Mesup harei 22/11 Nyaom roya dom bangsa takik peih tabiak di Tây Ninh 

Patui mbang nyaom ka 8, Quốc hội mbang 14, mesup harei 22/11, Quốc hội ginum biai di hội trường ka dự án Hkum pasiam, pabak dom paka di Hukum pacang cagag bala meng langik tasik saong Hukm Đê điều. Di mbang ginum biai, dom urang QH mboh lac, bruk tabiak rai di dự án Hukum lac njauk dalam tuk biến đổi khí hậu rah tabiak khang, yaok thun hu rilo bala meng langik tasik. Saong njauk hatai haong bruk padang dự án hukum piah ngak cambaih laih dom sarak di Đảng, hukum di karja ka pacang caga bala meng langik tasik, pabak bruk cakrok patagok kinh tế - xã hội khang kajap, khik caga môi trường, khik kajap quốc phòng, an ninh, chủ quyền saong kein laba taneh ia, lagaih haong bruk kinh tế, xã hội di taneh ia saong di yaok tỉnh ban dalam tukvak urak ini saong dom thn patui di nan. Min bala meng langik tasik saong bruk palagaih haong biến đổi khí hậu dak harei dak njauk ngak nan ye dom quy định di 2 hukum urak ini njauk pasiam veik, pabak veik piah ka nyu lagaih haong bruk urak ini.

Mesup harei  (22/11), di ban  Tây Ninh, Nyaom roya dom bangsa takik  tỉnh Tây Ninh mbang ka III thun  2019 hu peih tabiak ngan song bruk hu mboak di  250 urang lambaok ka  labaih 19.000 bhap bini di  21 bangsa takik  dok dalam tỉnh. Aí Nghiêm,urang vak di rayo sap ndom V daok di ban raya HCm brei thau

Dalam tuk vak tapa (2014-2019), hu bruk sangka di  Đảng song Rajaei brei ka bhap bini dom bangsa takik tapa dom sarak cambaih laih hu ba mai rilo salih bahrau siam ka dom gah dalam rai duik di bhap bini. Rilo danak dak padang ngak cơ sở hạ tầng yau  điện, jalan, tsang bac, bilai iek ruak song dong ka mik va bangsa takik  ngak nong ngak glai jeng hu sangka. Meng thun  2015 -2018, hu 950 mbang bhap bini hu mesraiy jien  ưu đãi piah ngak mbang palei salih  song pok jien brei sre jiak  60 tỷ đồng. Meng nan, rilo urang duah hu jien tani tanat, yam tagok patruh kathaot.  Thun 2015, tỉnh hu labaih 6.100 boh sang kathaot, urak ni trun dok  1.900 boh sang 
Tuk vak  2019 -2025, tỉnh Tây Ninh kham merat mek hu  80% dom urang bangsa takik  hu khan brei thau dom sarak, hukum karja song dom  quy định pagam tal; jien duah hu tui kuhria di mik va tagok jang 2 mbang  dut song thun 2020. Yaok thun trun  10% boh sang kathaot lac bhap bini bangsa takik. Labaih  95% urang bangsa takik hu blei Bảo hiểm y tế...

Mbang ni, Nyaom roya hu yaih khan  19 kapul nyaom song  36 urang hu rilo jak jeng dalam bruk padang ngak song jum pataom bangsa song palih ruah  5 urang hu tame nyaom roya pakat negar dom bangsa takik Việt Nam mbang ka  II hu peih tabiak  dalam thun 2020. Ong Haji Math Rosaly, bangsa  Chăm dak di xã Suối Dây, huyện Tân Châu,  tỉnh Tây Ninh brei thau:

Đảng karja biak sangka tal mik va bangsa takik di tỉnh Tây Ninh … Hulin biak thar dar phol …. Bruk iek glang di karja pak ni..

