Bruk ngak maha:

Ngan saong urang Cam, anek kumei dang tabiak kuhri kuhria abih bruk likhah caga nan ye anek kumei bahrau praong ye amaik ame bhian duah pasang likei brei ka anek kumei tui jalan duah menuac ngak maha. Ong maha, muk maha, daok ieu lac ong binyuk muk binyuk brei gheih ndom biai, oh ndom biai tapak min tapa nan brei mboh hu hatai caong di gah kumei. Ini lac sa kadha biak karei di bruk tui darah gah amaik di urang Cam, kayua sang gah kumei tuk halei jeng khik kandauk bruk ngak maha, dahlau di tuk likhah meyah oh ka thau gah likei yau habar, njauk hatai halei oh.

Tame puac - kuhria:

Hadei di tuk gah likei njauk hatai, gah kumei likau ruah harei siam bilan siam piah nao puac. Dalam adat ini, gah kumei caga pandap pok brei ka gah likei. Pandap nan, lac hala, paneing, alak saong ahar puac likei yau tapei nung, tapei bilik … saong hasit baoh kayau.

Tuk gah kumei ba pandap tapa, gah likei jeng caga piah taduan mek. Ciu hu lang atah di anak pabah mbang sang, gauk gar dua gah daok jeng talei pasang mbaok gauk tui gah Đông – Tây. Bruk likhah caga hu peih tabiak meng panuac salam di ong binyuk muk binyuk, hadei di nan lambaok gah kumei hu panuac ka bruk likhah caga di urang kumei saong urang likei nan. Tuk gah likei taduan panuac, pandap hu ba tame sang piah pok tagok muk kei.

Paklaoh panuac

Dahlau di tuk tabiak mai sang, gah kumei hu panuac da-a gah likei tapa sang gah kumei piah ginum harei likhah, tui nan gah kumei hu payak lisei gah likei. Urang Cam ieu bruk ini lac paklaoh panuec gah likei. Hadei di bruk ini, lambaok dua gah ba pandap lac hala, paneing, alak … nao gaok gru piah maong iek brei harei siam bilan siam.

Dahlau di tuk likhah dom harei, gah likei saong gah kumei brei menuac hu angan je, ndom biai gheih, dalam nan hu taha akaok pajaih, amaik ame đỡ đầu ka dua diuk pasang, ong binyuk muk binyuk, amaik ame dua gah nao tal sang gah kumei piah paklaoh panuac gah kamei. Bruk ini rah tabiak samar, dua gah ginum biai ka tukvak, pandap panda…..piah ngak lakhah.

Pilih ruah bilan, harei saong tuk

Harei hu urang Cam pilih ruah lac “harei siam tuk tanyruah”. 

Tui saka di urang Cam, bilan 1 lac bilan uan, hadar, bilan 2 saong bilan 8 lac bilan duhsa (duisak), bilanlac bilan rilo padai brah, bilan 4, 5 saong 9 lac bilan jhak, bilan 6 rilo jien ndo, drap ar, hu angan je, bilan 7 lac bilan ruak kik, bilan 10 patuah jamo, bilan 11 ginup meda, bilan 12 lac bilan pui khuah.

Kayua yau nan ye, urang Cam bhian ngak lakhah caga di bilan 3, 6, 10, 11 (tui saka Cam) saong brei ngak di dom harei bingun, nan lac 10 harei akaok bilan saong njauk tame harei ngar, harei but, harei jip dalam adit. Harei but hu ruah ngak harei lakhah, kayua tui hatai sahneng di urang Cam, harei but lac harei taneh siam. Harei lakhah di harei but biak siam ka dua diuk pasang hu rilo anek bhik, ngak mbang hu ginup meda.

Daok tuk brei ruah tuk siam meng jala pandiak tal biar harei. Ndam lakhah di urang Cam bhian hu ngak njauk harei, njauk tuk, oh salih karei hu.

Adat taduan raok metau

Di tuk biar harei but, gah likei caga ba anek likei di drei tapa sang gah kumei. Tuk metau likei tabiak truh sang jeng hu ruah tuk siam, kapul ba metau likei hu ame đỡ đầu, amaik ame pajeng, gauk gar but pajaih gah likei. Metau likei cuk ngui khan ao Cam meng kan, akaok kak khan.

Tuk kapul ba metau likei mai tal, gah kumei pok thol hala, alak, ia tea tabiak anak pabah mbang piah raok metau. Pak ini, urang lang ciu, tuh alak, ia tea tabiak ngak adat cang tal tuk siam ba metau likei yam tame pabah mbang sang gah kumei. Ini lac bruk biak karei dalam ndam lakhah di urang Cam, saong daok hu maong lac 1 adat praong oh kurang hu dalam bruk raok metau. Meyah oh ngak yau nan, metau likei hu maong lac mai oh hu thei raok, oh hu thei da-a.

Adat jao tangin ong ine ame

Hadei meng salam bloh, metau likei hu ba tame bilik. Pak ini, kumei hu muk uak piah caga raok likei. Di labik ini, adat “Jao tangin ong ine ame” hu peih tabiak piah tadhau ayuh ka dua diuk pasang bahrau hu haniem phul, daok haong gauk mbiak tal abih rai.

Hadei di nan, metau likei kumei hu kakei cambaih laih lac dalam 3 melam camereip 2 urang daok tapen gauk, tok hu ndom puac nao mai, pakauk oh brei ndih daok haong gauk. Tapa nan yau brei mboh bruk daok kandaong veik di Bà La Môn giáo dalam hatung hatian di urang Cam bo dalam kinh tình yêu Kamasutra di India jeng hu ndom tal, lac dalam 3 melam camereip, diuk pasang tok brei ndih angaok nền sang saong brei kham merat pacang bruk ndih daok haong gauk. Ini lac bruk meng kan mai di urang Cam saong hu maong lac bruk mekre dalam adat cambat.

Dalam 3 harei camereip, metau likei jeng oh brei nao sang amaik ame di drei, meyah nao, jeng brei dang gah lingiu pabah mbang, oh brei yam takai tame sang.

Adat talaih khan ao

Tal harei ka 3 hadei di harei lakhah, dua diuk pasang bahrau caga pandap panda yau ye ahar, baoh kayau, hala panei, sakaya, pei nung… piah ba nao sang gah likei. Urang Cam ieu adat ini lac taleh khan ao. Gah likei chreih chrai taduan raok dua diuk pasang, bloh amaik ame, adei sa-ai, mikva gah likei hu alin hadiah ka dua diuk pasang dom pandap panda yau tanyiak, pataih, meh pariak, jien ndo saong dom janih pandap pandar dalam sang maong yau pandap hồi môn.

Tui adat cambat di urang Cam, bruk likhah tal ini lac salah bloh. Dua urang likei kumei nan hu công nhận lac diuk pasang./.