-Saai Y Bảo Trung, thun ini 30 thun, bangsa Cam daok di Bình Mỹ, xã Phan Thanh, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận ruak u não hu blac raih di sang iek ruak Chợ Rẫy. Sang kan kandah yau nan ye diuk di saai Trung njauk nduac tagok nduac trun mesriay nyim jien bayan dahlau ka sang iek ruak. Meng hu thẻ bảo hiểm y tế, nan ye jaik 100 triệu đồng jien iek ruak ka saai Trung hu BHYT bayan 80%, daong patrun naong trak ka diuk anek di saai.

-Daok ông Xích Sanh, sa halau janeng Bà-ni daok di xã Phan Hòa, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận brei thau, ruak kik pandik harao oh thei caong hu, min meyah oh patoah drei gaok ruak ye jien halei bo iek ruak. Ruak bhian gaok lac oh hagait, min meyah gaok bala radaih ginuh, gaok ruak trak ye mek jien halei piah iek ruak? Yau nan ye bo ông jak ba urang dalam sang drei blei BHYT abih. Ông Sanh lac: Eng dahlak tame ban raya HCM iek ruak hu  thẻ BHYT, meng MRI tal Citi jien buh tame jaik 3 triệu đồng, min meng hu thẻ BHYT yau nan ye hu ngak saoh abih. Mboh yau nan, dom urang halao janeng di ini jeng nao iek ruak di sang iek ruak Hồng Phúc di ban raya HCM, meng hu  thẻ  BHYT yau nan ye hu ngak saoh abih. Hu karja sangka yau nan ye agama di kol dahlak biak thau dhar phuan

-Tui kuhria mboh di sang iek ruak Đa khoa libik Bắc Bình Thuận, kuhria tal puac bilan 9/2018 hu labaih 10.900 mbang iek ruak, dalam nan hu labaih 10.096 mbang iek ruak tui thẻ BHYT (meblah 93%), duk saong dom bilan ini thun 2017 tagok 1,5%. Bác sĩ Từ Huyến – Phó Giám đốc sang iek ruak đa khoa libik Bắc Bình Thuận brei thau, dalam dom thun jaik ini, bhapbini bangsa takik mai iek ruak dak harei dak tagok, rilo mikva jeng hu thẻ BHYT. Bác sĩ Huyến daok brei thau lac: Brei blei bảo hiểm y tế lac bruk njauk ngak, kayua tuk drei ruak, nao cấp cứu, atau ruak njauk ba tagok sang iek ruak karei tuyến lac jien biak glaing, drei hu BHYT lac nyu takik jang, drei kak 20% takik jang 100%. Dua tra veik lac mnbuan lagaih ka bruyk pasang iek pren yava định kỳ. Klau tra, meyah oh patoah jamo gaok iek ruak suai harei di sang iek ruak jeng njauk buh jien tabiak glaong. Yau nan ye, caong khin mikva drei njauk blei BHYT kayua nyu lợi biak rilo.

-Kuhria tal puac thun 2017, bruk blei BHYT di dom xã harat Chăm (lac Phan Thanh, Phan Hiệp, Phan Hòa) dalam huyện Bắc Bình jeng hu labaih 85%. Daok xã Phú Lạc, huyện Tuy Phong jeng hu jaik  70%. Piah paglaong akaok sahaneng, hatai tự giác dalam bruk blei BHYT di bhapbini Cam, rik daong ngak hu bruk bao phủ BHYT yaok thun saong tukvak  2015-2020, tukvak tapa, di dom xã hu rilo bhapbini Cam dalam tỉnh Bình Thuận, dom mban, ngành pambuak pagam tal hu peih rilo mbang ndom biai tapak saong bhapbini ka bruk BHYT.

