Patei daok xử lý dahlau di tuk pablei tabiak negar langiu 

Ong Nguyễn Lợi Đức daok di xã Vĩnh Gia, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang nan lac sa dalam dom urang nong hu labaih 150 ha taneh ngak nong, lac prong abih tỉnh An Giang. Yaom lac taneh ngak hamu prong min daok di labik dhaong, njaom lakhur nan ye bruk pasiam taneh pala drak jeng gaok oh takik kan kandah saong abih biak rilo jien ndo. Dom thun dahlau diah, ong hu salih bruk pala drak ngan haong rilo janih phun pala min kein laba mek hu jeng oh ka glaong. Thun 2016 ong Đức khang hatai pala labaih 50 ha patei cấy mô. Tukvak akaok mereip, kayua oh ka hu ilamu dalam bruk pala drak nan ye gaok biak rilo kan kandah, phun patei rilo meng njauk ruak, brei năng suất oh glaong. Puac thun 2017, hu bruk daong ba di gah chức năng tỉnh An Giang, ong hu duah tabiak makna saong hu daong gah kỹ thuật, meng nan bruk pala patei cấy mô di ong hu cak rok patagok siam di mblang taneh njaom lakhur saong ba mai kein laba glaong. Ong Nguyễn Lợi Đức khan lac:“Ngan haong phun patei meyah dut haong phun padai ye hu laba glaong jang, daok dut haong phun pala karei ye njauk mong iek taneh riya; dahlau di tuk drei pala phun hagait ye drei njauk mong iek taneh riya nyu laghaih halei oh, taneh ini lac taneh njaom lakhur, tuk drei pala patei, urak ini năng xuất nyu biak siam nan ye drei jeng mboh sahnang hatai”.

Ong Nguyễn Lợi Đức daok brei thau lac, phun patei biak laghaih haong bhum taneh njaom lakhur, takik hu ruak kik jang dut haong phun patei meng kan mai pala meng phun anek, mbuan pala, mbuan paik baoh, brei năng suất glaong. Urak ini, ong peih prong blang taneh pala labaih 70 ha. Kuhia jien buh tabiak ka 1kg patei lac jaik 3.500 đồng, yaom patei pablei tabiak hu meng 8.000 đồng/kg. Meng năng suất 40 tấn/ha, jien laba duah hu labaih 140 triệu đồng/ha. Taphia di nan daok ba bruk ngak ka jaik 100 urang ngak. Urak ini,bruk pala patei di ong hu pala ngak tui jalan khép kín: pala patei – raong limo – raong ikan. Brei thau ka bruk ini, ong Nguyễn Lợi Đức lac:“dahlak pala tui jalan khép kín, ngan haong phụ phẩm di patei yau patei bram ye drei hu tapol limo, gam hu ribaong prong, patei halei khut drei brei ka ikan mbang, patei halei taha bo tasak ye brei ka limo mbang, khak limo ba nao raong trùng quế, daok veik ba buh ka phun patei, trùng quế jeng pataom tame raong ka phun patei. Dalam dom bruk ngak yau nan nyu pambuak pagam haong gauk, daong ka gauk ye nyu patrun jien buh tame, ngak jeng pandap hacih, siam jang”

Tui Sở Ngak nong saong patagok palei pal tỉnh An Giang, bruk pala patei cấy mô di ong Nguyễn Lợi Đức, hu taong yaom lac bruk siam gheih ba kaok nao dahlau dalam bruk pala ngak saong pataom taneh riya prong. Meng bruk ngak akaok mereip ini, urak ini, dalam tỉnh hu biak rilo doanh nghiệp, urang pala patei cấy mô ngan haong mblang taneh praong abih tih jaik 500 ha, hu ngak tui tiêu chuẩn GAP, mek hu chuẩn pablei tabiak negar langiu.

Ong Trần Anh Thư, Phaok akaok UBND tỉnh An Giang brei thau, tukvak jaik di ini, rilo negar daok biak takre patei Việt Nam. Rilo bhum taneh di Việt Nam bahrau pala mbang akaok meti nan ye patei tamuh biak siam, takik ruak, dom urang blei di negar lingiu sahnang hatai jang. Urak ini, An Giang hu quy hoạch labaih 10.000ha piah pala patei. Anak meta, tỉnh brei pala dahlau di huyện Tri Tôn kayua ini lac bhum taneh daok njaom lakhur, pala patei siam jang dom janih phun pala karei. Meng huyện Tri Tôn, tỉnh meda pambak prong phun patei tabiak dom bhum karei, abih di nyu lac bhum taneh ngak padai oh kein laba yau Bảy Núi.  Ong Trần Anh Thư daok brei thau lac: “Urak ini, An Giang jeng daok pambuak bruk haong gah ngak nong di Nhật peih ngak dom dự án, piah pala dom kaya nong nan lac phun mbang baoh sang njam patam, baoh kraoh; abih di nyu lac phun patei, piah ba tapa darak pasa Nhật  jang yau pablei tapa dom negar karei.”

Pala phun patei cấy mô angaok taneh njaom lakhur lac bruk lagaih haong taneh riya, lagaih haong langik tasik di bhum taneh, pabak hu dom tiêu chuẩn kaya nong siam, ba mai kein laba glaong. Ini lac jalan piah ka An Giang pambak prong bruk ini, pamaong tal bruk ba phun patei jeng sa phun pala praong di tỉnh./.

Urang lang: Jasi-17/12