Pambuak tal bruk 6 thuyền viên Việt Nam lahik, harei 21/11, lambaok  Đại sứ quán Việt Nam di Hàn Quốc hu brei urang jakar nao tal Tongmyeong piah taom gaok, pachreih ba gauk gar dom thuyền viên ini saong ngak bruk haong cảnh sát, haong gah duah urang njauk bala. Urak ini hu 11 gauk gar di 6 thuyền viên tut angan meng Việt Nam tapa Hàn Quốc. taong abih gauk gar di thuyền viên hu karja ban Tongyeong brei labik mbang, ndih, radaih pajeng ba tal jabatHội đồng thành phố piah thau bruk. Karja ban Tongyeong brei thau, yaok harei 2 mbang, di jabat Hội đồng thành phố, karja hu khan brei thau ka bruk duah urang lahik brei gauk gar dom thuyền viên thau. Biar harei 21/11, cảnh sát tasik hu sraong tagok binah iku kapal. Tui kuhria binah sraong tagok hu nan, hu ba tame cảng đảo Jeju.

Ndom ka bruk jaleih tatua nao kabak di Thủ Đức, di mbang taom gaok báo chí bilan 11/2019 di harei 22/11, ong Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở GTVT TPHCM brei thau, hadei di tuk hu panuac di Công an quận Thủ Đức ye brei langyah catang dom bruk ngak suan. Hu thau, tatua ini di Dự án peih praong Xa lộ Hà Nội saong jalan roya 1, labik meng canah 4 Trạm 2 tal nút giao Tân Vạn. Harei 13/11 gah padang ngak brei caik 2 dầm cầu nao takai ka 1  di maong 1 saboh. Tal maong 4 dah page nan, 1 sruh container peih meng Biên Hòa tame TPHCM ginuh tame dầm cầu nao takai ka 1, di nhịp ka 1, ngak brei 1 dầm laik trun ndih gar thun radaih container saong sa kaok ndih angaok mố cầu, oh hu urang halei njauk hagait.  

Di Bình Thuận, hu 9 xã, phường tabiak panuac lac abih jit tả pabui châu Phi. Lingiu di nan, dalam 30 harei tapa hu 10 xã dalam tỉnh oh tamuh sruh jit ruak bahrau. Tỉnh hu peih bruk daong jien brei ka dom labik raong hu pabui am cuh klaak kayua DTLCP saong yaom jien abih tih labaih 44 tỷ đồng.

Daok di Phú Yên, tal harei 20/11, hu 14 dalam 41 xã di tỉnh Phú Yên tabiak panuac lac abih  DTLCP. Daok5 xã An Phú, Bình Kiến (TP Tuy Hòa), Hòa An (huyện Phú Hòa), Hòa Xuân Ðông (huyện Ðông Hòa) saong Ea Bar (huyện Sông Hinh), jit tapa bloh 30 harei min urak ini daok tamuh veik. Tỉnh hu buh brei dahlau labaih 2 tỷ 300 triệu đồng meng kadung jien karja thun 2019 piah daong dom puk palei pacang caga DTLCP.

Hàn Quốc daok caga padeih Hiệp ước klah rabha tình báo haong Nhật Bản dalam tuk 2 taneh ia  jaik taphia gauk daok hu rilo bruk oh njauk gauk ka sajarah jeng yau gah pablei salih. Hiệp định bảo mật thông tin quân sự chung tui kuhria abih tukvak di harei 23/11. Hàn Quốc dahlau di nan brei ka Nhật Bản 3 bilan piah ngak dom bruk caga padeih abih Hiệp ước ini. Min dom bruk ginum biai di 2 taneh ia tukvak tapa oh hu hagait, yaom lac Mỹ kham merat piah khik talei pambuak bruk 3 gah ini. Hàn Quốc ieu Nhật Bản klaak dom hạn chế thương mại dahlau di abih, min Nhật Bản oh pang tui yaom lac thau yaom galong di bruk khik Hiệp ước ini.

