Aih Nghiem
Tui kuhria mboh, hu 12,8 trieu urang nyuk pakao hala hlik dalam 15 trieu urang nyuk pakao; dalam nan 39,4% urang likei saong 1,2% urang kumei. Langiu di nan, nyuk pakao lào hu 4,1 trieu menuac. Thak (sauk)pakao lac độc hại abih dalam moi truong. Tuk nyuk pakao, urang bhian plao thak tabiak tui dua jalan chính saong phụ, saong 20% thak hit tame tui jalan chính, 80% daok veik tui jalan phụ, jalan ini mboh tuk hit pakao tame saong tuk padam pakao, thak phụ hu ralo janih độc hại jang. Jabat Dunya Roh duah ruak ung thư di Gah Y tế Dunya WHO hu dak thak pakao tame angan dom janih ngak brei ruak ung thư dhi 1. Dalam nyaom nan, tok hu hasit jeng mbuan ba tal ruak ung thư, lac biak jhak ka urang nyuk saong urang karei, yaom lac gaok biak takik. Thak pakao mai meng thak saong dhur. Tui Gah Y tế Dunya WHO, dalam thak pakao hu labiah 4.000 chất hóa học, dalam nan hu 40 janih ngak brei ruak ung thư, yau ye: nicotin, carbon monoxide, benzen fomanđêhít, amoniac, axeton, asen, xyanua hiđrô pambak tal taong abih than kinh, mach mau saong noi tiet ba tal ruak tim mach, samar var saong dom ruak ung thu.
# Dom kanjhah jhak jeng meda mai tal dom urang jaik taphia oh nyuk pakao, njauk njuk pakao thụ động lac hit thak pakao meng không khí, bo oh nyuk tapak saong jeng mbuan ba tal ruak ung thu phoi. Gah Y tế Dunya hu panuac khan lac: Oh hu tanut halei siam mekre ka urang nyuk pakao thụ động. Tui kuhria mboh di GATS 2010, 33 trieu urang oh njuk pakao (lac 67%) njauk gaok thak pakao thụ động di sang saong jaik 5 trieu urang ngak (lac 49%) gaok thak pakao thụ động di labik ngak bruk.
Di Việt Nam, yaok thun hu 40.000 urang metai kayua njuk pakao, glaong jang 3 mbang dut saong urang metai kayua gaok bala angaok jalan mbak. Tui sa roh duah mboh lac labaih 50% urang likei njuk pakao saong 60% uranaih Viet Nam umo meng 13 tal 15 hu gaok thak pkao di sang. Di Ha Noi, jaik meteh bhap bini gaok nyuk pakao thụ động, ralo di abih lac urang kumei saong uranaih, ung thư phổi lac ruak mboih ralo di urang likei saong dang ka 4 di urang kumei.
Hukum Pacang, caga kanjiak jhak di pakao hala hu QH brei tapa saong hu ba tame ngak tui meng harei 1/5/2013,piah patrun pataki urang njuk pakao, patakik urang ruak saong metai kayua dom janih ruak meng nyuk pakao hala.
# Piah patagok bruk ngak tui Hukum Pacang, caga kanjiak jhak di pakao hala saong pachreih tui Harei Dunya oh nyuk pakao hala 31 bilan 5, Mentri Y tế birau payua harak van ban ka UB bhap bini dom tỉnh, ban di T.Ư brei patagok bruk ngak tui Hukum Pacang, caga kanjiak jhak di pakao hala saong pachreih tui Harei Dunya oh nyuk pakao hala 31 bilan 5 thun 2018. Tui nan, Mentri Y tế khin UB bhap bini dom tỉnh, ban di T.Ư brei pathau khan Hukum Pacang, caga kanjiak jhak di pakao hala. Pataom tame dom kadha yau ini: quy định pakauk nyuk pakao di labik ngak bruk, sang bac, blai y te, khach san, dom labik ngak bruk dalam nhà hàng kuan mbang, mblang radaih, radaih apui, dom labik cong cong karei. Quyen saong trach nhiem di urang dang akok jabat, to chuc, palei pala, urang dang kaok , urang khik iek dom labik pakauk njuk pakao hala dalam bilik, pacang kanjak jhak di pakao hla; quyền saong nghĩa vụ di bhap bini dalam bruk pacang caga kanjak jhak kayua pakao hala; bruk di urang njuk pakao hla.
Dom bruk pakauk di Hukum Pacang, caga kanjiak jhak kayua pakao hala; quy định pakauk yaih khan, pachreih urang blei, pablei pakao; quy định pakauk pablei pakao di labik pakauk nyuk pakao. Kanjiak jhak kayua pakao hala ngan saong prein yawa saong jien padai; makna di bruk brei ngak tui alam moi truong oh hu thak pakao, dom bruk ngak, kareih camin jabat đơn vị ngak siam dom quy định ka alam moi truong oh hu thak pakao, urang klak pakao.
Dalam Adit Taneh ia oh njuk pakao hala meng harei 25/5 tal 31/5, dom labik ngak bruk karja, labik công cộng, dom labik daok di bhap bini, abih di nyu lac dom sang iek ruak peih ngak bruk ini sumu gauk tui rilo jalan, pacang caga tal 100% urang jakar, urang ngak bruk, urang đoàn, yau: pathau khan saong duah thau ka bruk kanjiak jhak di pakao hala, njuk pakao thụ động; peih bruk jak ba tal yaok đơn vị, dom kapol nyaom bhap bini tut angan oh njuk pakao hala; tuan bang ron, kadha pathau khan ka dom kanjiak jhak kayua njuk pakao hala; tuan biển báo “pakauk njuk pakao hla” labik cong sở, labik công cộng, labik hu rilo urang nao mai; padang bruk paglaong akok sahaneng ka urang jakar, dom urang ngak bruk , urang đoàn, gam ngak siam bruk pathau khan ka urang ruak, gauk gar di urang ruak thau cambaic laic jang dom kanjiak jhak di pakao hla ngan saong prein yawa; langyah tacei pato ka urang njuk pakao piah urang klak pakao; sumu padar tuk mboh urang nyuk pakao dalam sang iek ruak, di labik ngak bruk./.…
Viết bình luận