Baoh sang amuk Nguyễn Thị Năm daok di xã Hưng Mỹ, huyện Cái Nước, tỉnh Cà Mau hu jaik 1ha taneh pala bồn bồn. Yaok harei sang amuk paik hu 10 - 15 kg phun bồn bồn that saong pablei yaom meng 20 - 25 ribau đồng/kg. Langiu di nan, amuk Năm daok  ngak jaraok bồn bồn piah pablei ka bhap bani nao mai angaok jalan roya 1A. Yaok keo jaraok bồn bồn triak meteh kg, hu yaom 30 ribau đồng. Meng nan yaok bilan sang amuk hu jien mek tame labaih kurang 10 triệu đồng.

Tui amuk Năm, dalam thun, bilan paik bồn bồn tok klaoh meng 2 – 3 bilan puac bilan thu, kayua kruang aia nan ye phun nyu taha. Tuk hu hajan trun, janih phun ini nyu tamuh veik. Daok piah samar paik hu, mikva meda rok tagok pala saong buh pabak khak. Meng pren khang di phun bồn bồn, tamuh samar nan ye abih biak takik pren mong iek: Jeng samar, buac blaoh tapa bilan mai buac veik. Pala blaoh eng nyu prong tagok. Pablei tapen jalan ni, mikva daok di bal raya mai me-in bloh blei dom rituh ribau đồng. Hu harei ngak jaik pluh kg min oh ginup pablei, mboh bo hava.

Mblang taneh pala bồn bồn di tỉnh Cà Mau urak ini pataom rilo di huyện Cái Nước. Dahlau diah, bhum taneh tapen jalan Roya 1A labik nao tapa huyện Cái Nước hu quy hoạch raong hadang. Meng tuk jalan roya hu ngak salah blaoh, pacang cakak hu aia mbak njaom tame mblang taneh di mikva. Bruk raong hadang oh daok lagaih, phun padai ye dak kan cakrok patagok angaok bhum taneh njaom mbak nan ye bhap bani pak ini salih tapa pala bồn bồn nan lac jalan nao bahrau.

Amuk Lê Thị Lệ daok di xã Tân Hưng Đông, huyện Cái Nước brei thau, dahlau daih, phun bồn bồn tok lac janih pandap piah mbang dalam yaok van mbang huak di baoh sang bhap bani. Tuk hu jalan nao tapa, mikva ba tabiak pablei ka urang nao jalan. Meng lac pandap hacih saat, takik pandar khak, abih di nyu lac oh pandar jru khik caga phun pala nan ye hu manuac blei rilo saong phun bồn bồn hu jeng phun kinh tế di bhap bani. Dut haong dom bruk bo sang amuk hu ngak blaoh ye pala bồn bồn brei jien mek tame rilo jang 2 – 3 mbang pala padai; dut haong raong hadang quảng canh jeng tani tanat jang saong brei jien mek tame rilo jang. Amuk Lê Thị Lệ brei thau: Paik tame blaoh drei kaoh tabiak yau nan. Adit dahlau paik hu 40 kg. Page mesup ini paik hu 50 kg. Nhà hàng điện ka drei blaoh drei payua tui radaih nao.

Di thun 2017, Cục Sở hữu Trí tuệ (dalam Bộ Khoa học – Công nghệ) hu brei angan lac nhãn hiệu tập thể "Pandap bồn bồn Cái Nước – Cà Mau" ka bhap bani di bhum taneh puac abih di negar. Angan je pandap panda kaya mbang bồn bồn hu dang kajap saong pambak prong. Meng nan, hatai caong khin pandar janih phun ini jeng tagok tui. Bhap bani bhum pala bồn bồn huyện Cái Nước hu jalan peih prong. Meng mblang taneh pala eng tuk akaok mereip dom pluh ha, urak ini dalam huyện hu labaih 160 ha pala bồn bồn. Ong Trần Hoàng Đạo, Akaok UBND xã Tân Hưng Đông, labik hu mblang taneh pala bồn bồn prong abih di huyện Cái Nước brei thau: Bruk ngak ini biak hu kein laba. Mikva daok pala bồn bồn gam haong pasiam veik bruk raong ikan hamu, pambuak haong pala phun mbang baoh. Yaok ha brei jien mek tame jaik 100 triệu đồng sa thun. Urak ini, daok peih ngak dự án pala bồn bồn pambuak haong raong ikan. Mikva jeng daok peih prong mblang taneh, phun bồn bồn biak hu kein laba.

Tui jalan parilo janih phun pala, athur raong, langiu di bruk pala bồn bồn, karja palei daok pachrreih bhap bani pala pabak phun mbang baoh angaok ar pacang saong raong pabak ikan hamu piah patagok jien mek tame. Urak ini, huyện Cái Nước jeng hu peih ngak Đề án paglaong năng suất, kein laba phun bồn bồn. Đề án meda daong ka bhap bani pala bồn bồn dalam huyện cakrok patagok khang kajap jang./.