Dalam sa harak cáo trạng tabiak harei 21/11, Thủ tướng I-xra-en Ben-ja-min Nê-ta-ni-a-hu (Benjamin Netanyahu) njauk cáo buộc 3 duas lac: hối lộ, lợi dụng lòng tin saong bleik saleik. Mbang akaok meti dalam sajarah I-xra-en , 1 urang daok ngak thủ tướng njauk cáo buộc phạm tội. Tapa nan nyu ba tal cuang kandah praong ngan saong dom kham merat khik veik quyền lực di ong Nê-ta-ni-a-hu. Ong Nê-ta-ni-a-hu tagok ngak Thu tuong meng thun 2009 saong lac urang pan akaok lavik thun abih di taneh ia ini. Dahlau di nan, ong hu panuac oh taduan dom bruk ngak suan dalam  3 bruk tham nhũng saong ong hu panuac lac ong ini nạn nhân di sa bruk “săn phù thủy chính trị”.

Urang jakar ngak praong di Malaysia bahrau brei thau, taneh ia ini hu cap mek 680 urang quốc tịch Trung Quốc medil lac kapul pachot trực tuyến biak praong.  Urang dang akaok jabat Di trú Malaysia, Khairul Dzaimee Daud brei thau, “kol nyu ba tabiak dom pandap mboh biak hu laba. Bloh hadei di nan kol nyu payua code tal tuau damuai angaok blah web sap Trung Quốc Quan thoại (Mandarin). Taong abih dom giao dịch hu ngak tapa WeChat Pay atau dom gilnag pariak di Trung Quốc”. Jabat Di trú jeng brei thau, ini hu maong lac bruk pachot tapak praong abih bo dom urang Trung Quốc ngak di Malaysia./.

Urang lang: Muosaphuong&Hanipha- 23/11

Trang tin ngày 23/11

Tiếp tục kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa 14, sáng ngày 22/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống thiên tai và Luật Đê điều. Tại phiên thảo luận, các đại biểu cho rằng, sự ra đời của dự án Luật là cần thiết trong bối cảnh biến đổi khí hậu phức tạp, hàng năm phải đối mặt với nhiều loại thiên tai xảy ra. Đồng thời, cơ bản nhất trí với quan điểm xây dựng dự án Luật nhằm thể chế hóa các chủ trương, đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước về phòng chống thiên tai; đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội bền vững, bảo vệ môi trường, bảo đảm quốc phòng, an ninh, chủ quyền và lợi ích quốc gia; phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội của đất nước và từng địa phương trong giai đoạn hiện nay và các năm tiếp theo. Tuy nhiên, diễn biến thiên tai và yêu cầu thích ứng biến đổi khí hậu ngày càng cấp thiết nên một số quy định tại hai Luật hiện hành cần được sửa đổi, bổ sung để phù hợp với tình hình hiện nay.

Sáng nay (22/11), tại thành phố Tây Ninh, Đại hội Đại biểu các dân tộc thiểu số tỉnh Tây Ninh lần thứ III năm 2019 chính thức khai mạc với sự tham dự của 250 đại biểu đại diện cho hơn 19.000 đồng bào thuộc 21 dân tộc thiểu số đang sinh sống trên địa bàn tỉnh. Aí Nghiêm, P.V Đài TNVN thường trú tại TPHCM đưa tin:

