Hadei di bruk Hiệp hội Tiêu chuẩn saong khik caga urang blei pandar (Vinatas) brei thau oh cambaih laih ka Asen dalam aia mesin ngak ka menuac sia duh hatai, dom urang ilamu, dom labik ngak ia mesin saong Mentri Y tế hu tagok sap piah bayar veik bruk công bằng ka aia mesin meng kan. Ini hu mong lac bruk siam yau ameh piah dui patagok veik bruk ngak meng kan ini di bhum tasik Phan Thiết, Bình Thuận.

          Bruk pathau khan di Vinatas tuk akaok mereip nyu ngak ka ralo urang blei pandar duh hatai. Gam tui nan, dom urang ngak aia mesin meng kan mai di Phan Thiết, Bình Thuận jeng gaok oh takik kan kandah. Ong Trương Quang Hiến, Akaok Hiệp hội aia mesin Phan Thiết brei thau, bruk brei thau oh cambaih laih ka Asen dalam aia mesin meng kan ngak duh hatai khang tal urang blei pandar. Min biak di nyu, tapa  panuac khan di Mentri Y tế brei mboh asen hữu cơ tự nhiên hu dalam aia mesin meng kan oh ngak kanjah jhak hagait ka pren yava di anek manuac. Ong Hiến lac: Tapa bruk meng blaoh ndom ka aia mesin meng kan, dahlak caong khin anak tal, tuk hu thau yau habar iew lac aia mesin meng kan saong yau habar lac aia mesin công nghiệp pha chế, ye urang blei pandar meda palih ruah aia mesin meng kan piah khik caga pren yava. Nan brei mboh aia mesin meng kan meda hu jalan cakrok patagok. Saong nan jeng lac bruk patuah jamo piah ka urang blei pandar hu thau yau habar iew lac aia mesin meng kan. 

        Aia mesin meng kn hu ngak meng ikan saong sara. Ong Huỳnh Đức Ngọc, po labik ngak aia mesin Ngọc Định (Phan Thiết) brei thau, tuk mahit lac di angaok dom phương tiện truyền thông ka bruk Asen, oh ta-eng hagait labik ngak ia mesin di ong bo ralo labik ngak aia mesin meng kan di puk palei jeng duh hatai, kayua urang blei pandar grauk labik ieu phon mai brei thau hatai suh sah ka độ an toàn di aia mesin meng kan. Min hadei di nan, gah chức năng hu panuac javap jaleiy “Asen hữu cơ hu dalam ikan saong kaya iakn dalam aia oh ngak jhak ka pren yava”, labik ngak di ong meng hu rilo jang đơn đặt hàng blei aia mesin meng kan. Ong Huỳnh Đức Ngọc khan lac: Javap jaleiy di Mentri Y tế meng blaoh hu padang hatai jia ka urang blei pandar. Tapa ini, labik ngak  ia mesin di dahlak meda peih prong darak pasar saong duah urang blei, taphia di nan caong dom jabat chức năng jhul pakhang bruk xúc tiến ka aia mesin meng kan Phan Thiết jeng yau dalam negar.

        Urak ini, pak Phan Thiết hu jaik 100 labik ngak aia mesin meng kan. Yau nan min, jaik 80% dalam dom labik nan oh ka padang hu angan je khang kajap angaok darak pasar. Dom labik  nan ralo meng pablei “aia mesin tamo” ka dom công ty aia mesin công nghiệp blei mai ngak veik. Kayua yau nan ye, ini lac tuk piah ka dom labik ngak aia mesin meng kan di Phan Thiết duah jalan pablei tapak tabiak darak pasar, tal tangin urang blei. 

         Ong Lê Trần Phú Đức, Akaok Công ty cổ phần aia mesin Phan Thiết Fisaco nhãn hiệu “Drei ikan ameh” (hu pablei rilo di darak pasar) brei thau, bruk ngak aia mesin meng kan di Phan Thiết hu meng labaih 200 thun ini mai, min tukvak tapa biak yếu kém. Phan Thiết meda lac yau sa labik praong ngak aia mesin tamo ka dom công ty aia mesin công nghiệp blei mai ngak veik. Tui ong Đức, urang blei pandar Việt Nam daok pamong tal aia mesin meng kan saong pabak hu hatai caong khin nan lac trách nhiệm di dom labik ngak: Hatung hatian di urang blei pandar Việt Nam hu tagok tal nan paje, dahlak saneng lac dom urang ngak  aia mesin meng kan oh ka tuh tame kalaok jeng njauk thau dhal phol urang blei pandar. Njauk kham merat ba pandap mai piah ka urang blei pandar mbang hu aia mesin meng kan, bo tukvak tapa nyu kandang joa hasit, peih ka manuac urang drei mbang hu sản vật tinh túy di Việt Nam drei hu mbaok labaih 200 thun tapa.

         Cơ hội ameh hu mai tal. Urang blei pandar dalam negar daok maong tame bruk kham merat yam tapa kan kandah piah nao tagok di gah ngak aia mesin meng kan di  Phan Thiết jeng yau dalam taneh aia./. 

