Dom  chuyên gia jien padai ndom lac, piah pacang cakak “tín dụng đen”, bruk camereip njauk ngak lac palagaih ka bhap bini mbuan si mesraiy hu di gilang pariak karja.

Tui kuhria mboh, urak ni ban raya Hồ Chí Minh hu labaih  2 ribau  200 labik giao dịch di dom gilang pariak, tổ chức tín dụng hu mbaok di grauk 24 quận, huyện di ban raya. Di Đồng Nai jeng hu 39 gilang pariak  ngan song 53 dhar  song  230 phòng giao dịch, 36 quỹ tín dụng bhap bini. Dreih gauk lac dom gilang pariak song  tổ chức tín dụng jeng hu mbaok di grauk dom tỉnh, ban dalam negar.

Min anak meta mboh lac, “tín dụng đen” hu  “labik duik” lac kayua bhap bini oh nyim hu di gilang pariak tuk oh hu drap ar  thế chấp, oh brei mboh hu yaom jien mek tame. Dok gilang pariak piah khik caga siam mekre ka drei jeng hu batabiak dom paga pacang  ngak ka dom urang duah hu jien takik biak kan si mesraiy hu jien.

Ong Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc Gilang pariak karja Việt Nam dhar ban raya Hồ Chí Minh brei thau lac meda ieu dom gilang pariak, tổ chức tín dụng peih prong dom bruk brei mesraiy pandar cai tal dom urang mbuan si nyim jien “tín dụng đen”:Khol hulin hu panuac ieu dom tổ chức  tín dụng njauk ba tabiak rilo jalan ngak gheih jang, abih di nyu nan lac dalam bruk brei mesraiy pandar cai njauk sangka tal 2 đối tượng lac mik va urang nong song mik va  tiểu thương, meng nan patrun patakik bruk mik va njauk nao mesraiy di gah langiu haong yaom laba glong.

Gilang pariak sarak karja hu mong lac sa  định chế hu padang tagok piah dong jien padai ka urang kan kathaot song dom urang dalam sarak karja, lac dom urang bhian oh ka pabak hu dom paka di bruk mesraiy jien di dom gilang pariak. Min pak di gilang pariak ni jeng dok hu biak rilo thủ tục yau nan ye jeng paga pacang bhap bini nao mesraiy jien, pagap yau brei hu hộ khẩu lac biak kan kandah ka dom urang nhập cư. Kayua yau nan ye, panuac tangi sua jalan ngak halei piah bhap bini nyim hu jien tok lac bruk kỹ thuật di dom urang điều hành.

Lingiu di  dom sarak brei mesraiy, ye bruk xử lý kol brei mesraiy trak laba, kol "tín dụng đen" jeng lac bruk njauk ndom tal

Yau hu khan bloh, kol "tín dụng đen" nyu biak tinh vi, nyu tauk tagok rup dom bruk ngak mbang njauk adat hukum yau ye  công ty tài chính, labik padang pandap…,  bruk brei mesraiy suan hukum jeng hu pacang meng dom thỏa thuận, hợp đồng dân sự yau nan ye biak kan kandah ka gah chức năng tuk xử lý. Taphia di nan, rilo labik huan gah hukum jeng mblo tabiak tuk gah  chức năng tame  bruk, yau bruk mek laba trak hu mong lac  tranh chấp dân sự kayua  tòa án langyah, atau bruk ngak suan yaom laba tok pandar ka kapul nyaom oh lac  ka menuac urang v.v…

 Min, tui  Thiếu tướng Phan Anh Minh, Phó giám đốc Công an ban raya  Hồ Chí Minh, dalam tuk daok cang jabat hu thẩm quyền ramik pasiam veik hukum piah pabak dom labik huan, ye meda hu jalan ngak khang tangin, abih di nyu nan lac bruk hu mong lac cố ý palai pajoa drap ar, tapa nan ngak brei kol jhak nyu huac: Glam patau, pruh sơn, pruh ia nerak tame urang nyim sre, atau gauk gar urang nyim jien, oh lac menuac bayar sre. Cong lac dom  hội đồng tong yaom dalam bruk  tố tụng dong ka  công an, dalam dom bruk yau nan, ye tong yaom khat lihik hu pasiam veik  daneing sang  lac  jeng duas palai pajoa drap ar. Meng nan khol drei langyah hu siam jang.  

Meda ndom lac, bruk  “tín dụng đen”  daok ba mai rilo pandik harao, srau kadau meyah  oh samar hu pacang cakak. Kayua yau nan ye, bruk njauk ngak di anak meta  ngan song dom gah chức năng lac samar ba tabiak dom jalan căn cơ, meng bruk pasiam veik sarak ka nyu lagaih mbiah tal bruk pabak dom labik huan gah hukum, khang tangin langyah catang kol ngak suan hukum. Hu yau nan meng palagaih ka bhap bini nyim hu jien saat piah meng nan dak padang, patagok rai duik, bruk ngak mbang, ngak huak, khik kajap trật tự an toàn xã hội./.