Cà Mau: Cây bồn bồn cho giá trị kinh tế cao

Tại Cà Mau, nhiều năm trước, bồn bồn là loại cây dại, không có giá trị kinh tế. Tuy nhiên, theo thời gian, cây bồn bồn ngày càng khẳng định được giá trị. Đặc biệt, từ khi sản phẩm bồn bồn được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học - Công nghệ công nhận nhãn hiệu tập thể cho vùng đất tận cùng Tổ quốc, loài cây này càng giúp người trồng có thu nhập cao. Phóng sự của Trần Hiếu - PV CQTT KV ĐBSCL:

Gia đình bà Nguyễn Thị Năm ở xã Hưng Mỹ, huyện Cái Nước, tỉnh Cà Mau có gần 1ha đất trồng bồn bồn. Mỗi ngày gia đình bà thu hoạch khoảng 10 - 15 kg cây bồn bồn tươi và bán giá dao động khoảng 20 - 25 ngàn đồng/kg. Ngoài ra, bà Năm còn làm dưa bồn bồn bày bán cho người dân đi lại trên quốc lộ 1A. Mỗi keo dưa bồn bồn nặng 0,5 kg, có giá 30 ngàn đồng. Từ đó, mỗi tháng gia đình bà có thu nhập trên dưới 10 triệu đồng.

Theo bà Năm, trong cả năm, mùa thu hoạch bồn bồn chỉ đứt đoạn khoảng 2 – 3 tháng cuối mùa khô, do thiếu nước cây bị già cỗi. Khi có mưa xuống, loại cây này sẽ tự tái sinh. Còn để nhanh được thu hoạch, bà con có thể bứng ra trồng và rãi thêm phân. Nhờ sức sống của cây bồn bồn mãnh liệt, sinh sôi nhanh nên rất ít tốn công chăm sóc: Cũng mau, nhỏ rồi qua tháng quay lại nhổ nữa. Trồng rồi tự nó bự nó lở ra hà. Bán trên đường lộ nè, dân thành phố người ta xuống mua lần mấy trăm ngàn đồng luôn. Có ngày làm mấy chục kg nhưng bán không đủ, thấy ham lắm.

Diện tích trồng bồn bồn của tỉnh Cà Mau hiện tập trung nhiều tại huyện Cái Nước. Trước đây, vùng đất ven theo Quốc lộ 1A đoạn đi qua huyện Cái Nước được quy hoạch nuôi tôm. Từ khi quốc lộ hoàn thành, đã ngăn nước mặn xâm nhập vào diện tích đất của bà con. Việc nuôi tôm không còn thuận lợi, cây lúa thì lại khó phát triển tốt trên vùng đất đã nhiễm mặn nên người dân nơi đây đã chọn cây bồn bồn là hướng đi mới.

Bà Lê Thị Lệ ở xã Tân Hưng Đông, huyện Cái Nước cho biết, ngày trước, cây bồn bồn vốn chỉ là thực phẩm được dùng trong bữa cơm gia đình của người dân. Khi có đường lộ đi qua, bà con tận dụng mang ra bán cho khách qua đường. Nhờ là sản phẩm sạch, ít dùng phân, đặc biệt không dùng thuốc bảo vệ thực vật nên được ưa chuộng và cây bồn bồn dần trở thành cây kinh tế của người dân. So với các mô hình gia đình bà từng làm thì trồng bồn bồn cho thu nhập gấp 2 – 3 lần trồng lúa; so với nuôi tôm quảng canh cũng ổn định hơn và cho thu nhập cao hơn. Bà Lê Thị Lệ chia sẻ: Thu vô rồi mình chẻ ra vậy đó. Tuần trước lấy 40 kg. Mới hồi sáng này lấy 50 kg. Nhà hàng điện cho mình rồi mình gửi xe đi.

Vào năm 2017, Cục Sở hữu Trí tuệ (thuộc Bộ Khoa học – Công nghệ) đã công nhận nhãn hiệu tập thể "Sản phẩm bồn bồn Cái Nước – Cà Mau" cho người dân vùng đất cuối trời. Thương hiệu sản phẩm ẩm thực bồn bồn được khẳng định và phổ biến rộng rãi. Từ đó, nhu cầu tiêu thụ loại cây này cũng tăng lên. Người dân vùng “thủ phủ” trồng bồn bồn huyện Cái Nước có điều kiện nhân rộng. Từ diện tích tự phát ban đầu chỉ vài chục ha, hiện trên địa bàn huyện đã có hơn 160 ha chuyên canh bồn bồn. Ông Trần Hoàng Đạo, Chủ tịch UBND xã Tân Hưng Đông, nơi có diện tích trồng bồn bồn lớn nhất huyện Cái Nước cho biết: Mô hình rất hiệu quả. Bà con đang thực hiện trồng bồn bồn với khôi phục nuôi cá đồng, kết hợp trồng cây ăn trái. Mỗi ha cho thu nhập khoảng 100 triệu đồng/ha/năm. Hiện, đang triển khai dự án trồng bồn bồn kết hợp nuôi cá. Bà con cũng đang mở rộng diện tích, cây bồn bồn rất có hiệu quả.

Theo hướng đa cây, đa con, ngoài thực hiện trồng bồn bồn, chính quyền địa phương còn đang khuyến khích người dân kết hợp trồng thêm cây ăn trái trên bờ bao và nuôi thêm cá đồng để tăng thu nhập. Hiện nay, huyện Cái Nước cũng đang triển khai Đề án nâng cao năng suất, hiệu quả cây bồn bồn. Đề án hứa hẹn sẽ giúp người dân trồng bồn bồn trên địa bàn phát triển bền vững hơn./.