Trong nhiệm kỳ qua (2014-2019), được sự quan tâm của Đảng và Chính phủ đối với đồng bào các dân tộc thiểu số thông qua những chính sách cụ thể đã mang lại nhiều chuyển biến tích cực trên các lĩnh vực trong đời sống của đồng bào. Nhiều chương trình, dự án xây dựng cơ sở hạ tầng như điện, đường, trường, trạm và hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số sản xuất nông- lâm nghiệp được quan tâm. Từ năm 2015 -2018, có 950 lượt đồng bào được vay vốn ưu đãi để sản xuất, kinh doanh với tổng dư nợ gần 60 tỷ đồng. Nhờ đó, nhiều hộ đồng bào có thu nhập ổn định, vươn lên thoát nghèo. Năm 2015, tỉnh có hơn 6.100 hộ đồng bào thuộc diện nghèo, đến nay giảm còn 1.900 hộ. 
    Nhiệm kỳ 2019 -2025, tỉnh Tây Ninh phấn đấu đạt từ 80% tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số được phổ biến các chính sách, pháp luật và những quy định liên quan; thu nhập bình của đồng bào tăng gấp hai lần so với năm 2020. Mỗi năm, giảm 10% số hộ nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số. Hơn 95% tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số tham gia Bảo hiểm y tế...

Dịp này, Đại hội đã khen thưởng 19 tập thể và 36 cá nhân đã có thành tích trong việc xây dựng củng cố khối đại đoàn kết dân tộc và bầu chọn 5 đại biểu dự Đại hội Đại biểu toàn quốc các dân tộc thiểu số Việt Nam lần thứ II sẽ diễn ra vào năm 2020. Đại biểu Haji Math Rosaly, dân tộc Chăm ở xã Suối Dây, huyện Tân Châu,  tỉnh Tây Ninh cho biết:

  (Băng tiếng Chăm: Tôi vinh dự hôm nay được dự Đại hội. Đảng, Nhà nước rất quan tâm đến đồng bào Chăm trên mọi mặt, nhất là việc học hành của con em đồng bào Chăm ở Tây Ninh: làng nào cũng có trường học, đưa chữ Chăm vào dạy cho con em Chăm để bảo tồn văn hóa Chăm…Tôi mong Đại hội tiếp tục chăm lo cho những con em đồng bào DTTS nghèo có điều kiện đi học, để vượt qua cái nghèo tiến kịp dân tộc khác.)

Liên quan đến vụ việc 6 thuyền viên Việt Nam mất tích, ngày 21/11, đại diện Đại sứ quán Việt Nam tại Hàn Quốc đã cử cán bộ tới Tongmyeong để gặp gỡ, động viên người thân của các thuyền viên này và làm việc với cảnh sát cùng đơn vị tìm kiếm, cứu nạn. Hiện đã có 11 người thân của 6 thuyền viên đăng ký từ Việt Nam sang Hàn Quốc để giải quyết vụ việc. Toàn bộ người thân của thuyền viên được chính quyền thành phố Tongyeong bố trí chỗ ăn ở, xe đưa đón đến trụ sở Hội đồng thành phố để cập nhật thông tin. Chính quyền thành phố Tongyeong cho biết, mỗi ngày 2 lần, tại trụ sở Hội đồng thành phố, chính quyền thành phố thông tin về quá trình và kết quả tìm kiếm, cứu nạn cho người thân của thuyền viên. Chiều 21/11, cảnh sát biển đã trục vớt một phần đuôi tàu. Dự kiến phần trục vớt được sẽ được chuyển vào cảng đảo Jeju.

Về vụ sập cầu bộ hành ở Thủ Đức, tại buổi gặp gỡ định kỳ báo chí tháng 11/2019 diễn ra ngày 22/11, ông Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở GTVT TPHCM cho biết, sau khi có kết quả điều tra chính thức của Công an quận Thủ Đức sẽ tiến hành xử lý nghiêm các sai phạm. Được biết, công trình này thuộc Dự án mở rộng Xa lộ Hà Nội và Quốc lộ 1, đoạn từ ngã tư Trạm 2 đến nút giao Tân Vạn. Ngày 13/11 đơn vị thi công công trình hoàn thành việc lắp đặt 2 dầm cầu bộ hành số 1  vào lúc 1h sáng. Đến 4h sáng cùng ngày, một chiếc xe container lưu thông hướng từ Biên Hòa vào TPHCM va vào dầm cầu bộ hành số 1, tại nhịp số 1, làm một dầm rơi xuống nằm vắt ngang trên thùng xe container và một đầu nằm trên mố cầu, không có thương vong về người.  