-Tapa ndom biai hu pathau khan, langyah, brei ka mikva thau saong sahaneng mboh ginup, dalam jang ka BHYT. Nan lac sarak xã hội ndung bak tính nhân văn, klah rabha di bhapbini, rik daong pasang iek pren yava, trun hu naong trak di jien padai tuk oh patoah gaok ruak kik, abih di nyu nan lac ruak trak. Tapa nan, hu panuac tagok dom libik pagam tal dalam bruk pambuak gauk ngak piah quyền lợi di urang blei BHYT hu khik kajap saong daok jak ba bhapbini blei BHYT dak harei dak rilo jang. Ông Lư Đức Huấn – Phó akoak uy mban bhapbini xã Phan Hòa – sa dalam 3 xã hu rilo bhapbini Cam di huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận, brei thau:  Dom urang halao janeng biak sangka, nao jak ba urang gauk gar di drei thei oh ka hu BHYT lac nao blei. Tabhia nan, UBND xã jeng tacei pato dom kapul nyaom jak ba dom sang khik caga glai blei BHYT. Yau nan ye bruk hu lợi di BHYT thei jeng njauk hatai, meng urang halao janeng dalam agama, taha palei tal mikva saong dom mban palei, kapul yau nan ye bo tỷ lệ urang bhapbini xã Phan Hòa blei BHYT hu labaih 85%.

-Kuhria tal puac bilan 10 thun 2018, dalam tỉnh Bình Thuận hu labaih 930.400 urang blei BHYT, mek hu labaih 91% bruk ba tabiak, tagok 7,5 duk saong dom bilan ini thun 2017. Bruk bao phủ BHYT dalam tỉnh hu jaik 80% menuac sia. Bruk njauk ndom nan lac, urang blei bảo hiểm y tế tui sang tagok jaik 6.000 urang. Ông Phan Đình Cang – Trưởng phòng khai thác saong pataom mek jien sraiy  - Bảo hiểm xã hội tỉnh Bình Thuận brei thau: Urak ini bruk blei BHYT tui sang di Bình Thuận mboh daok tagok, dalam nan njauk ndom tal bruk pathau khan jeng ngak hu siam . Ka dua nan lac barau blaoh hu Thông tư 02 di mintri Y tế ka bruk tagok yaom dịch vụ iek ruak di urang oh blei BHYT jeng lac bruk taong tame  trách nhiệm di urang blei BHYT.

-Dalam tỉnh urak ini hu 131 cơ sở iek ruak BHYT, dalam thun 2017 hu 2.339.344 mbang urang iek ruak BHYT, tagok 11,2% duk saong thun 2016. Yaom lac bruk blei BHYT bhum bhapbini bangsa takik dak harei dak tagok, min mikva jeng daok hu rilo suh sah saong caong khin ye: Chất lượng iek ruak thẻ BHYT daok bair saong bruk thông tuyến, ba tagok tuyến urak ini jeng daok rilo harak gar tavak tavaiy…

     -Piah khik kajap saong paglaong bruk blei BHYT bhum bhapbini bangsa takik, lingiu di bruk pathau khan jak ba, njauk hu rilo mbang ndom biai di dom ban ngành pambuak pagam tal haong mikva ka bruk blei BHYT piah lang talaih dom suh sah, tavak tavaiy di mikva. 

-BHYT lac sa dalam dom sarak xã hội praong, oh kayua bruk lợi nhuận, ieu pataom bruk rik daong di rilo menuac urang pabak ka takik urang oh patoah gaok ruak kik, pandik harao. Tuk mikva mboh hu kein laba praong meng bruk blei BHYT, ye mikva njauk hatai pachreih tui./.  

