Mblang hareik Bình Tú prong 26 ha daok dalam palei Tiến Bình, xã Tiến Thành, bal Phan Thiết. Ini lac labik pataom mek hareik thải sinh hoạt saong y tế di bal. Yaok harei hu jaik 400 tấn hareik ginup janih hu ba mai ini min takik hu xử lý.. Di ini, tok hu sa sruh radaih ủi ngak bruk, tuk harei pataom ba mai, radaih ủi tok ủi veik jeng mbuk, pataom veik rilo harei meng cuh sa mbang. Hareik hareim pataom caik jeng mbuk glaong oh hu xử lý hóa chất. Tame bilan hajan, aia meng hareik nan kandaong veik lavik harei, mbau biuk, caih menek tabiak rilo halak halin saong roi jamaok. Ong Bùi Đức Thắng, urang daok di palei Tiến Bình, xã Tiến Thành duh hatai khan lac: “Mblang hareik di Tiến Thành ini dom thun paje oh hu xử lý hagait. Kadua tra, pataom pambuk biak rilo. Bhap bani daok pak ini gaok rilo ruai jamaok. Dom pluh thun tapa, mblang hareik pataom mbuk miat. Dom ranaih sit bhian njuak ruak, abih di nyu lac ruak pandiak dom”

Bruk hareik pataom caik mbuk oh hu xử lý ngak jeng ô nhiễm meng rilo thun ini mai. Thak cuh hareik, mbau bruk saong ruai jamaok meng mblang hareik ini tui angin ba trun ngak ka bhap bani daok pak ini biak glaih glar. Yaok van mbang huak, ruai jamaok ndam bak pandap mbang. Tuk hajan trun, ruai caih menek biak rilo. Yaok tapol par trun jhuk abih. Mikva pak ini kak kamo tuk mbang huak. Nan oh ka ndom tal halaw aia ngầm jeng ảnh hưởng trak kayua mblang hareik pataom mbuk biak lavik.

Rilo mbang bhap bani daok pak ini hu panuac tagok karja palei hu jalan ngak piah xử lý, min tal urak ini jeng oh ka mboh ngak hagait. Pren yava di bhap bani palei Tiến Bình, xã Tiến Thành daok gaok kan kandah, abih di nyu lac uranaih sit. Ong Võ Văn Nhỏ, urang daok di xã Tiến Thành duh hatai lac: “Dahlak caong khin dom pakat raja-ei ngak habar xử lý mblang hareik ini saong ba nyu nao caik di labik karei atah jang labik daok di bhap bani piah ka bhap bani sahanang hatai ngak mbang ngak huak, pren yava khang kadang. Bayar veik môi trường hacih sa-at laneng lanoi ka bhap bani.”

Karja bal Phan Thiết jeng mboh lac urak ini mblang hareik Bình Tú daok quá tải kayua hareik dalam bal Phan Thiết jeng yau di dom labik jaik taphia dalam huyện Hàm Thuận Nam jeng hu ba mai pataom caik pak ini. Mblang hareik pataom caik jeng mbuk prong saong oh siam ka môi trường kayua bruk lam saong xử lý oh njuak quy định.

Ong Trần Hoàng Khôi, Phaoak akaok UBND TP Phan Thiết brei thau makna ba tak bruk ini, lac kayua palei daok kurang jien ndo. Piah xử lý mblang hareik dar lam ka nyu njuak haong vệ sinh môi trường ye abih rilo phun jien. Langiu di nan, mblang hareik oh hu đầu tư xử lý siam lac kayua bal daok cang sa dự án sang mac xử lý hareik tư nhân ba tame ngak. Ong Trần Hoàng Khôi daok brei thau lac: "Makna ka dua lac kayua bal daok sahneng kuihria kayua oh suai lavik sang mac xử lý hareik thải tui njuak quy định hu ba tame pandar. Kayua yau nan ye bruk đầu tư ka mblang hareik Bình Tú lac palai pajua, kayua tuk nan oh daok taduan mek hareik tra.”

        Oh njuak lac urak ini, bo meng dom thun dahlau, mblang hareik Bình Tú ngak ô nhiễm trak  labik daok thôn Tiến Bình, gaok tuk mai daok ngak jhak  tal bruk du lịch di xã Tiến Thành. Thun 2016, bal Phan Thiết hu brei ka Công ty TNHH Huy Hoàng buh jien tabiak padang ngak sang máy xử lý hareik thải công suất 400 tấn harei melam di labik gah meraong. Min, hadei di 3 thun padang ngak, tal harei ini công trình jeng oh ka ba tame pandar, ngak ka hareik hareim di ini daok pataom jeng mbuk prong ngak ô nhiễm môi trường./.