Tại Bình Thuận, đã có chín xã, phường công bố hết dịch tả lợn châu Phi. Ngoài ra, trong vòng 30 ngày qua có 10 xã trong tỉnh không phát sinh ổ dịch mới. Tỉnh đã tiến hành hỗ trợ kinh phí cho các cơ sở chăn nuôi có lợn bị tiêu hủy do DTLCP với tổng số tiền hơn 44 tỷ đồng.

Còn tại Phú Yên, đến ngày 20/11, có 14 trong số 41 xã của tỉnh Phú Yên công bố hết DTLCP. Riêng tại năm xã An Phú, Bình Kiến (TP Tuy Hòa), Hòa An (huyện Phú Hòa), Hòa Xuân Ðông (huyện Ðông Hòa) và Ea Bar (huyện Sông Hinh), dịch đã qua 30 ngày nhưng nay tái phát trở lại. Tỉnh đã tạm ứng hơn 2 tỷ 300 triệu đồng từ ngân sách năm 2019 hỗ trợ các địa phương phòng chống DTLCP.

Hàn Quốc chuẩn bị chấm dứt Hiệp ước chia sẻ tình báo với Nhật Bản trong bối cảnh hai quốc gia láng giềng đang có nhiều bất đồng về lịch sử cũng như thương mại. Hiệp định bảo mật thông tin quân sự chung  dự kiến hết hạn vào ngày 23/11. Hàn Quốc trước đó cho Nhật Bản 3 tháng để hoàn tất các hoạt động chuẩn bị cho việc chấm dứt Hiệp ước này. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán giữa hai nước thời gian qua không đạt được kết quả, bất chấp sức ép gia tăng của Mỹ nhằm duy trì trụ cột quan trọng trong hợp tác 3 bên. Hàn Quốc hối thúc Nhật Bản dỡ bỏ các hạn chế thương mại trước tiên, nhưng lập trường của Nhật Bản không thay đổi mặc dù vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì Hiệp ước này.

Trong một bản cáo trạng công bố vào ngày 21/11, Thủ tướng I-xra-en Ben-ja-min Nê-ta-ni-a-hu (Benjamin Netanyahu) đã bị cáo buộc với 3 tội danh: hối lộ, lợi dụng lòng tin và gian lận. Lần đầu tiên trong lịch sử I-xra-en một thủ tướng đương nhiệm bị cáo buộc phạm tội. Điều này sẽ gây ra thách thức rất lớn đối với những nỗ lực duy trì quyền lực của ông Nê-ta-ni-a-hu. Ông Nê-ta-ni-a-hu lên nắm quyền từ năm 2009 và là nhà lãnh đạo phục vụ lâu nhất của nước này. Trước đó, Ông đã phủ nhận hành vi sai trái trong 3 vụ tham nhũng và cho rằng ông là nạn nhân của một cuộc “săn phù thủy chính trị”.

Giới chức Malaysia vừa cho biết nước này đã bắt giữ 680 người mang quốc tịch Trung Quốc nghi tổ chức lừa đảo trực tuyến quy mô lớn.  Tổng Giám đốc Cơ quan Di trú Malaysia, Khairul Dzaimee Daud cho biết, “chúng đưa ra các món hời giá trị cao và nhanh chóng. Những kẻ điều hành sau đó gửi code tới khách hàng của trang web tiếng Trung Quốc Quan thoại (Mandarin). Tất cả các giao dịch được thực hiện thông qua WeChat Pay hoặc các ngân hàng tại Trung Quốc”. Cơ quan Di trú cũng cho biết, đây được cho là âm mưu lừa đảo trực tuyến lớn nhất mà các công dân Trung Quốc tiến hành ở Malaysia./.

Biên soạn: Thụy Sỹ