Bier harei 28/11, tui mon  pak nan, dalam dom bruk di mbang nao rivang  Thụy Sĩ, akaok negar  Nguyễn Xuân Phúc  song kapul urang  Việt Nam hu nao rivang jabat Y tế dunya (WHO) di Geneva song hu var ngak bruk song Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghegreyesus. Akaok negar khan lac  Việt Nam meda halan hatian rik daong gac 500.000 USD ka danak dak "pabak vắc xin pacang  COVID-19 ka dunya" (ieu katut lac danak dak COVAX), patagok bruk halan hatain rik dong di  Việt Nam ka  COVAX tagok  1 triệu USD, dok dalam takik taneh ia oh patagok halan hatain rik dong ka  COVAX, tapa nan brei mboh khang bruk jum pataom dunya song kham merat di Việt Nam. Giám đốc Liên minh dunya ka vaccine song klauk jru (GAVI) Seth Berkley song Giám đốc Điều hành danak dak COVAX Aurélia Nguyen ndom lac meda pambuak gauk dong pabak vaccine rilo di abih, samar di abih. Di gah drei, Tổng Giám đốc WHO pachreih tui hatai sahneng ba  Việt Nam jeng pasak labik  ngak tabiak vaccine.

Melam kabroi, di Sang daoh praong Hà Nội hu rah tabiak bruk jao jai thuong ka thông tin đối ngoại mbang ka VII. Mban peih bruk hu taduan labaih 1 ribau kadha vak payua mai pakacah hu vak meng 15 sap. Bruk njauk biai nan lac Giải thưởng mbang ini hu mbaok di 32 urang vak, jabat báo chí daok di negar langiu, 14 urang vak lac urang Việt Nam daok di negar langiu saong 14 jabat lambuak negar Việt Nam daok di dom taneh ia. Dom kadha hu mbaok tame mbang Pacacah thun ini hu khan brei thau tapak, biak njauk ka jak jeng dalam bruk salih bahrau, bruk mbiek drei tame dunya, cak rok patagok; dom jak jeng dalam bruk dak padang saong khik caga tanek ia, brei mboh bruk ngak, labik dang, angan je di Việt Nam dalam dunya; brei mboh jak jeng dalam bruk khik caga quyen anek manuac di Việt Nam. Kapul Chung khảo brei jao jai ka 102 kadha ghieh di abih, dalam nan hu: 1 giải Đặc biệt, 10 giải Nhất, 19 giải Nhì, 29 giải klau saong 43 giải Khuyến khích.

Bảo hiểm xã hội (BHXH) ban raya  Hồ Chí Minh brei thau, hu labaih 2,3 triệu urang ngak  song urang pandar urang ngak di ban raya  Hồ Chí Minh njauk kan kandah kayua jit  COVID-19 hu taduan jien dong meng kadung jien Bảo hiểm thất nghiệp (BHTNtui satrak  116 di rajaei, ngan song pok jien labaih 5.508 tỷ đồng.Piah  oh klaak veik urang ngak halei dok dalam sarak dong kayua jit COVID-19, urak ni gah BHXH ban  Hồ Chí Minh jeng hu panuac lac urang ngak padeih blei BHTN dalam tuk vak meng harei 1/1/2020 tal abih harei  30/9/2021 hu tuk vak blei  BHTN hu khik veik tui hukum bo oh ka taduan hu jien dong ye samar ngak harak tui mẫu, payua mai ka jabat  BHXH labik jiak di abih piah hu taduan bruk dong samar drah. 

Rilo tinh, bal di bhum taneran kraong Cuu Long brei paglaong tanut jit Covid-19. Di tỉnh Sóc Trăng, meng di  maong 12 melam 29-11, dalam tinh hu brei thau cambaih tanut jit di pakat 3 (bhum njom glaong, bhum kanjik). Meng labaih mateh bilan ini mai, dom urang njaom bahrau COVID-19 di bhum ini tuk halei jeng daok di tanut glaong saong oh padieh tagok samar, ieu kakei bhap bini oh tabiak jalan meng di maong 9 melam tal maong 4 page harei hadei meng harei 28-11 tal tuk hu pathau khan bahrau. Daok di tỉnh Vĩnh Long meng pakat 2 (lac bhum njom mbaih) hu paglaong jeng tanut 3 (lac mbuan njom glaong), dalam tuk abih dom phường, xã di dalam ban sit Bình Minh jeng daok di tanut njom glaong di abih lac pakat 4.

  “Jabat lambaok rayo sap ndom VN dok di bhum kreik negar  ngak bruk di sa bhum taneh  bak pandiak, hangin, bak cuang kandah, glaih glar kayua bala meng langik tasik meng dom saman ini mai. Meng  3 urang tuk camereip, urak ni jeng sa jabat pakat mBan khang kajap abih gah. Kuhria rah tapa yaok thun, VOV bhum kreik  negar ngak hu labaih 5000 kadha vak  báo chí song ginup  4 janih  báo chí, khik kajap bruk ngak tabiak song papar sap  danak dak sap  Cơ Tu; mek hu rilo giải glong di Giải Báo chí pakat negar, Harei pataom papar sap pakat negar; hu brei rilo harak meyaom  song phần thưởng di dom mintri tỉnh ban…” - ong Đỗ Tiến Sỹ, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy – Tổng Giám đốc rayo sap ndom Việt Nam hu ndom  yau nan di tuk pahadar  30 thun padang jabat lambaok di bhum kreik negar (VOV gah kreik negar) tổ peih ngak di ban Đà Nẵng puac adit bloh.

Lac taneh ia daok ngak akaok Kapul dom taneh ia cak rok patagok G7, Anh meda peih mbang ginum biai samar drah di akaok Mintri Y tế dom taneh ia G7 dalam harei ini 29/11 tui jalan online piah ginum biai ka bruk pacang caga haong Omicron. Biến thể Omicron hu mboh di gah Maraong châu Phi, urak ini daok ngak ka dom taneh ia duh hatai kayua dom khau tin tuk camriep brei mboh biến thể ni meda hu prein njom mbak rilo jang dom mbang biến thể Delta, saong meda pacang hu vắc-xin. Langiu di Nam Phi, dom taneh ia, bhum taneh karei jeng hu duah mboh dom urang njom biến thể ni, dalam nan hu 3 taneh ia dalam G7 lac Anh, Đức, Italia.

  Yaom lac tui pasak pasang ike song pacang caga jit ruak  (CDC), Mỹ cka oh hu urang halei njauk biến thể bahrau  Omicron, karja  Tổng thống Joe Biden jeng  patabiak bruk patakik nao mai meng jalan kapan haoh ngan saong  8 taneh ia di gah merong  châu Phi, meng di harei ni (tui tukvak Mỹ). Biến thể ni hu  Nam Phi pathau khan song Gah  Y tế dunya  (WHO) di harei  24/11 meng bloh song hadei di sa mbang ginum biai samar di WHO hu ba  Omicron tame janih "biak kan kandah", sa binah kayua bruk đột biến glong song tapa pasang iek tuk camereip brei mboh biến thể ni nyu njom mbak  glong jang dom anek ruak karei.

Harei ini, mbang ginum biai ka bruk hạt nhân di Iran di Vienna (Áo) hu pambuak viek. Mbang ginum biai ini hu peih tabiak tapak di Iran haong Anh, Trung Quốc, Prance, Đức saong Nga piah duah jalan daong ka sanya hạt nhân thun 2015. Mỹ meda hu mbaok tame mbang ginum biai di gah likuk./.

Urang lang: H.Pha & T.Thảo -29/11/2021