Đồng bào Chăm tích cực tham gia bảo hiểm y tế

Bảo hiểm y tế (BHYT) là một chính sách quan trọng, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, thể hiện tinh thần cộng đồng có trách nhiệm trong khám chữa bệnh và chăm sóc sức khoẻ nhân dân. Do nhận thức được lợi ích của việc tham gia BHYT, đồng bào Chăm tham gia BHYT ngày càng nhiều, góp phần hoàn thành chỉ tiêu thực hiện bao phủ BHYT hằng năm vùng đồng bào Chăm trên địa bàn tỉnh Bình Thuận. Bài viết của Jasi – Phóng viên Đài TNVN đề cập vấn đề này:  

Anh Y Bảo Trung, năm nay 30 tuổi, dân tộc Chăm ở Bình Mỹ, xã Phan Thanh, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận bị u não đã được phẫu thuật tại Bệnh viện Chợ Rẫy. Hoàn cảnh gia đình khó khăn nên vợ anh Trung đã phải chạy đôn chạy đáo vay mượn tiền tạm ứng cho bệnh viện. Nhờ có thẻ bảo hiểm y tế, nên gần 100 triệu đồng tiền chữa bệnh cho anh Trung đã được BHYT hoàn trả 80%, làm giảm bớt gánh nặng phần nào cho vợ con anh.

Còn ông Xích Sanh, một chức sắc tôn giáo Bà-ni ở xã Phan Hòa, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận cho biết, ốm đau, bệnh tật có ai muốn đâu, nhưng nếu không may mình bị bệnh thì tiền đâu mà chữa trị. Bệnh thường gặp thì không sao, nhưng nếu lỡ bị tai nạn xe cộ, mắc bệnh hiểm nghèo thì lấy đâu ra tiền mà chữa trị? Do đó mà ông vận động người thân trong gia đình mình tham gia BHYT hết. Ông Sanh nói: 

(Băng tiếng Chăm: Chính bản thân tôi nè, vào thành phố HCM khám bệnh có thể BHYT, từ MRI đến Citi chi phí gần 3 triệu đồng, nhưng nhờ có thể BHYT nên được miễn hoàn toàn. Thấy vậy, các chức sắc ở đây cũng đi vào khám tại Bệnh viện Hồng Phúc ở thành phố HCM, nhờ có thể BHYT nên được miễn hoàn toàn. Được nhà nước quan tâm như vậy đạo giáo của chúng tôi rất biết ơn.)

Theo thống kê của Bệnh viện Đa khoa khu vực Bắc Bình Thuận, tính đến cuối tháng 9/2018 đã có hơn 10.900 lượt khám chữa bệnh, trong đó có trên 10.096 lượt khám thể BHYT (chiếm 93%), so với cùng kỳ năm 2017 tăng 1,5%. Bác sĩ Từ Huyến – Phó Giám đốc Bệnh viện đa khoa khu vực Bắc Bình Thuận cho biết, trong những năm gần đây, số lượng người đồng bào dân tộc thiểu số đến khám và chữa bệnh ngày càng tăng, đa số bà con đều có thẻ BHYT. Bác sĩ Huyến cho biết thêm:

(Băng tiếng Chăm: Việc tham gia bảo hiểm y tế là rất cần thiết, vì lúc mình ốm đau bệnh tật, đi cấp cứu, hay bệnh cần chuyển viện thì chi phí rất cao, mình có BHYT thì nó đở hơn, mình đóng 20% đở hơn 100%. Hai nữa là tiện cho việc khám sức khỏe định kỳ. Thứ 3 nữa nếu không may bị nằm điều trị dài ngày ở bệnh viện thì cũng cần số tiền rất lớn. Vì vậy, rất mong bà con mình nên mua BHYT vì nó lợi rất nhiều.)

Tính đến cuối năm 2017, tỷ lệ tham gia BHYT tại các xã thuần Chăm (Phan Thanh, Phan Hiệp, Phan Hòa) trên địa bàn huyện Bắc Bình đều đạt trên 85%. Riêng xã Phú Lạc, huyện Tuy Phong cũng đạt gần 70%. Để tiếp tục nâng cao nhận thức, tính tự giác trong việc tham gia BHYT của đồng bào Chăm, góp phần hoàn thành chỉ tiêu thực hiện bao phủ BHYT hằng năm và giai đoạn 2015-2020, thời gian qua, tại các xã có đông đồng bào Chăm trên địa bàn tỉnh Bình Thuận, các ban, ngành hữu quan đã tổ chức nhiều cuộc đối thoại trực tiếp với người dân về công tác BHYT.

