Ban sit  Phan Rí Cửa dahlau daih lac labik ô nhiễm trak  kayua nerak pataom mai di tapen krong labik pabah tasik song rah tui dom takai ar  anak dom palei. Nerak seik tame gah meng thun ni tapa thun deih bak abih gam song nerak kayua urang prah tabiak, yaok thun nerak pataom veik jeng mbuk glaong, ngak brei ô nhiễm labik daok di bhap bini daok tapen tasik.

Meng puac bilan 3 mbiah tal ni, ban sit hu peih 2 mbang praong tabiak bruk  pataom mek nerak. Yaok mbang hu labaih  500 menuac hu mbaok . Meng nan, 300 mét takai krong  song labaih  1 km takai tasik njauk hareik pacang sre, urak ni hu hacih saat. Yaok pluh tấn nerak hu ba nao labik karei xử lý, bayar veik labik daok siam mekre  ka dom  puk, palei. Ong Nguyễn Văn Thìn, Phó Chủ tịch UBND ban sit Phan Rí Cửa, huyện Tuy Phong brei thau “Gah hu mbaok tame tui tacei pato di  huyện lac tong abih  hệ thống chính trị jeng hu mbaok tame bruk ni. Dalam nan, hu gam bruk jak ba bhap bini tame ngak, abih di nyu nan lac dom boh sang dok anak mbaok tasik song krong.”

Meng hu bruk ieu pataom tong abih urang jakar, urang đảng dalam puk palei hu mbaok tame ngak, bhap bini jeng sahneng mboh hu makna prong di bruk puh ramik nerak. Tapa nan bhap bini dok di dom  labik tapen tasik hu mbang tui meng bruk ni. Muk Trương Thị Hai, sa urang dok di tapen ar  Phan Rí Cửa ndom lac, meyah oh hu bruk ni ye mik va dok di pak ni kan si thau puh ramik nerak. Tuk hu dom mbang tabiak puh ramik kayua karja peih tabiak, mik va chreih chrai ba gauk tame ngak:  

 “Hu mbaok tame puh ramik , am nerak hacih saat . Mik va pataom hareik ka radeih pajeng nao, pak ni hacih saat abih, oh caik ka nerak tachuak .”

Gam song dom mbang abih gah ba gauk tabiak ngak, urak ni bruk puh ramik nerak tasik  hu peih ngak gam gam meng dom kalup kapul, nyaom khik caga môi trường bahrau hu padang tagok. Nan lac dom nyaom halan hatain di  Kapul dam dara, tổ dân phố, dom sang bac, kapul menei ia tasik  song urang tong chap ikan dalam palei… Ong Trương Văn Tuấn, sa dalam dom urang tong chap ikan  hu mbaok tame puh pataom nerak yaok adit  anak  khu dân cư Hải Tân brei thau:“Tuk mboh hareik harom, khol hulin pataom gauk puh ramik. Ba gauk puh ramik ka labik daok hacih saat . Khol hulin cong khin ka mblang tasik ni nyu hacih, mekre, lahei, bingi”

Oh lac ban sit  Phan Rí Cửa saoh, bo dom puk palei tapen tasik karei di  huyện Tuy Phong jeng kham merat ngak siam bruk ni  kayua huyện peih tabiak. Dom mbang tabung glong jang yau yaok adit, dom xã Chí Công, Bình Thạnh, Vĩnh Hảo, Vĩnh Tân song ban sit  Liên Hương jeng brei lực lượng song bhap bini pak ni hu mbaok tame puh pataom hareik ngak hacih bhum tasik palei negar. Meng hu yau nan bo tasik di huyện Tuy Phong hu hacih saat, oh dok nerak yau dahlau deih.

Ong Huỳnh Văn Điển, Chủ tịch UBND huyện Tuy Phong brei thau, dahlau deih, di dom labik daok tapen tasik, bhap bini bhian randap klaak nerak tabiak krong, tabiak takai tasik. Ni lac bruk hu meng lavik mai song bhap bini pak ni iek nan lac bruk oh hu hagait piah ndom tal. Huyện ủy, UBND huyện mboh ni lac bruk njauk pasiam veik, kayua khin patagok kinh tế xã hội khang kajap, njauk ngak siam bruk môi trường. Nan ye huyện Tuy Phong hu padang jalan ngak biak khang kajap saong hatai kham merat glaong di abih. Urak ni, dom puk palei dalam   huyện hu peih ngak samu gauk, ngak gam gam, ba mai siam lagaih mboh di anak meta. Ong Điển ndom lac:  “Bruk prong di abih, khol drei mboh lac oh ngak bloh luai meteh dhi,  bo khang hatai ngak di taong abih hệ thống chính trị. Meng hatai kham merat yau nan, tal sa tukvak halei nan, bhap bini mong tabiak bruk song salih bruk bhian randap, ba tangin tame khik ramik  môi  trường dak harei dak siam jang.”

  Hadei di  3 bilan peih tabiak, tal urak ni dom labik takai tasik ô nhiễm trak kayua nerak hu pasiam veik. Dalam tuk rilo bhap bini thau sahneng jang ka bruk klaak hareik njauk labik pataom mek, ye urak ni jeng dok hu dom boh sang kurang sahneng jeng dok tuh nerak tabiak tasik. Anak tal, huyện Tuy Phong brei caik camera di dom labik, meyah mboh ye langyah catang dom bruk ngak suan. Thau lac bruk nerak tachauk alam môi trường oh langyah hu dalam dua klau harei, nan ye huyện Tuy Phong daok kham merat peih ngak bruk ni haong hatai kham merat glaong abih di tong abih  hệ thống chính trị./. 

Bình Thuận: Lan tỏa phong trào dọn rác biển bảo vệ môi trường ở huyện Tuy Phong

Những năm trước, các khu dân cư ven biển ở huyện Tuy phong, tỉnh Bình Thuận luôn đối mặt với tình trạng ô nhiễm môi trường do rác thải dồn ứ trong một thời gian dài. Gần đây, nhờ tích cực phát động phong trào dọn rác, môi trường tại các khu dân cư ven biển của huyện Tuy Phong đang dần được cải thiện, giải quyết cơ bản vấn nạn ô nhiễm môi trường. Người dân địa phương cũng đã ý thức hơn trong việc chung tay bảo vệ môi trường tại nơi cư trú. Bài viết sau đây của Việt Quốc, phóng viên Cơ quan thường trú tại TP Hồ Chí Minh giới thiệu về phong trào này. 

Thị trấn Phan Rí Cửa từng là địa bàn bị ô nhiễm trầm trọng do rác thải tập trung ở ven sông khu vực cửa biển và dọc bờ kè đối diện các khu dân cư. Rác tấp vào bờ từ năm này qua tháng khác dày đặc cùng với rác sinh hoạt do người dân thiếu ý thức để ra, cứ mỗi năm rác ùn ứ cứ mỗi cao dần lên, gây ô nhiễm môi trường sống của các khu dân cư ven biển.

Từ cuối tháng 3 đến nay, thị trấn đã thực hiện hai đợt ra quân trọng điểm. Cứ mỗi đợt ra quân có hơn 500 người tham gia. Nhờ đó, 300 mét bờ sông và hơn 1 km bờ biển từng bị rác phủ kín, nay đã thông thoáng, sạch sẽ. Hàng chục tấn rác đã được đưa đi nơi khác xử lý, trả lại môi trường sống an toàn cho các khu dân cư. Ông Nguyễn Văn Thìn, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Phan Rí Cửa, huyện Tuy Phong cho biết:

Băng 19s: “Lực lượng tham gia theo chỉ đạo chung của huyện là tất cả hệ thống chính trị đều vào cuộc làm việc này. Trong đó, có cả việc vận động người dân dân cùng tham gia, nhất là là các hộ dân sống ở trước mặt biển và sông.”

Chính nhờ việc huy động toàn bộ cán bộ đảng viên trong hệ thống chính trị của địa phương tham gia, người dân cũng đã nhận thức được ý nghĩa quan trọng của việc dọn rác. Hơn ai hết chính người dân sống ở các khu dân cư ven biển được hưởng lợi từ phong trào này. Bà Trương Thị Hai, một người dân sống bên bờ kè Phan Rí Cửa nói rằng nếu không có phong trào này thì bà con ở đây khó mà tự giác dọn rác. Khi có các đợt ra quân do chính quyền phát động, bà con đã tham gia rất hồ hởi:  

Băng 12s: “Tham gia quét dọn, đốt rác sạch sẽ. Bà con hốt rác cho xe chuyển đi, ở đây sạch sẽ hết, chớ không để ô nhiễm.”

Cùng với các đợt ra quân tổng lực, hiện nay việc dọn rác biển được duy trì thường xuyên nhờ các một số câu lạc bộ, tổ nhóm bảo vệ môi trường mới được hình thành. Đó là các nhóm tình nguyện của Đoàn Thanh niên, tổ dân phố, các trường học, hội tắm biển và ngư dân địa phương… Ông Trương Văn Tuấn, một trong số các ngư dân làm nghề đi thúng tham gia thu dọn rác hàng tuần trước khu dân cư Hải Tân cho biết:

Băng 17s: “Khi thấy rác rến, chúng tôi cũng tập trung dọn dẹp. Tổ chức dọn cho vệ sinh môi trường nó sạch sẽ. Cứ thúng người thúng người là ra dọn dẹp hết. Chúng tôi cũng muốn cho cái bãi này nó sạch đẹp, nó thoáng mát.”

Không những thị trấn Phan Rí Cửa, mà các địa phương ven biển khác của huyện Tuy Phong cũng thực hiện tích cực phong trào do huyện phát động. Hàng đợt trọng điểm cũng như hàng tuần, các xã Chí Công, Bình Thạnh, Vĩnh Hảo, Vĩnh Tân và thị trấn Liên Hương đều bố trí lực lượng cùng người dân địa phương tham gia dọn rác làm sạch biển quê hương. Nhờ đó biển của huyện Tuy Phong đã sạch sẽ, không còn ô nhiễm như trước.

Ông Huỳnh Văn Điển, Chủ tịch UBND huyện Tuy Phong cho biết, trước đây, ở các khu dân cư ven biển, người dân có thói quen vứt rác ra bờ sông, bờ biển. Đây là vấn nạn tồn tại từ rất lâu và người dân địa phương xem đó là việc bình thường. Huyện ủy, UBND huyện nhận thấy đây là vấn đề cần được chấn chỉnh, bởi lẽ muốn phát triển kinh tế xã hội bền vững, thì phải làm tốt vấn đề môi trường. Do vậy, huyện Tuy Phong đã xây dựng phong trào với một kế hoạch chặt chẽ và quyết tâm cao nhất. Đến nay, các địa phương trong huyện đã thực hiện đồng loạt, duy trì thường xuyên, mang lại hiệu quả thiết thực. Ông Điển nhấn mạnh:  

Băng 21s: “Vấn đề quan trọng nhất, chúng tôi cho rằng là không thể đánh trống bỏ dùi trong phong trào này, mà phải kiên quyết thực hiện một cách kiên trì với sự quyết tâm cao nhất và tập trung cao nhất của cả hệ thống chính trị. Với sự kiên trì lớn như thế, đến một lúc nào đó, người dân sẽ nhận ra vấn đề và sẽ thay đổi hành vi, góp phần chung tay bảo vệ môi trường ngày càng tốt hơn.”

  Sau 3 tháng triển khai, đến nay các khu vực bờ biển ô nhiễm nặng do rác thải đã được giải quyết cơ bản. Trong khi phần đông người dân đã ý thức hơn trong việc bỏ rác đúng chỗ thu gom, thì hiện nay vẫn còn một số hộ dân thiếu ý thức tiếp tục đổ rác ra bãi biển. Tới đây, huyện Tuy Phong sẽ cho lắp đặt camera tại một số khu vực trọng điểm, nếu phát hiện sẽ xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Xác định không thể xử lý xong vấn đề ô nhiễm môi trường trong một sớm một chiều, do vậy huyện Tuy Phong sẽ tiếp tục kiên trì thực hiện phong trào này với quyết tâm cao nhất của cả hệ thống chính trị./.