Pathau mikva saong taong abih gauk!

Harei 16/3 meng 41 thun dahlau, bhum taneh Kon Tum, sa dalam dom labik mesruh khang di abih samar pacang Mỹ, hu peih paha. Dang tagok meng mesruh metak, pandik harao, 41 thun tapa Đảng bộ, karja, bol bala saong bhap bini Kon Tum patagok bruk jum pataom, ba gauk dak padang taneh ia palei negar. Gam saong ia hauk, ralo drah, dom bhum taneh klak tasaoh kayua mbom đạn, kayua jru mek hóa học harei nan, urak ini hu pasiam veik, ba mai bui sambai trei sil. Tuk pahadar dom harei bilan 3 sajarah dak rai, urang vak di rayo sap ndom VN daok di bhum Tây Nguyên hu nao tal Đắc Glei, bhum taneh sajarah dak rai di Kon Tum, brei thau dom salih barau di bhum palei ini:

 Meng ban sit Kon Tum tui jalan HCM nao tagok Tây Bắc, tok abih jaik 2 tuk nao ô tô piah tal ban sit Đăc Glei. Nao tal dom palei xã atah jang yau Đắc Man, Đắc Blô, Đắc Choong, Ngọc Linh…jeng abih dom pluh minit tra, kayua jalan nao mai siam. Tapen jalan HCM radaih tame meraong tabiak brak, ong A Thế, urang bangsa Giẻ - Triêng, palei Đông Lốc, xã Đắc Man hadar veik: “Bialn 4 thun 1997 neh xã, jalan nao mai biak kan kandah, oh ka hu hagait nao takai miat. Jalan ini meng kan hu lamong ralo nao mai biak huac. Tal urak ini mikva drei hu mboh nan lac jalan HCM nao tapa biak bingi sahnang, bloh hu radaih mac nao mai biak lagaih”.

Piah hu bruk salih barau yau harei ini, gam saong bruk sangka buh jien tame ngak di karja, Đảng bộ, bhap bini huyện Đak Glei jeng rah tapa 41 thun rami ramik, dak padang, gam saong ia hauk, ralo drah. Meng dom harei hadei di tuk peih paha, huyện hu peih ngak dom salih bahrau dalam bruk ngak padai ia daong ka bhap bini dom bangsa takik di Đak Glei padeih bruk jah tak am cuh – chọc tỉa. Hadei di dom bỡ ngỡ tuk camereip, ralo janih phun pala yau cà phê, cao su, bời lời…. urak ini jeng krein randap saong brei jien mek tame glaong.

Lac xã akaok meti pala cà phê di huyện, Đắc Choong urak ini sang halei jeng hu pala janih phun ini. Dom kreih camin yau akaok palei A Thuốc, palei Bê rê. Dom saai A Duông, A Anh palei Đắc Glei… yaok thun duah hu yaok rituh triệu đồng meng phun ca phe. Ong A Mô, Bí thư Đảng ủy xã Đắc Choong brei thau:“Mikva drei patagok kinh tế biak siam duk saong dahlau. Jien mek tame jeng glaong. Kan kathaot jeng daok min sang eik lipa oh daok. Nan lac bruk njauk uan tabuan. Urak ini xã drei, mikva drei labik halei sang danaok jeng hacih saat lac sang xây. Duk saong thun 1996 urak ini sang xây meblah jaik 70%”.

Gam saong bruk daong bhap bini pandar ilamu kỹ thuật piah salih barau sản xuất, huyện Đắc Glei jeng jhul pakhang bruk padang ngak jalan mbak palei pala ba mbuan lagaih ka bruk pablei salih, pachreih sản xuất patagok. Tal urak ini 11 xã, abih di nyu nan lac dom x4 bhum kan kandah, yau Mường Hoong, Ngọc Linh, Xốp, Đắc Blô hu jalan ô tô nao tal pasak dalam bilan hajan saong pandiak. Jalan điện negar dui bak dom palei. Oh daok duh hatai ka bruk mbang huak, bruk ngui cuk yaok harei, bhap bini Đắc Glei di bhum atah bayah, bhum urang bangsa takik urak ini hu saneng ralo jang tal bruk ngak kaya meda saong ba tangin tame padang ngak palei pala barau. Dom xã điểm palei pala barau yau Đắc Môn, Đắc Pét, Đắc Kroong lac bruk hadah mbaok di bhap bini labik ini. Ngan saong menuac sia jaik 45.000 urang, labaih 82% lac bhap bini bangsa takik, kinh tế di bhap bini ralo meng lac pambak tame bruk ngak nông, huyện Đắc Glei thau lac gam saong bruk ba phun pajaih, anek pajaih barau tame raong, pala meda pataom tame pagalong năng suất, chất lượng ngak tabiak thương hiệu karei ka dom janih phun pala krein randap. Ông A Phương, Phó akaok UB bhap bini huyện Đắc Glei brei thau: “Huyện pataom tame tacei pato patagok 3 janih phun pala praong. Ka sa lac phun cao su, ka dua phun cà phê saong ka 3 phun bời lời. Ngan saong phun cao su pataom tame di 3 xã gah meraong: Đắc Long, Đắc Môn, Đắc K’roong. Urak ini lac 1.100ha. Daok phun cà phê palei li-ar daok di 6 xã gah brak nan hu Đắc Blô, Đắc Man, Mường Hoong, Ngọc Linh, xã Xốp. Tal thun 2020 taneh pala cà phê meda tagok tal 1.600ha. Phun bời lời pataom tame ralo di xã Đắc Pét saong ban sit Đắc Glei. Daok veik huyện patrun meneng phunpadai saong phun bei plom”

  Nao tal Đắc Glei 41 thun hadei di harei Kon Tum hu peih paha dak mboh hu yaom glaong di độc lập, sron mbon. mBeik drei yam tagok khang kadang dalam patagok kinh tế XH, khik kajap QP an ninh saong padang ngak 130 km jalan taphia negar sron mbon, jum pataom saong taneh ia Lào. Meng hào khí di dom urang gut cộng sản di sang guk Đắc Glei, bruk quật khởi di palei kháng chiếp Xốp Dùi, di jayah Đắc Glei, Đắc Pét saong jayah eik lipa kathaot rambah dalam luac 41 thun tapa, Đắc Glei daok vak tagok dom blah sajarah barau angaok bhum taneh gah brak Tây Nguyên./.