Ba bui sambai mai haong urang umo taha
Thứ năm, 00:00, 01/10/2020 Ái Nghiêm Ái Nghiêm
Danak daong urang Taha umo kan kandah, kurang dalam raidiuk tapa bruk pambak praong Kalup kapol pambuak dom rai daong gauk di Việt Nam kayua Jabat pambuak bruk Dunya Hàn Quốc daong tapa Kapol Daong Urang taha umo Hàn Quốc. Danak dak hu peih ngak di dom tỉnh, ban yau ye: Ninh Bình, Thái Bình, Hải Phòng, Hưng Yên, Bắc Ninh…Dalam klau thun peih ngak, lac meng thun 2018 - 2020, danak dak ba tabiak bruk padang takik di nyu lac 204 Kalup kapol siam, dalam nan hu 54 Kalup kapol hu padang tabiak meng prein khang di palei; tapa nan paglaong prein ngak bruk di Kapol urang taha umo dom pakat saong karja di palei ka bruk daong, khik iek saong peih praong kalup kapol. Kadha vak di Minh Châu angaok harak mbao Nhân Dân điện tử yaih khan ka Kalup kapol pambuak dom rai Daong gauk di palei Lập Aí, xã Song Giang, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh.

 

Kalup kapol pambuak dom rai daong gauk di palei Lập Ái hu padang tabiak meng bilan 4 thun 2018. Tal urak ini, Kalup kapol hu 58 urang, dalam nan hu 71% urang umo thun praong saong dom urang kathaot, jaik kathaot, biak kan kandah meblah labaih 70%. Tui jalan pambuak dom rairah, pambak tame bhap bini saong daong gauk, hadei di jaik dua thun padang tabiak, CLB tuk halei jeng pamong tal bruk ba mbuan lagaih ka urang kathaot, jaik kathaot saong urang kan kurang, abih di nyu lac urang taha umo, paglaong asar raidiuk di rup eng, di sang drei saong ka bhap bini. Tui nan, pambuak bruk nao mai saong dom urang kan haong karja palei. Tapa dom bruk ngak lagaih saong raidiuk yau ye: daong dom urang duah jien mek tame; rivang urang hội tuk njauk ruak, gaok kan kandah; daong gauk puh ramik sang danaok, var ro, pasiam sang danaok…,Kalup kapol brei hu labik taom gaok gauk, siam mekre, pachreih dom urang ba drei tame, pambak praong dom bruk siam gheih dalam bhap bini. Ong Nguyễn Tiến Nhu, Akok Kalup kapol brei thau: “Taong abih dom bruk ngak nan hu daong ka dom urang dalam kalup kapul mboh sami samar, khang kajap, thau sahaneng daong ka xa hoi, bac megru rilo jang ilamu iek glang rup pabhap, dom bruk ngak mbang saong kein alba di urang taha umo.”

Urak ini, Kalup kapol hu padang kapol taong mbanh, kapol bóng bàn, kapol cầu lông…piah yaok biar harei pataom gauk ma-in pasram rup pabhap. Langiu di nan, dom urang di kalup daok pasram rup pabhap tui kapol nyaom, bhian pasram di sang, yaok adit pasram takik di nyu lac 3 mbang. Tal urak ini, taong abih dom urang dalam kapul hu mbaok ginup piah pasram rup pabhap, gam jak ba dom urang di Kalup mai pasram haong gauk. Muk Trịnh Thị An, urang di kalup khan brei thau: “Kalup kapol lac labik dahlak hu taom gaok, ndem meyai saong urang karei dom bruk bui sambai, dom haduh hatai, kan kandah dalam raidiuk. Langiu di nan, dahlak daok bhian hu pasramrup pabhap, mein thể thao, daong dahlak mboh khang kajap, bui sambai saong bac megru thau ka bruk khik rup pabhap siam jang tapa dom mbang pathau khan ka prein yawa di Kalup kapol.”

Lac urang di Kalup kapol palei Lập Ái, dahlau diah, muk Trịnh Thị Nhung umo 67thun, diukrai meng bruk ngak pandap panda paling urang metai hu ngak meng tangin. Muk Nhung brei thau, jien mek tame bhian trun takik tuk umo thun taha, abih di nyu lac dom urang ngak meng tangin takai. Langiu di nan, urang taha umo kan mesre hu phun jien, kan bac bruk ngak. Yau nan ye, meng tuk hu tame Kalup kapol saong hu yaih khan ka dom bruk ngak duah jien tame, muk Nhung khang hatai mesre phun jien, blei mac blah kreim la-ar saong dom pandap panda piah ngak bruk. Muk Nhung lac: “ Hadei di tuk hu mac blah krem, bruk ngak di dahlak hu lagiah jang, glaong jang. Kinh tế baoh sang hu tani tanat daong khol dahlak hu pambuak talei rohim siam jang saong puk paga.”

  Kalup kapol daok pamaong tal bruk daong dom urang hu raidiuk biak kan kandah dalam palei. Sa-ai Nguyễn Thị Đan, umo 34 thun, njauk pran metai abih rup labaih 21 thun tapa. Tuk duah thau ka raidiuk di sa-ai Đan, muk Nguyễn Thị Mỹ, umo 61 thun saong muk Trịnh Thị Miến umo 56 thun halan hatian daong iek glang sa-ai Đan, taom gaok ndom puac nao mai piah daong ka sa-ai Đan var nao dom pandik harao. Hu bruk njauk hatai di baoh sang, Kalup kapol hu ba angan je, raidiuk di saai Đan tame Tapuk hatai ameh di Kalup kapol piah jak ba urang daong ka saai. Saai Đan druat druai lac: “ Meng harei hu dom urang di kalup kapol mai daong, dahlak mboh raidiuk hu makna siam jang. Tapa dom mbang ndem meyai, dom bác sĩ halan hatian yau “dua gah meta” ka dua daong ka dahlak yau mboh hu dom bruk hagait daok rah tabiak dalam radiuk, bruk salih birau dalam rilo thun tapa di bhum palei labik drei ndih tapui tabiak”.  

Kalup kapol pambuak dom rai daong gauk brei mboh lac bruk ngak hu siam lagaih haong bruk menuac sia hu rilo urang taha umo di bhap bini saong lagaih haong bruk kinh tế, ilamu- xa hoi di Viet Nam. Dom urang di Kalup kapol hu paglaong akaok sahaneng abih gah. Yaok bilan, tapa yaok mbang taom gaok, dom urang dalam kalup kapul hu taom gaok ndem meyai nao mai, bac megru ilamu di gauk, daong klah rabha ka gauk dom kan kandah dalam raidiuk jeng yau jalan sahaneng./.

Urang lang: Aí Nghiêm 1/10/2020

 

Ái Nghiêm
Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC