Canah kraong Bei Gon - Dong Nai nduac tapa phường Thao Đien, Q.2

  Tapa dut iek bilan 8/2019 di Sở Tài nguyên - môi trường tỉnh Đồng Nai brei mboh rilo labik dut iek ia angaok dom kraong, craoh di Đồng Nai hu rilo chỉ số oh mek hu quy chuẩn kỹ thuật negar ka chất lượng ia (QCVN 08-MT:2015/BTNMT). Tui nan, dom chỉ số yau hàm lượng Amoni, TSS (tổng rắn lơ lửng); DO (lượng oxy lai tame dalam ia), COD (nhu cầu oxy hóa học), BOD (nhu cầu oxy sinh hoá), dinh dưỡng saong vi sinh, E.Coli saong Coliform… rilo jnag meng dom mbang tal yaok ratuh mbang quy chuẩn bre adat.

Abih di nyu nan lac, tapa dut iek dom labik mek ia angaok kraong Đồng Nai jeng brei mboh lac: chất lượng ia oh mek hu bruk pabak ia pandar hadei di xử lý. Tui nan: hàm lượng COD glaong jang meng 1,1 - 1,3 mbang; TSS rilo jang 1,4 - 4,6 mbang; Amoni tapa 1,1 - 2,6 mbang; E.Coli rilo jang 18,6 - 150 mbang; Coliform glaong jang 3 - 9,2 mbang. Hu labik ia di kraong Đồng Nai oh siam piah pabak ia pandar kayua njom nerak biak glaong.

Langyah ka bruk patrun chất lượng ia di Đồng Nai, ong Lê Văn Bình, Phó Chi cục Khik caga môi trường (Sở Tài nguyên – môi trường Đồng Nai) brei thau, dom chỉ số njom nerak angaok nan jeng brei mboh bruk ô nhiễm hữu cơ. Tui nan ô nhiễm nyu tabiak meng dom bruk ngak mbang ngak huak yaok harei yau ye: ia meng rao, pandar, raong glang, ngak kaya nong, pandap mbang, hu dom labik sản xuất công nghiệp sit daok dalam dom khu dân cư. Ong Bình ndom lac, urak ini Đồng Nai oh daok ia nerak tathuak tabiak praong yau sang mac, khu công nghiệp tahuak ia nerak tabiak gah angaok kraong Đồng Nai. Đồng Nai tui iek catang, gam gam. Taong abih dom khu công nghiệp, cụm công nghiệp oh brei adat ngak di gah angaok kraong Đồng Nai, labik hu dom công trình pabak ia pandar. Tỉnh pasang iek hu dom ia nerak praong tuh tame kraong Đồng Nai. Jeng tui ong Bình, di Đồng Nai, taong abih dom sang mac hu pambuak pagam tame dom nding xử lý ia nerak hu dut iek online luac harei melam, atau tỉnh oh pachreih dom dự án đầu tư bahrau mbuan ba tal nerak môi trường yau xi mạ, dệt nhuộm…

Daok ia nerak tabiak meng bhap bini pandar, Đồng Nai jeng daok peih ngak dom dự án xử lý ia nerak tahuak tabiak meng bhap bini pandar dalam dom đô thị praong, abih di nyu lac di ban Biên Hòa labik hu labaih 1 triệu rahra. Tuk dom dự án ini tame bruk ngak ye meda langyah hu bruk ia nerak tahuak tabiak meng bhap bini pandar tuh tame kraong Đồng Nai. Yaom lac yau nan, min lambaok Chi cục Khik caga môi trường Đồng Nai ndom lac, piah langyah hu bruk nerak meng bhap bini pandar tathuak tabiak, brei hu tukvak suai lavik, oh lac dalam 2 – 3 harei.  

Roh duah dom chỉ số ô nhiễm ia tui pathau khan di tỉnh Đồng Nai, thạc sĩ Lê Phú Đông, Trưởng ngành Môi trường, sang bac Đại học Lạc Hồng (Đồng Nai) jeng ndom lac, dom chỉ số ô nhiễm brei mboh rilo meng lac ô nhiễm hữu cơ, saong meda hu langyah di dom sang mac ia. Min ong Đông jeng duh hatai lac, meyah oh samar hu jalan pasang iek bruk tathuak tabiak ba tal nerak, ye meda hu rilo kanjah jhak gam tui, abih di nyu lac tuk kraong Đồng Nai daok lac labik pabak ia pandar ka yaok triệu bhap bini dalam khu vực. Huac di abih lac bruk ini daok rah tabiak bo oh hu dom chế tài khang ye mbuan ngak ka ia akaok halau njom nerak biak glaong, jien piah ngak saong chất lượng ia meda salih karei. Njauk hu dom quy định catang, chế tài khang dalam bruk padang iek ia nerak tathuak tabiak kraong, abih di nyu lac di dom labik mek ia piah pabak ka bruk pandar ia.

Bhum taneh kraong Đồng Nai lac 1 dalam dom bhum taneh kraong praong abih di Việt Nam hu 11 tỉnh, ban daok dalam bhum taneh di kraong ini. Urak ini Ủy ban Khik caga môi trường bhum taneh kraong Đồng Nai hu padang tabiak saong Chủ tịch Ủy ban hu salih gauk ngak yaok thun di dom tỉnh, ban.

Min maong tui bruk khik iek di dom bhum, hu panuac lac, bruk khik iek tài nguyên ia, pasang iek nerak dalam bhum taneh di kraong Đồng Nai bahrau dang veik di labik thỏa thuận, khuyến cáo di dom tỉnh, thành dalam bhum, oh ka hu dom ràng buộc cambaih laih gah adat hukum. Bruk pambuak gauk, khan brei gauk thau jeng oh ka hu ngak ginup. Meyah tỉnh ini pasang iek siam bo tỉnh karei oh ngak siam bruk khik iek bhum taneh kraong Đồng Nai meda kan ba mai siam mekre.

Kayua yau nan ye, tui tiến sĩ Đinh Công Sản - Phó Giám đốc Pasak roh duah chính trị kraong saong pacang caga bala meng langik tasik (Viện Khoa học thủy lợi Việt Nam), brei hu dom ràng buộc gah bruk ngak di Ủy ban khik iek môi trường bhum taneh di kraong Đồng Nai anak bruk mbuan nerak ia dak harei dak mboh. Kraong Đồng Nai daok njom nerak ngan saong rilo chỉ số glaong jang quy chuẩn. Bruk dui patrun ô nhiễm lac bruk njauk ngak chip, lac bruk di dom jabat karja, di yaok tỉnh, ban dalam bhum taneh kraong Đồng Nai. Kayua kraong Đồng Nai njom nerak oh lac bruk di ta-eng labik halei, bo lac bruk an ninh nguồn nước di yaok pluh ranrah bhum Đông Nam bộ./.

Urang lang: Musa Phương - 11/11