Bruk “bác sỹ pandar haong gauk” hu padang tagok piah peih tabiak jalan daong ka dom pasak y tế hu daa dom bác sỹ di sang iek ruak, pasak y tế tuyến angaok di tỉnh mai puk palei piah hội chẩn, iek ruak ka dom ruak kan. Pagap yau, pasak y tế huyện Bình Liêu meda daa bác sỹ hu chuyên môn glaong di sang iek ruak Sản Nhi atau sang iek ruak đa khoa tỉnh mai iek ruak. Kadha ini mai meng bruk ralo bác sỹ hu chuyên môn naih bhian pataom di dom sang iek ruak tuyến tỉnh. Dalam tuk nan, dom thun jaik di ini, dom pasak y tế tuyến huyện hu karja palei, sở y tế buh brei rilo jien blei trang thiết bị piah ngak dom kỹ thuật glaong, dalam. Bruk “bác sỹ pandar haong gauk” hu ba tabiak piah pandar hu siam dom trang thiết bị, jamraih di tuyến cơ sở hu buh jien blei, daong urang ruak sanang hatai iek ruak, patakik bruk ba tagok tuyến angaok, patrun tải ka sang iek ruak tuyến angaok. 

Amuk Trần Thị Lương, umo 69 thun, daok di  xã Quảng Thành, huyện Hải Hà  njauk suy hô hấp, suy tim, suy thận meng lavik. Tết nguyên đán meng bloh, kayua ruak khang, njauk suak yava meng jamriak nan ye bác sỹ oh ba amuk nao sang iek ruak tuyến angaok hu. Pasak y tế huyện Hải Hà hu daa bác sỹ di sang iek ruak Bãi Cháy mai blaic daraih ngak cầu nối di khuỷu tangin ka urang ruak. Tal tukvak ini, pren yava amuk Lương hu tani tanat. Saai Nguyễn Thị Bình, anek kamei amuk Lương khan lac:

“Dahlak mboh pasak y tế di labik ini hu kapul urang jakar ngak bruk biak abih hatai jai. Ruak di amaik dahlak biak trak hu bác sỹ tuyến angaok mai daong biak siam, dahlak mboh sanang hatai, ruak cadu ye, abih takik tukvak, jien ndo”.

Ý tưởng “bác sỹ pandar haong gauk” daok rik daong paglaong kein lagaih bruk ngak di hệ thống Telemedicine (y tế meng atah) hu gah y tế peih ngak meng thun 2016. Yaok rituh urang ruak hu dom bác sỹ iek ruak tapa dom mbang hội chẩn trực tuyến, dalam nan hu ralo ruak kan hu dom bác sỹ di dom sang iek ruak tuyến huyện blac daraih hu siam tui tacei pato trực tuyến di dom bác sỹ hu ilamu tuyến tỉnh saong tuyến trung ương. Taphia di nan, bruk “bac sỹ pandar haong gauk” daok hu daong dom bac sỹ di dom sang iek ruak, pasak y tế tuyến ala meda bac megru ilamu pak di labik di dom đồng nghiệp di sang iek ruak tuyến angaok trun.

Min bruk nan jeng gaok oh takik kan kandah yau sang iek ruak tuyến angaok oh ka ngak khang bruk brei ginup menuac, tukvak, dom puk palei taduan bác sỹ mai oh ka abih hatai pambuak bruk. Taphia di nan, sarak daong, pachreih urak ini oh ka cambaih  laih. Dalam tukvak anak tal, gah y tế brei jhul pakhang bruk pambuak gauk di sang iek ruak tuyến angaok, tuyến ala saong sở y tế piah ý tưởng samar ba tame ngak. Ong Vũ Xuân Diện, giám đốc sở y tế tỉnh Quảng Ninh, ndom lac:

 “Piah ka bruk bác sỹ pandar haong gauk hu khang kajap saong kein lagaih,  dom tuyến angaok hu điều kiện taduan mek dom bác sỹ naih patagok dui pachreih pato megru; tuyến ala hu cơ chế dui pachreih nguồn lực piah pambuak bruk saong tuyến angaok, taduan saong caga kỹ thuật, patui patagok hệ thống telemixin piah hội chẩn meng atah, sàng lọc, pakhang; kuhria caga kỹ thuật piah điều trị thiết bị ka tuyến ala; yaok sang iek ruak padang cơ chế ginup khang piah pachreih dom bác sỹ tuk trun nao ngak bruk”.  

Ini lac jalan nao barau di gah y tế dalam bruk khik iek, pandar siam dom menuac naih joi, hu ilamu glaong, taphia di nan ba mbuan lagaih di abih ka bhap bini hu pandar dịch vụ y tế siam pak di palei drei daok. Meng dom siam lagaih yau nan, ý tưởng “bác sỹ pandar haong gauk” hu samar ba tame ngak, rik daong patrun tải ka cơ sở y tế tuyến angaok, taphia di nan jhul pakhang bruk pandar khoa học công nghệ dalam gah y tế di tỉnh Quảng Ninh./.