“Meng harei ngak gru pato tal urak ini, dahlak mboh biak haniem phol kayua drei pilih ruah bruk ini.” Nan lac panuac khan di anai gru urang Cam- Tài Nhất Chuyên, pato môn Sinh học, Sang bac Trung học phổ thông Bangsa gam bac gam daok tỉnh Ninh Thuận. Labaih 18 thun kak kajap haong bruk pato, anai oh padeih bac megru paglaong ilamu, salih jalan pato pakai, paglaong chất lượng pato bac. Bahrau ini, anai hadah mbaok meta hu pok brei angan Gru pato tiêu biểu pakat tỉnh. Kadha vak di Aí Nghiêm, urang vak di rayo sap ndom VN daok di ban raya Hồ Chí Minh brei thau ka anai gru ini:

Thaik thaok sit sot, anai gru Tài Nhất Chuyên oh cang ngak brei siam binai, oh cang cuk ngui khan ao hadah mekre, min cambuai di anai tuk halei jeng khim klao hu ngak ka anek saih chreih chrai caik hatai jia tame.  Ndih tapui thun 1977, dalam sa baoh sang hu amaik ame ngak gru pato, anai Chuyên ruah  khoa Sinh học, Đại học  Sư phạm ban raya  Hồ Chí Minh  piah tui bac.  Thun 1999, bac tamat, joi chuyên môn nan ye anai hu pilih ruah tame pato di sang bac Trung học phổ thông Bangsa gam bac gam daok tỉnh Ninh Thuận. Piah ngak brei anek saih takre, bac siam môn Sinh học, dalam tuk pato, anai  Chuyên caga giáo án biak siam. Dalam yaok tiết bac, anai bhian ba tabiak dom bruk, dom kadha biak jaik, mboh di anak meta, kak kajap haong raidiuk dalam palei, daong ka anek saih thau, bloh ba tame langyah dalam bài học. Anai bhian duah thau, pabak ilamu ka rup drei. Yaok mbang nao halei, anai bhian duah tapuk halei gheih bloh blei mai sang phô-tô veik ka anek saih di drei.

  Anek saih sang bac Trung học phổ thông bangsa gam bac gam daok tỉnh Ninh Thuận rilo meng lac urang bangsa takik, bhian malau maliak. Kayua yau nan ye khin pachreih dom adei,  urang gru brei gheih ndom, gheih thau saong padang hu hatai jia dalam dom anek saih. Anai caik tukvak sangka, pachreih ba piah dom adei kham merat bac da-a, klaak nao bruk tự ti, mặc cảm…Anai bhian duah thau khả năng di yaok anek saih piah meng nan, pachreih ba dom adei piah patagok bruk naih gheih di yaok adei. Meng nan, anek saih di anai bac da-a dak harei dak siam. Dalam mbang pakacah trung học phổ thông negar thun 2017, môn Sinh học kayua ani pato, pasram jeng mek hu điểm glaong.

  Anai Chuyên lac urang abih hatai jai ka anek saih. Lingiu di bruk pato bac, anai biak anit dom anek saih kan kathaot. Anai khan, rilo adei sang daok di dom huyện atah sang bac labaih 60 kilômét mai gam bac gam daok di sang bac. Tal bilan ôn thi, rilo adei daok atah di sang kayua bruk bac, mbang huak oh hu hagait, anai mboh biak duh hatai, bloh daong pabak pandap mbang ka dom adei. Tuk anek saih ruak kik pandik harao, nai sangka iek glang, pachreih ba.

Meng dom kham merat, abih hatung hatian ka bruk pato, dom thun tapa, anai Chuyên hu rilo mbang mek hu angan Gru pato joi pakat tỉnh. Thun bac 2016-2017, anai daok mek hu giải 3 bruk pakacah “pato bac tui jalan tích hợp brei ka gru pato trung học”. Abih di nyu nan lac, meng angan je saong ilamu pato pakai di drei, anai gru Tài Nhất Chuyên daok hu  Sở  Pato Megru tỉnh Ninh Thuận da-a ngak giám khảo môn Sinh học dalam Harei pataom pakacah Gru pato trung học cơ sở pato naih joi./.