Quảng Ngọc Nhiên ndih tapui tabiak saong praong tagok di palei menyim khan bai Cam Mỹ Nghiệp, ban sit Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. Thun 2011, hadei di tuk bac tamat Sang bac Đại học Sư phạm TP.HCM, Nhiên nao veik palei bloh likau pato di sang bac THPT Nguyễn Huệ. Harei harei, hadei di tuk pato bloh, Nhiên hu taom gaok rilo tuai mai ravang iek palei menyim puk sa-ai, tuai mboh damen kayua nao jalan atah bo tok hu ravang iek 1 palei ngak. Meng nan, urang gru ranaih ini sahneng mboh lac njauk padang danao caraih angaok mblang hamu di sang drei jeng labik du lịch sinh thái, padang labik ravang iek bahrau ka tuai damuai tuk mai tal palei menyim khan bai Mỹ Nghiệp.

  Meng phun jien 10 triệu đồng saong bruk abih hatung hatian di 1 gru Cam daok ranaih - labik du lịch sinh thái Sen Caraih Ninh Thuận –1 labik nao tal biak gheih mekre hu tabiak rai. Tuk camereip, Nhiên ba pajaih caraih palei tame pala di angaok taneh praong jaik 1 ha hamu takik kein laba saong ngak dom baoh tatua cầu khỉ nao tabiak dom chòi tranh hu padang di kreih mbang caraih, ngak jeng labik labik bhum palei joa lange, yên bình. 

Hu rilo tuai damuai sangka lac pren pachreih ba urang likei di palei Cam Mỹ Nghiệp peih ngak hatai sahneng di drei. Akaok thun 2018, Nhiên pabak tame labaih 500 triệu đồng peih praong dom janih du lịch sinh thái pak di mblang taneh ini. Yaok bilan, di labik du lịch văn hóa saong sinh thái Sen Caraih Ninh Thuận, Quảng Ngọc Nhiên jeng hu peih dom mbang yaih khan ilamu Cam tal tuai damuai. Tuai du lịch hu maong iek dom ragu tamnia Cam, hu pang daoh ragu daoh bhap bini saong duah thau bruk gheih mekre di yaok janih alat ragam meng kan Cam. Mai tal ini, tuai damuai daok hu mbang dom janih pandap mbang meng kan Cam saong hu gam daok, gam mbang huak haong bhap bini palei. Ini jeng lac jalan ngak piah ka tuai damuai mboh hu abih suan yava, ilamu di bangsa Cam.

Ayut Trần Thu Hà, sinh viên sang bac Đại học Kinh tế ban raya Hồ Chí Minh lac tuai mai ravang iek Sen Caraih Ninh Thuận brei thau:“Adei mboh bruk ngak ini lac bruk ngak mbang biak karei. Kayua nyu ndung bak ilamu. Adei lac urang Việt Nam nan ye caong thau ilamu bangsa adei sa-ai. Adei sahneng, ini lac bruk du lịch biak siam lagaih dalam harei hadei.”

Tuk bilan tabung glaong, yaok harei Labik Du lịch văn hóa saong sinh thái Sen Caraih Ninh Thuận pachreih huyaok ratuh tuai mai ranag iek. Kuhria rah tapa, yaok thun jien mek tame di labik du lịch ini labaih 2 tỷ đồng. Labik du lịch ini lingiu di bruk ba jien tame ka sang; jeng 1 labik ravang me-in bahrau ka du lịch Ninh Thuận, nyu daok daong pambak praong bruk padang mbang ngui meng dom bruk ngak pambuak haong bruk khik ramik, yaih khan ilamu di bhap bini Cam Ninh Thuận.

  Jaik labik Du lịch di sa-ai Quảng Ngọc Nhiên lac labik menyim khan bai Cam di anai Bình Thị Thanh Đan. Bruk cakrok kinh tế pambuak haong palei ngak meng kan lac jalan ngak di anai Đan  saong dom adei sa-ai kumei dalam sang. Lac menuac di Kalup kapul padang mbang ngui tỉnh Ninh Thuận,  anai Đan thau patagok pren khang di palei drei. Tuk camereip labik menyim di anai tok hu 5 urang. Tal urak ini, hu tal 30 urang. Ala palak tangin gheih ngak saong tari taring di dom sa-ai, meng dom rak merai hu ngak jeng blah khan bai biak mekre. Bingu la hu dak biak lagaih ngak brei gheih mekre jang yaok blah khan bai. Hatai anit ilamu Cam hu dom sa-ai payua tame yaok blah khan bai.

