Bhap bini Cam ralo salih adat ngak lakhah, pandhi
Chủ nhật, 00:00, 09/08/2020 Aí Nghiêm Aí Nghiêm
Dahlau diah, adat cambat lakhah caga, ndam padhi saong dom adat ngak khotal kareik di urang Cam peih ngak praong prang dalam rilo harei, mbang menyum praong abih rilo jien ndo, palai pajua. Meng tuk hu Sarak T.Ư V mbang VIII ka bruk dak padang saong patagok ilamu siam gheih di Viet Nam, ndung bak ilamu bangsa harei 16/7/1998 ba tame ngak tui dalam raidiu, abih di nyu lac tuk ngak tui bruk jak ba “Abih bhap bini jum pataom dak padang raidiuk ilamu”, “ padang baoh sang ilamu”, rilo adat peih ngak mbuan mbiah, patak pataom. Đoàn Sỹ, urang vak di rayo sap ndem Viet Nam daok di TPHCM hu kadha vak brei thau ka bruk nan:

 

Piah peih bruk jak ba “ Abih bhap bini jum pataom dak padang raidiuk ialmu”, “ dak padang baoh sang ilamu”, bhap bini Cam daok di Binh Thuan hu ba rilo kadha tame dalam hukum adat palei. Meng hu yau nan, rilo adat cambat klak oh daok trak damak min khik hu ilamu siam gheih meng kan. Yau ye, adat lakhah trun meng 4 paka daok 2 paka; ndam padhi di urang Cam Ahier meng 8 tal 10 harei, urak ini daok meng 3 tal 4 harei min.

Ong Huỳnh Thành daok di palei Cảnh Diễn, xã Phan Thanh, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận lac, ndam padhi urang Cam Aval (daok ieu lac Cam Bini), dahlau diah tok hu halau janeng, urang kaya meda, hu angan je meng brei ngak padhi njauk tui adat mukkei, urak ini hu salih birau karei paje, tuk hu urang plang lahik ye brei ngak padhi yau gauk, oh lac kaya atau kathaot, urang hieh atau urang hu angan je…" gah bini ngak ndam dhi mai mbang huak hao het ka po sang"

Dalam hukum di dom palei Cam hu vak cambaic: Mikva nao daong ngak padhi, min mai huak di sang drei piah daong prein ka po sang. Daok halau janeng brei ngak takik veik adat, oh mek lok, meng nan daong ka po sang hu patak pataom jang. Gru Bá Xanh daok di palei Bình Hòa, xã Phan Hòa, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận brei thau: “ Halau janeng khol dahlak hu pathau khan jak ba ngak ndam brei biak patak pataom…”

Piah hu bruk salih bahrau jalan sahaneng di bhap bini urang Cam dalam bruk ngak tui ilamu birau njauk ndem tal labik dang praong di Hội đồng halau janeng Ahier. Ong Dhiar Thường Xuân Hữu – Akaok Hội đồng Halau janeng Ahier tỉnh Bình Thuận brei thau, hu padang meng thun 2012 mbiah tal ini, Hội đồng hu njauk gauk ba tabiak dom tacei pato ngak adat cambat dalam dom rija roya, adat tagok imem, katip, gru, saih dhiar, abih di nyu lac klaak dom adat oh daok lagaih dalam lakhah caga, ndam padhi di urang Cam: “ Meng kan diah ngak ndam ke meng tajuk tal dapan harei, urak ini ngak daok 3, 4 harei min..”

Ralo adat lakhah di urang bangsa Cam pambuak saong ilamu siam gheih meng kan mai di bangsa, ngak tui adat di raidiuk birau di labik daok. Bruk ngak ndam padhi hu salih birau ralo saong pambuak khang kajap, jum pataom gauk dalam bhap bini. Yau nan min, tui muk Thanh Thị Minh Hiền – Phaok akok Mban bangsa tỉnh Bình Thuận, bruk ngak tui ilamu birau dalam ndam padhi, ndam lakhah di urang Cam tuk halei jeng lac bruk jak ba gam gam piah daong ka mikva paglaong kaok sahaneng.

Bruk salih janih sahaneng ka adat lakhah, ndam padhi piah plaih palai pajua dalam bhap bini Cam Bình Thuận tuk camereip mek hu rilo siam mekre njauk meyom. Yau nan min, hu dom labik, adat cambat klak jeng daok trak damak. Kayua yau nan ye, dom pakat karja njauk sangka jang bruk pathau khan, jak ba, paglong akaok sahaneng di bhap bini, hu yau nan meng meda ba raidiuk birau tame pambak praong dalam bhap bini Cam daok di tỉnh Binh Thuan./.

 

 

 

Aí Nghiêm
Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC