Darang lac sa dalam dom janih boh kayau hu pala di rilo bhum palei di Binh Thuận 

Xã Thắng Hải, huyện Hàm Tân lac labik hu rilo janih boh kayau yau darang kruac  , kruac bung, abih di nyu nan lac pa-ok. Tuk vak ni, urang nong pak ni  dok yam tame bilan paik boh pa-ok Úc – janih boh kayau bilan pandiak. Min, mik va di pak ni  dok having akaok kayua pa-ok tasak bak phun min oh hei paik, kayua meyah paik jeng oh thau ba nao pablei di pak halei.

Hu labaih 20 ha pa ok, rilo meng lac janih paaok Úc, boh sambo meriah bhong dok tal tuk paik boh, bo ong Hà Thành Chánh (daok di palei  Suối Bang, xã Thắng Hải, huyện Hàm Tân) dok duh hatai iek pa-ok tasak laik bak gha. Ong brei thau, urak ni ong dok labaih  50 tấn pa-ok dok tual ning naong angaok phun, kayua yaom biak bier, bo daok oh hu menuac blei. Dom bilan pa-ok dahlau, pa-ok janih  1 yaom meng 35.000 – 40.000 đồng/sa kg, bier di abih jeng pablei hu meng 10.000 – 15.000 đồng/sa kg; min urak ni dok 1.000 – 3.000 đồng/ sa kg. Ong Chánh duh hatai khan lac: “Hulin buh jien ngak vụ ni  labaih 500 triệu đồng, hu ieu dom urang bhian blei di drei  dahlau deih  min urang oh mai. Meng labaih  50 tấn, pablei yaom meng 1.000 – 3.000 đồng/sa kg jeng oh ginup jien bayar ka urang paik,  pajeng ba”.

Ong Trần Xuân An – Akaok kapul urang nong xã Thắng Hải brei thau, abih palei pa-ok Thắng Hải dok hu jiak 100 ha pa-ok, urak ni pa-ok daok kandong veik di dom boh sang urang nong dok biak rilo, rilo meng lac paaok  Đài Loan. Tui  ong An, xã dok hu panuac likau dom gilang pariak hu sarak patrun laba ka dom po bein. Daok suai lavik, dom doanh nghiệp dalam tỉnh njauk roh duah, blei dây chuyền ngak pandap meng dom janih boh kayua, kayua lac oh taeng hagait baoh pa-ok bo rilo boh kayau  bilan pandiak yau thanh long, durian, bơ, chôm chôm…jeng dok gaok biak rilo kan kandah dalam bruk pablei nao kayua jit  Covid-19 daok rah tabiak srau kadau.

Hadei di dom mbang jit Covid-19 tamuh tabiak dalam negar, dom tỉnh, ban song Bình Thuận hu rilo jalan ngak piah gam jhul pakhang bruk  pablei kaya nong tapa dom pabah mbang negar gam khik hu bruk pacang caga jit ruak. Pagap yau bruk kham merat  ginum biai song gah Trung Quốc piah pacadu vaktu  nao mai, padang dom kapul peih radaih  pajeng ba piah pajeng pandap panda kaya nong di pabah mbang negar… Min, nan lac bruk di dom gah chức năng, dok gah urang nong ,piah dong ka drei eng , rilo urang samar duah jalan piah pablei kaya nong  song tuk camereip  hu ba mai siam lagaih. Bruk palih ruah song pandar mạng xã hội piah pablei pandap lac sa dalam dom jalan ngak nan.

Saai  Nguyễn Thị Ngọc Hạnh (xã Hàm Chính, huyện Hàm Thuận Bắc) brei thau, bein pa-ok prong labaih  3 ha di saai  jeng dok hu labik pablei, jien duah hu tani tanat kayua pandar Facebook cá nhân piah yaih khan pandap di drei. Meng hu ayut sahbah dong, klah rabha,  hu rilo urang thau tal  song kakei blei. Urak ni , saai dok pablei pa-ok yaom meng 10.000 – 15.000 đồng/sa kg, tui janih 1, janih 2. 

Jeng yau saai  Hạnh, saai Trần Thị Nam (xã Đa Mi, huyện Hàm Thuận Bắc) hu jak jeng dalam bruk dui pachreih tuai blei durian  di bein sang  tapa  mạng xã hội. Saai brei thau, kayua jit ruak nan ye yaom durian di bein njauk urang blei kateik yaom. Nan ye, saai brei quay clip bein durian, ba tagok angaok mạng xã hội. Tuai mbang mboh bingi, urang ni khan ka urang deih thau, nan ye biak rilo urang mai dong blei. Urak ni bein durian di saai paik hu labaih sa meteh.

Anak meta mboh lac, meng thau palih ruah  song pandar mạng xã hội piah pablei pandap, rilo urang nong hu ba pandap di drei nao tal urang blei hu mbuan lagaih jang  song jeng mbuan pablei jang. Kayua yau nan ye, dalam tuk vak urak ni bruk urang nong samar duah jalan piah pablei pandap di drei ngak tabiak dalam tuk jit  Covid-19 srau kadau lac bruk biak njauk ngak./.

Urang lang: Hanipha- 2/6