Pathau mikva saong grauk yut ! Raidiuk di Ho Chi Minh lac sa kreih camin ka bruk eng drei pasram, megru. Meng tuk daok dam tal tuk jeng urang pan akaok taneh ia, Wa oh padheih pasiam rup drei, Wa tuk halei jeng pasram, livik livik harei jeng bhian, jeng randap. Wa ndom biak njauk “ bruk hagaiyt dalam raidiuk jeng kan knadah abih, kayua oh ka randap, tuk  randap bloh bruk hagaiyt jeng oh kan kandah”. Bruk uyen tham saong vĩ đại di Wa lac meng khang hatai pasram jeng randap nan di Wa”
        Min Wa mboh  drei randap haong bruk jhak lac njuk pakao hala. Bruk njhuk pakao hala pambuak tal bruk ngak cach mang di Wa dalam dom thun 20 di abap XX tuk Wa mek angan Nguyen Ai Quoc. 
      Ông Vũ Kỳ, dahlau thiah ngak thư ký di Chủ tịch Ho Chi Minh, dahlau thiah ngak Giam Doc miunyim Ho chi Minh hu Wa khan lac : dom thun daok di Pháp, Wa lac sa urang likei dam mesruh saong Pháp yau nan ye tuk halei jeng gaok mật thám Pháp tui takai di grauk libik. Wa thau lac drei daok hu menuac tui takai bo oh  maong veik hu. 
     Piah maong iek hu bruk tui takai nan, Wa sahaneng tabiak bruk njuk pakao. Yaok mbang yau nan, nao tapa thùng caik hareik tapen jalan atah jaik klau yam takai, Wa padheih takai cuh pakao blaoh gilac mai thùng hareik piah klak que diem, yau nan lac Wa hu tuk pasang iek vil val, thau bruk caga kol tui takai drei.
    Kayua yau nan ye bo bruk njuk pakao di Wa jeng bhian randap. Thun 1966, kayua pren yava yeu nao, bac sy pandar Wa klak pakao. Tui nan, Wa kham merat klak. Wa ndom “ Wa njuk pakao meng tuk daok ranaih, urak ini jeng randap, urak ini klak lac siam min oh mbuan, dom kamuan njauk daong Wa klak bruk jhak ini. 
    Blaoh Wa ba tabiak danakdak klak pakao hala. Tuk akaok mereip lac njuk takik veik dalam harei. Tuk mahu pakao hala Wa ngak sa bruk hagait nan piah var mahu. Thun taha nao njauk ngak yau nan biak glaih glan. Sram sa bruk randap, klak sa bruk randap oh mbuan hasit halei. Njauk hu sa nghị lực phi thuong meng ngak hu. 
    Wa pandar urang daong bruk caik ka Wa sa kanduh klaok Pênixilin di libik ngak bruk saong di duk padheih padhiay. Njuk meteh điếu Wa padam caik tame dalam kalok nan. Hadei nan njuk veik meteh điếu caik piah. Adei saai lac njuk veik meteh điếu pakao padam piah yau nan oh siam, Wa lac “ min njuk piah klak”. Meng jalan ngak yau nan, Wa trun hu meng sa kadung trun daok 3,4 điếu sa harei.
   Bloh tui nan Wa njuk takik jang. Akoak bilan 3/1968,  tuk cảm patuk hasit, Wa khang hatai klak njuk pakao. Dom harei hadei, dalam sa adit adei saai jeng caik paok pakao hala di bàn ngak bruk di Wa, min Wa oh njuk.

     Sa bilan hadei, tuk taduan raok ông Vũ quang, tuk nan lac Bí   thư Trung ương Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam, Wa ndom: Wa klak pakao hala paje, cei nao jak ba urang dam jhui njuk pakao hala. Hadei ini Wa hu ariya angan Vô đề: 

“ Pakao klak alak luai hu klau thun
Oh ruak lac tiên biak bingi sahanang
Uan mboh gah meraong jayah praong
Sa thun lac abih 4 bilan xuan”

      - Dom dom urang ranaih umo harei ini, rilo urang dam hu tuk khin brei ka urang thau tal drei meng dom bruk randap jhak bo oh sahaneng hu bruk kanjah di nyu, abih di nyu lac njuk pakao hala. Yau nan ye, dalikan di Wa Ho daok lac kadha bac quý báu ka dom urang ranaih ngak tui. Njauk yau urang vak thơ Hải Như hu vak “ Mbang jayah praong – urang lơi jhui maong sit”. Sa bruk sit dalam raidiuk, min hu ba ka raidiuk sa thông điệp hu makna nhân sinh biak praong: “ Bac megru saong ngak tui jalan hadah trah siam mekre di Wa Ho, eng drei jayah drei meng dom bruk cambaih, siam dalam raidiuk yaok harei.”

 Thúy Linh