Bình Thuận: Bãi rác Bình Tú quá tải gây ô nhiễm khu dân cư

Từ nhiều năm qua, bãi rác Bình Tú – nơi tập kết rác sinh hoạt của toàn thành phố Phan Thiết (tỉnh Bình Thuận) đã quá tải, ùn ứ nhưng không được xử lý gây ô nhiễm trầm trọng môi trường sống ở khu vực lân cận. Người dân mong muốn chính quyền địa phương sớm dời bãi rác đi nơi khác để đảm bảo môi trường, ổn định cuộc sống. Bài viết sau đây của Việt Quốc, phóng viên Cơ quan thường trú tại TP Hồ Chí Minh sẽ đề cập: 

Bãi rác Bình Tú rộng 26 ha nằm trên địa bàn thôn Tiến Bình, xã Tiến Thành, thành phố Phan Thiết. Đây là nơi tập kết rác thải sinh hoạt và y tế của toàn thành phố. Mỗi ngày có khoảng 400 tấn rác với đủ loại được đưa về đây nhưng khâu xử lý quá sơ sài. Tại đây, chỉ có một chiếc xe ủi hoạt động, khi rác tập trung về, xe ủi chỉ ủi thành đống, dồn vài ngày mới đốt một lần. Lượng rác ùn ứ chất cao từng đống khổng lồ đã không được xử lý hóa chất. Vào mùa mưa, nước từ bãi rác ứ đọng lâu ngày, bốc mùi thối, sinh ra nhiều dòi bọ và ruồi nhặng. Ông Bùi Đức Thắng, người dân thôn Tiến Bình, xã Tiến Thành bức xúc: “Bãi rác ở Tiến Thành này mấy năm giờ người ta không xử lý gì. Thứ hai nữa, ùn ứ quá nhiều rồi. Người dân ở đây phải chịu ruồi, muỗi. Cả chục năm giờ, bãi rác cứ ùn tắc vậy. Mấy đứa nhỏ nhiều lúc hay bệnh, nhất là bệnh sốt.”

Tình trạng rác thải ùn ứ không được xử lý gây ô nhiễm từ nhiều năm nay. Khói đốt rác, mùi thối và ruồi nhặng từ bãi rác này theo gió đưa xuống khiến người dân vô cùng khổ sở. Mỗi bữa ăn, ruồi nhặng bu đầy vào thức ăn. Những lúc mưa xuống, ruồi sản sinh nhiều vô kể. Từng bầy đàn bay xuống đen kịt. Người dân phải giăng mùng khi dọn cơm ăn. Đó là chưa kể đến việc nguồn nước ngầm bị ảnh hưởng trầm trọng do bãi rác ùn ứ quá lâu.

Nhiều lần người dân địa phương kiến nghị chính quyền thành phố có biện pháp xử lý, nhưng đến nay vẫn chưa có chuyển biến gì. Sức khỏe của người dân thôn Tiến Bình, xã Tiến Thành đang bị đe dọa trầm trọng, nhất là trẻ nhỏ. Ông Võ Văn Nhỏ, người dân xã Tiến Thành bức xúc: "Tôi đề nghị các cấp chính quyền làm sao phải xử lý bãi rác và di dời bãi rác đi xa dân cư để cho người dân được yên ổn làm ăn, đầy đủ sức khỏe. Trả lại môi trường phải sạch sẽ thoáng mát cho nhân dân.”

Chính quyền thành phố Phan Thiết thừa nhận hiện nay bãi rác Bình Tú đã quá tải do lượng rác trên địa bàn thành phố Phan Thiết cũng như một số khu vực lân cận thuộc huyện Hàm Thuận Nam đều tập trung về đây. Bãi rác ùn ứ và không đảm bảo về môi trường do việc chôn lấp và xử lý không đúng theo quy định.

Ông Trần Hoàng Khôi, Phó Chủ tịch UBND TP Phan Thiết cho biết nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do địa phương đang khó khăn về kinh phí. Để xử lý bãi rác chôn lấp đảm bảo cho hợp vệ sinh môi trường tốn kém kinh phí rất lớn. Ngoài ra, bãi rác không được đầu tư xử lý bài bản là do thành phố đang chờ dự án nhà máy xử lý rác tư nhân đi vào hoạt động. Ông Trần Hoàng Khôi cho biết thêm: "Nguyên nhân thứ hai là do thành phố đang cân nhắc do còn thời gian rất ngắn nữa thì nhà máy xử lý rác thải theo đúng quy định sẽ đi vào hoạt động. Do đó việc đầu tư cho nó đúng bài ở bãi rác Bình Tú sẽ gây lãng phí, vì thời gian đó sẽ không còn nhận rác nữa.”

Không phải bây giờ, mà từ những năm trước, bãi rác Bình Tú đã gây ô nhiễm trầm trọng ở khu dân cư thôn Tiến Bình, thậm chí ảnh hưởng đến hoạt động du lịch ở xã Tiến Thành. Năm 2016, thành phố Phan Thiết đã cho Công ty TNHH Huy Hoàng đầu tư nhà máy xử lý rác thải công suất 400 tấn ngày đêm ở khu vực phía Nam. Tuy nhiên, sau 3 năm khởi công, đến nay công trình vẫn chưa đi vào hoạt động, khiến lượng rác ở đây tiếp tục ùn ứ gây ô nhiễm môi trường./.