatai lac : Ala đáy khay brei paluh pahong piah tathuak ia.Meyah pala bei la-u dalam thung xốp, xô chậu atau mbao cuah brei palih ruah janih thùng dalam 1m. Meyah pala thùng xốp ye pandar 2 thùng xốp dak tagok gauk, paluh pahong bloh tauk khang 2 thùng tagok gauk ka nyu glaong, dalam piah pala be
Pajaih.
Bei la u hu 2 janih lac bei patih saong bei ngu. Bei bhian hu pala meng boh . Palih boh pajaih tamuh meng 5 - 6 bilan, trak meng 1 kg tagok, samu gauk, oh saluah, oh hu halak palai kiak.
Mek to cakak mụt ngak pajaih, hadei di tuk cakak mụt pajaih ye tut mbaok cakak di candiak bei la u tame xi măng thu atau cu tapung piah boh pajaih oh bruk.
Hadei di nan mụt pajaih ba nao tram bau. Prai sa tal bau lipih bloh dak pajaih tagok mbaok bau, hadei di nan tuh pabak sa tal bau tagok mụt pajaih.
Hadei di tuk pa-uak 2-3 harei ye pruh ia sa mbang, min oh pruh rilo ia ngak pasah ba tal bei bruk, min meyah thu rilo bei suai tamuh phun anek. TUI IEK meyah MBOH bei halei bruk ba tabiak xử lý.
Hadei DI 20-30 harei tram bau ye phun anek bei tamuh hu 3-5 cm, tuk ni meda ba tabiak pala.
Taneh:
Ngak taneh pasoh, tagok ro glong 25 - 30cm, rãnh prong 0,5m (meyah pala dalam phein atau thùng xốp ye oh njauk ngak yau nan).
Mek to raok bahong dalam 2 - 3cm, buh tal bau trấu trun bloh caik phun anek bei trun ala, sangka caik phun anek bei talauk trun mbat bahong. Pala yaok mụt pajaih atah di gauk 60cm, yaok talei atah di gauk 50cm. Hadei di tuk pala buh tal haluk lipih tagok song me-om pong tagok piah khik pasah. Pruh ia 2 harei sa mbang
Bei la u tamuh eng biak siam oh cang iek glang rilo. Drei tok sangka pruh ia mbiah ginup pabak pasah ka phun. hadei di tuk pala 15 harei ye pruh kali lai mbrang piah bei tamuh phun saong hala samar jang.
Pala khoai mỡ rilo meng lac buh khak chuồng ủ mục pambuak song NPK buh tui 3 mbang. Tuk vak hadei di tuk pala labaih 1 bilan ye buh khak chuồng hoại mục. Bloh buh 2 mbang patui nan, yaok mbang atah di gauk 1 bilan.
Njauk ngak hareik gam gam song ngak pasaoh haluk ka bei. Dahlau di tuk raok mek boh sa adit, brei pruh ia piah taneh limin mbuan raok mek. Cakak tong abih phun, hala atah gha 10 - 15cm piah boh bei la u oh saluak . Tuk khik piah bei la u brei palih labik thu lahoi./.
Viết bình luận