Ngan saong anai Bình Thị Thanh Đan, jak jeng oh lac dalam dua-klau harei, jak jeng tok mai haong dom urang thau sahneng, khin ngak saong oh huac kan kandah, glaih glar. Sa-ai Võ Minh Tân, Phó Bí thư huyện đoàn Ninh Phước, t.Ninh Thuận brei thau ka hatai sahneng di drei ka bruk padang mbang ngui ini, yau ini: “bruk di sa-ai Đan lac bruk ngak meng kan. Tapa nan sa-ai Đan jeng hu ba bruk ngak ka dom dam dara dalam palei. Bruk ngak ini, gam ba bruk ngak, gam khik hu ilamu Cam haong bruk menyim khan bai Mỹ nghiệp.”

  Palei lan am Bàu Trúc daok atah di ban Phan Rang – Tháp Chàm labaih 10 km nao gah meraong. Dalam palei hu 440 sang saong jaik 3000 menuac, dalam nan 80% dom sang kak kajap haong bruk ngak lan am meng kan. Ini lac sa dalam dom bruk ngak lavik saman abih di Việt Nam saong Đông Nam Á.

  Dahlau daih saong harei ini jeng yau nan, bruk ngak lan bhain kayua urang kumei ngak, urang likei tok ngak dom bruk yau ye nao mek haluk, cakaong, naong….., adat cambat lac yau nan, nan ye takik hu urang likei tui bruk ini. Vạn Quan Phú Đoan lac urang likei camereip abih di palei Cam pilih ruah bruk ngak lan am ka jalan diukai di drei. Tuk camereip, dom pandap lan am di Cty sa-ai Đoan gaok oh takik kan kandah ka labik pablei. Min tapa sa tukvak gam paglaong chất lượng pandap, gam duah darak pasar piah pablei, urak ini, pandap lan am Cam hu dang kajap di dom darak pasar dalam taneh ia, saong daok hu pablei tapa dom taneh ia yau ye: Đức, Canada, Mỹ, Nhật.

  Meng 2 palak tangin gheih ngak gam saong hatai sahneng duah hu daong ka sa-ai ngak po hu 300 mẫu pandap lan am Cam, dom mẫu lan am gam khik hu suan yava Cam meng kan, gam ndung bak raidiuk bharau. Meng tuk sa-ai Đoan padang Công ty gốm Chămpa, rilo mikva palei lan am Bàu Trúc jeng hu peih dom kadei piah parang pablei dom pandap lan am di sang. Padang mbang ngui meng bruk ngak lan am meng kan di bangsa drei, min Vạn Quan Phú Đoan biak sami samar haong bruk ngak mbang saong xúc tiến thương mại. Piah yaih khan tal tuai damuai dalam saong lingiu taneh ia tuk mai ravang iek bimaong Poklong Girai, sa-ai Vạn Quan Phú Đoan daok hu pambuak bruk haong mBan khik iek inem mek tỉnh Ninh Thuận peih sa kadei pablei pandap lan am Cam Bàu Trúc saong padang kapul daoh tamia palei ngak parang me-in pamere tuai damuai  di labik inem mek bimaong Pôklong Garai di dom harei puac adit. Lingiu di nan, sa-ai Đoan daok padang sa ging cuh lingiu langik di Pasak Ilamu Cam Ninh Thuận piah yaih khan ka bruk ngak lan am di urang Cam palei Bàu Trúc. Ini lac labik ravang iek biak gheih piah dui pachreih tuai damuai mai duah thau jang ka ilamu Cam Ninh Thuận. jalan yaih khan pandap hu sa-ai Đoan ngak tui jalan karei di drei, abih takik pren yava, jien padai bo hu ba sap ndom di lan am Cam par atah.

Sa-ai Quảng Ngọc Nhiên, anai Bình Thị Thanh Đan atau sa-ai Vạn Quan Phú Đoan, yaok urang hu sa hatai sahneng ka bruk padang mbang ngui karei di gauk, min hu sa kadha dreih gauk lac, dom urang Cam ini thau pambak tame saong thau patagok pren khang di palei drei. Meng nan, bruk padang mbang ngui hu ba mai kein laba tuk camereip.

Hatai caong saong sahneng duah lac dom kadha daong ka dom dam dara  urang Cam yau ye sa-ai Nhiên, anai Đan atau sa-ai Đoan abih drei haong caong khin padang mbang ngui. Jalan nao tal jak jeng oh tuk halei samu, tapak, dom hatai sahneng di dom dam dara urang Cam brei mboh lac, urang tui samu saman bahrau, jalan ngak mbang bahrau  saong dalam mata di rilo menuac, mboh lac dom urang nan hu jak jeng./.