Thông qua đối thoại đã tuyên truyền, giải thích, thông tin để bà con hiểu và nhận thức đầy đủ, sâu sắc hơn về BHYT. Đó là chính sách xã hội mang tính nhân văn, chia sẻ cộng đồng, góp phần chăm sóc sức khỏe, giảm được gánh nặng chi phí khi không may bị ốm đau, bệnh tật, nhất là các bệnh hiểm nghèo. Qua đó, kiến nghị các đơn vị liên quan trong công tác phối hợp thực hiện để quyền lợi của người tham gia BHYT được bảo đảm và tiếp tục vận động người dân tham gia BHYT ngày càng nhiều hơn. Ông Lư Đức Huấn – Phó Chủ tịch UBND xã Phan Hòa – một trong 3 xã có đông đồng bào Chăm của huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận, cho biết: 

(Băng tiếng Chăm: Các chức sắc rất quan tâm, đi vận động người thân của mình, ai chưa có BHYT thì đi mua. Bên cạnh đó, UBND xã cũng đã chỉ đạo các đoàn thể vận động các hộ tham gia bảo vệ rừng mua BHYT. Vì thấy cái lợi của BHYT nên ai cũng đồng tình, từ chức sắc tôn giáo, già làng trưởng bản đến bà con và các ban thôn, đoàn thể, nhờ đó mà tỷ lệ người dân xã Phan Hòa mua BHYT đạt trên 85%.)

Tính đến cuối tháng 10 năm 2018, toàn tỉnh Bình Thuận có hơn 930.400 người tham gia BHYT, đạt trên 91% kế hoạch, tăng 7,5 so với cùng kỳ 2017. Tỷ lệ bao phủ BHYT chung toàn tỉnh đạt gần 80% dân số. Điều đáng nói, người tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình tăng gần 6.000 người. Ông Phan Đình Cang – Trưởng phòng khai thác và thu nợ - Bảo hiểm xã hội tỉnh Bình Thuận cho biết:

    (Băng: Hiện nay việc tham gia BHYT theo hộ gia đình ở Bình Thuận có chiều hướng tăng, trong đó phải kể đến công tác tuyên truyền cũng đạt được một số kết quả nhất định. Cái thứ hai, vừa rồi có Thông tư 02 của Bộ Y tế về việc tăng giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh đối với người không tham gia BHYT thì đây cũng là cái tác động đến ý thức trách nhiệm của người dân tham gia BHYT.)

Toàn tỉnh hiện có 131 cơ sở khám chữa bệnh BHYT, trong năm 2017 đã có 2.339.344 lượt người khám chữa bệnh BHYT, tăng 11,2% so với năm 2016. Tuy tỷ lệ tham gia BHYT vùng đồng bào dân tộc thiểu số ngày càng tăng, nhưng bà con vẫn còn nhiều băn khoăn và mong muốn như: Chất lượng khám chữa bệnh thể BHYT còn thấp và thủ tục thông tuyến, chuyển tuyến hiện vẫn còn rườm rà…

Để tiếp tục duy trì và nâng cao tỷ lệ tham gia BHYT vùng đồng bào DTTS, ngoài việc tuyên truyền vận động thì cũng nên có nhiều cuộc đối thoại giữa các ban ngành hữu quan với bà con về việc tham gia BHYT để tháo gỡ những băn khoăn, vướng mắc của bà con. 

BHYT là một trong các chính sách xã hội quan trọng, không vì mục đích lợi nhuận, huy động sự đóng góp của số đông bù đắp cho số ít người không may bị ốm đau, bệnh tật. Khi bà con đã thấy được lợi ích to lớn từ việc tham gia BHYT thì bà con sẽ đồng tình hưởng ứng./.