Kraong Bei Gon labik nduac tapa bal raya HCM atah 80km ngan haong mblang taneh mbaok aia 5.000km2, dui atah tapa 10 quận, huyện saong pasak bal raya HCM…

Tapa pasang iek hu mboh, dua gah tapen kraong Bei Gon labik pasak daok hu padang ngak rilo chung cư pakat glaong, langiu di nan daok hu labik pablei salih, văn phòng ngak bruk, khách sạn 5 patuk, dom labik padeih padei ma-in  giải trí biak bahrau… saong bruk padang ngak chung di labik đô thị lac jaik 35%, dom tal glaong hu padang ngak rilo di abih lac 55 tal (lac glaong samu 220m). Bruk njauk biai nan lac, gah Pur kraong labik meng tatua Bei Gon, quận Bình Thạnh tal tatua Tân Thuận, Quận 4 hu labaih 50 baoh sang glaong tal hu padang ngak blaoh saong daok padang ngak. Daok labik kraong tapa Thảo Điền, Quận 2 ye urak ini daok tamuh tagok dom biệt thự daok tapen gauk di menuac urang. Nao tui gah quận Bình Thạnh, chung cư tamuh tagok bak abih, u labik padang ngak khu đô thị lih tabiak gah langiu kraong, ngak brei kraong sit veik mboh cambaih di anak meta.

Ndom biai nao mai haong urang vak VOV, rilo bhap bani daok di gah timur kraong Bei Gon, labik phường Bình An, Quận 2 ndom lac, dom thun mai ini, rilo dự án padang ngak chung cư nyu ngak salih karei môi trường tự nhiên, pacang jalan ia nduac saong ngak lahik nao không gian chung di bhap bani. Ong Bùi Ngọc Hải daok di Quận 2 lac: Mbaok meta di kraong Bei Gon nyu sit veik kayua dom dự án padang ngak biệt thự atau labik daok pakat glaong. Dom labik ini hu paga pacang saong urang pacang khik ye bhap bani yau khaol dahlak oh nao tal hu dom cảnh quan tapen kraong tra.”

Hu sa bruk mboh di anak meta nan lac, urak ini kraong Bei Gon daok njuak lih mek, takai kraong daok njuak menuac urang lih mek taneh biak rilo. Tiến sỹ Nguyễn Ngọc Hiếu, Gru pato di sang Đại học Việt – Đức ndom lac, bruk lih mek taneh kraong piah ngak dự án meyah oh hu taong yaom njuak meda caik veik hậu quả BIAK triak. Tui ong Hiếu, dahlau di tuk brei adat ka dự án hu lih mek taneh kraong hu peih ngak, njuak taong yaom ka nyu tani tanat, atau ngak mô hình kuhria mboh dahlau ảnh hưởng di bruk ini. Ngan haong labik pasak di Bal raya HCM ye juai brei adat urang ngak po dom labik công cộng. Abih di nyu nan lac di dom labik hu rilo bhap bani daok, dom labik ngak điểm nhấn du lịch, ngak jalan mbak nao mai, jalan tathuak aia…Ong Hiếu hu panuac caong lac: “Njuak hu quy hoạch saong jalan mong atah, njuak hu jalan nao ka nyu laghaih, dom hagait thau cambaih lac siam meng ngak, daok dom hagait mboh nyu oh siam ye juai ngak chip.Jhui tui hatai saneng di po buh jien padang ngak bo njuak pasang iek nao mai haong guak, tapa nan meda ngak brei trun meneng bruk ngak suan”.

Ndom tal bruk khik iek, Tiến sỹ Nguyễn Anh Tuấn, Akaok Pasak roh duah kiến trúc, dalam Sở Quy hoạch saong Kiến trúc TPHCM ndom lac tuk hu khung khik iek ye meda parabha cambaih labik halei njuak mek pacang khik thiên nhiên, labik halei padang ngak mblang bein brei ka menuac sia. Daok bruk peih labik pablei salih, dịch vụ tapen kraong Bei Gon, ye dự án njuak hu rik daong haong hạ tầng chung di bal raya. Ong Tuấn lac: “Gah khik iek ye tuk halei jeng hu công cụ, chế tài, pagap yau sa-ai lam abih hadom mblang taneh kraong ribaong ye njuak pabak veik ka nyu samu atau rilo jang sa mbang meteh mblang taneh mbaok aia njauk pabak veik. Brei hu dom kapul pasang iek, duah thau bruk peih ngak hadei di quy hoạch piah khik hu bruk pô padang ngak nan ngak njuak tui adat hukum”.

Piah pacang khik takai kraong Bei Gon anak bruk brei ka menuac urang ngak po, ong Lê Hoàng Châu, akaok Kapul taneh riya bal raya HCM mboh lac bal raya njuak tacei pato pasang iek cambaih laih quy hoạch hành lang pacang khik kraong ribaong. Juai caik ka bruk cakrok patagok dom baoh sang glaong tal biak rilo, lih mek kraong Bei Gon, atau ngak brei sa binah di kraong Bei Gon jeng labik ta-eng di dự án sang daok, piah pandar siam mblang taneh tapen kraong ribaong kayua kein laba di bhap bani, khik hu siam cảnh quan, môi trường saong cakrok patagok khang kajap. Ngan haong dom mblang taneh daok dalam labik pacang khik kraong ribaong daok veik, ong Châu caong khin njuak peih ngak tui jalan đấu thầu piah palih ruah urang buh jien padang ngak khai thác, ngak mbang gah taneh riya ini hu tukvak: “Ngan haong dom dự án bo bal raya oh ka jao taneh tal jih glaong di takai kraong, ye njuak jak ba po buh jien padang ngak gam haong bal raya ngak ar pacang jeng yau padang ngak jalan mbak nao mai, pala phun kayau. Tui nan brei ka dom doanh nghiệp khai thác tui jalan brei pah hu tukvak”.

Bruk khik iek, pacang khik hành lang takai kraong Bei Gon nan lac bruk ngak prong bo bal raya HCM njuak ngak catang piah pacang hu glut jaleih, saong oh ngak pambak hagait tal jalan ia nduac di kraong. Langiu di bruk khai thác gah kinh tế, ye nao gam haong nan njuac lac quy hoạch ka nyu lagaih haong bruk pacang khik. Hu yau nan kraong Bei Gon meng hu daok miat haong bruk cakrok patagok di bal raya HCM./.