Cơ hội vàng cho nước mắm truyền thống

            Sau việc Hiệp hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng (Vinatas) công bố thông tin mập mờ về Asen trong nước mắm gây hoang mang dư luận, các nhà khoa học, các nhà sản xuất và Bộ Y tế đã lên tiếng để trả lại sự công bằng cho sản phẩm nước mắm truyền thống. Đây cũng được xem là "cơ hội vàng" vực dậy ngành nghề truyền thống này ở vùng biển Phan Thiết, Bình Thuận.

          Công bố của Vinatas lúc đầu đã khiến cho nhiều người tiêu dùng hoang mang. Kéo theo đó, các nhà sản xuất nước mắm truyền thống ở Phan Thiết, Bình Thuận gặp không ít khó khăn. Ông Trương Quang Hiến, Chủ tịch Hiệp hội Nước mắm Phan Thiết cho biết, thông tin không rõ ràng về Asen trong nước mắm truyền thống gây ảnh hưởng lớn đến tâm lý người tiêu dùng. Tuy nhiên, trên thực tế, qua kết quả công bố của Bộ Y tế cho thấy asen hữu cơ tự nhiên có trong nước mắm truyền thống không hề gây hại cho sức khỏe con người. Ông Hiến nói: Qua sự việc như vừa rồi về nước mắm truyền thống, tôi hy vọng tới đây, khi nhận biết được thế nào là nước mắm truyền thống và thế nào là nước mắm công nghiệp pha chế, thì người tiêu dùng sẽ lựa chọn nước mắm truyền thống để đảm bảo, bảo vệ sức khỏe. Rõ ràng nước mắm truyền thống sẽ có cơ hội phát triển. Mà cũng là cái may để cho người tiêu dùng nhận biết được thế nào là nước mắm truyền thống.

            Nước mắm truyền thống được làm hoàn toàn từ cá và muối. Ông Huỳnh Đức Ngọc, chủ cơ sở nước mắm Ngọc Định (Phan Thiết) cho hay, khi nghe thông tin trên các phương tiện truyền thông về vụ việc Asen, không riêng gì cơ sở của ông mà các đồng nghiệp làm nước mắm truyền thống ở địa phương cũng đều bức xúc, vì khách hàng khắp nơi gọi điện bày tỏ sự lo lắng về độ an toàn của sản phẩm truyền thống. Nhưng sau đó, cơ quan chức năng đã có câu trả lời “Asen hữu cơ có sẵn trong cá và hải sản không gây hại cho sức khỏe”, cơ sở của ông lại có thêm đơn đặt hàng mua nước mắm truyền thống. Ông Huỳnh Đức Ngọc chia sẻ: Trả lời của Bộ Y tế vừa rồi tạo được niềm tin cho người tiêu dùng. Nhân dịp này, cơ sở tôi cũng sẽ mở rộng thị trường và tìm kiếm khách hàng, đồng thời đề nghị các cơ quan chức năng đẩy mạnh xúc tiến về sản phẩm nước mắm truyền thống Phan Thiết nói riêng và cả nước nói chung.

        Hiện nay, tại Phan Thiết có khoảng 100 cơ sở sản xuất nước mắm truyền thống. Tuy nhiên, khoảng 80% trong số đó chưa tạo dựng được thương hiệu vững chắc trên thị trường. Các cơ sở chủ yếu bán lại “nước mắm xá” cho các công ty nước mắm công nghiệp về chế biến lại. Vì vậy, đây là lúc các cơ sở sản xuất nước mắm truyền thống địa phương cần tìm cách trực tiếp sản phẩm ra thị trường, đền tay người tiêu dùng. 

          Ông Lê Trần Phú Đức, Giám đốc Công ty cổ phần nước mắm Phan Thiết Fisaco nhãn hiệu “Con cá vàng” (đã có thị phần lớn trên thị trường) cho rằng, nghề làm nước mắm truyền thống ở Phan Thiết tồn tại hơn 200 năm nay, nhưng thời gian qua hoạt động rất yếu kém. Phan Thiết gần như chỉ là một công trường để sản xuất nước mắm nguyên liệu cho các công ty nước mắm công nghiệp mua về pha chế lại. Theo ông Đức, người tiêu dùng Việt Nam đang hướng về nước mắm truyền thống và đáp ứng nhu cầu đó là trách nhiệm của các cơ sở sản xuất: Tấm lòng người tiêu dùng Việt Nam đã đến mức đó rồi, tôi nghĩ rằng các nhà sản xuất nước mắm truyền thống chưa đóng chai cũng phải tri ân cho người tiêu dùng. Phải nỗ lực đem sản phẩm đến để người tiêu dùng thưởng thức được nước mắm truyền thống, mà có thể thời gian vừa qua nó hơi lắng đọng một chút, để người ta thưởng thức được sản vật tinh túy của Việt Nam mình tồn tại 200 năm qua.

         Cơ hội vàng đã đến. Người tiêu dùng cả nước đang trông chờ vào sự vượt khó vươn lên của ngành nghề sản xuất nước mắm truyền thống của Phan Thiết cũng như cả nước./. 

Việt Quốc VOV HCM